Fréttablaðið - 21.10.2011, Blaðsíða 21

FÖSTUDAGUR 21. október 2011 21
ERU EINS
Engir tve
ir einsta
klingar e
ru nákvæ
mlega e
ins. Þett
a skiljum
við hjá V
erði og þ
ess vegn
a viljum
við kynn
ast
viðskipta
vinum o
kkar bet
ur. Við læ
rum að þ
ekkja þá
svo að þ
eir fái ör
ugglega
þá þjónu
stu sem
þeim he
ntar.

Við viljum
sjá til þ
ess að þ
ú sért m
eð réttu
trygging
arnar, h
vort sem
um er a
ð ræða l
íf- og he
ilsutrygg
ingu,
trygging
u fyrir h
úsið, bíl
inn eða
fyrirtæki
ð.
VIÐ VILJ
UM KYN
NAST ÞÉ
R BETUR
Erling Ólafsson, skordýrafræð-ingur hjá Náttúrufræðistofn-
un, hefur ítrekað gagnrýnt að
heimilt sé að flytja inn jarðveg
og telur hann hafa borið með sér
skaðvalda eins og spánarsnigil og
folaflugu. Eftir er að koma í ljós
hversu alvarlegir skaðvaldar þeir
eiga eftir að verða hér á landi. Þar
sem ég átti þátt í að móta þær regl-
ur sem um þetta gilda tel ég rétt
að gera nánari grein fyrir þeim.
Ísland hefur skuldbundið sig með
aðild að alþjóðasáttmálum að nota
ekki plöntuheilbrigðisreglur til að
hefta viðskipti og að beita ekki slík-
um reglum nema þær séu tækni-
lega réttlætanlegar og rökstuddar.
Skilgreina á hvaða skaðvaldar það
eru sem menn vilja verjast og setja
þá á lista. Heilbrigðisvottorð með
plöntum og plöntuafurðum hafa
verið stöðluð á alþjóðavísu. Reglur
Íslands eru sambærilegar og jafn-
vel strangari en reglur annarra
Evrópuþjóða og hefur innflutning-
ur á plöntum frá Evrópu verið sam-
felldur um aldaraðir.
Almennt er innflutningur á mold
bannaður bæði samkvæmt dýra- og
plöntusjúkdómalöggjöfinni en und-
anþegin er þó tvenns konar mold.
Annars vegar er leyfður innflutn-
ingur á svokallaðri mómosamold
(sphagnum) til ræktunar en það er
mold sem tekin er úr mógröfum þar
sem aldrei hefur verið ræktað og
oft blönduð ólífrænum áburði. Hún
má ekki innihalda búfjáráburð eða
ferskan trjábörk. Hættan á að með
þessari mold berist skaðvaldar er
óveruleg.
Hins vegar er leyfð sú mold
sem fylgir plöntum. Ég lít svo á
að gagnrýni Erlings lúti að þess-
um innflutningi. Litið er svo á að
heilbrigðisvottorð sem gefið er út
fyrir plöntuna nái einnig yfir þá
mold sem umlykur ræturnar og
á að votta að þeir skaðvaldar sem
innflutningslandið vill verjast og
hefur gefið upp á listum fylgi ekki
plöntunum. Vissulega er vottorð
engin gulltrygging þegar plöntur
eru fluttar inn í þúsundatali.
Vandamálið eins og ég sé það eru
ekki síst skaðvaldar sem enn hafa
ekki borist hingað en eru almennt
útbreiddir í ræktunarlandinu, lúta
þar engu sérstöku eftirliti eða tak-
mörkunum og eru þar jafnvel ekki
taldir hættulegir. Slíkir skaðvaldar
gætu reynst hættulegri hér á landi.
Erfitt er að setja allar þessar líf-
verur á bannlista sem ber að gera
samkvæmt alþjóðlegum vinnu-
reglum og að loknu áhættumati.
Þegar reglugerð um innflutn-
ing á plöntum var samin árið 1990
var farin sú leið að banna inn-
flutning ættkvísla okkar helstu
skógartrjáa og tegunda grænmet-
isplantna í gróðurhúsum. Rökin
voru einmitt þau að það væru það
margar tegundir skaðvalda sem
enn hefðu ekki borist hingað en
sem hefðu almenna útbreiðslu á
þessum plöntum í nágrannalönd-
um okkar. Ylræktarbændur hafa
sjálfir alið upp sínar grænmetis-
plöntur af fræi. Þeir sem fram-
leiða pottaplöntur og afskorin blóm
eru mjög háðir því að geta flutt inn
smáplöntur og græðlinga og gætu
ekki byggt ræktun sína eingöngu á
fræsáningum.
Ísland hefur ekki enn innleitt
reglur ESB um plöntuheilbrigði og
hefur því enn svigrúm til að setja
hvaða reglur sem er séu þær tækni-
lega réttlætanlegar og rökstuddar.
Fari menn þá leið að útvíkka það
bann sem gildir um skógar- og
grænmetisplöntur og láta það ná
yfir allar garð- og stofuplöntur
mun það hafa veruleg áhrif á það
úrval plantna sem garðáhugamenn
hafa til ræktunar. Lokað yrði þar
með m.a. á innflutning ávaxta- og
berjaplantna sem mikill áhugi er
fyrir nú. Krafa um rótarþvott hefði
svipuð áhrif. Það er mikil einföldun
að segja að hér sé hægt að rækta
þessar plöntur allar upp af fræi.
Menn verða líka að hafa í huga að
þótt slíkt bann yrði sett þá værum
við ekki þar með laus við að fá til
landsins nýja skaðvalda. Þrátt fyrir
bann við innflutningi á víði og ösp
fengum við hingað ryðsveppi á gljá-
víði og alaskaösp, annaðhvort með
farfuglum eða með loft straumum.
Asparglyttan barst nýlega til lands-
ins þrátt fyrir að innflutningur
helstu hýsla hennar sé bannaður.
Ýmis skordýr berast hingað reglu-
lega með suðlægum vindum og eru
aðmíralsfiðrildin skrautlegu gott
dæmi um það. Loks megum við
ekki gleyma hinum umfangsmiklu
gámaflutningum þar sem ýmis dýr
geta gerst laumufarþegar.
Skordýr
Sigurgeir
Ólafsson
plöntusjúkdóma-
fræðingur á
Matvælastofnun
Innflutningur á jarðvegi
Ýmis skordýr
berast hingað
reglulega með suðlægum
vindum og eru aðmírals-
fiðrildin skrautlegu gott
dæmi um það.
Ósanngjarn skattur
Við Íslendingar finnum á eigin skinni hversu háir
bifreiðaskattar eru. Sá sem
flytur inn bifreið þarf að
standa skil á aragrúa síhækk-
andi gjalda. Ein birtingar-
mynd þeirrar skattastefnu er
að endur nýjun bílaflota lands-
manna hefur nánast verið
stöðvuð og má því segja að
meðalaldur bílflotans aukist
nánast um eitt ár á ári. Er svo
nú komið að bílafloti landsins
er einn sá elsti í allri Evrópu.
Önnur afleiðing þessarar
opinberu neyslustýringar er að
þær fáu bifreiðar sem fluttar
eru til landsins virðast frekar
hannaðar til aksturs á vel
snyrtum golfvöllum erlendis
en á íslenskum þjóðvegum.
Af bifreiðasköttunum eru
svokölluð vörugjöld lang-
hæst og munu halda áfram
að hækka í þrepum til ársins
2013. Þá munu hæstu gjald-
flokkarnir teygja sig upp í
65% af kostnaði við bifreið-
ina á hafnarbakka. Við tollinn
bætist svo hæsti virðisauka-
skattur á byggðu bóli 25,5% og
reytingur af öðrum gjöldum
svo sem umferðaröryggisgjald
og nýskráningargjald. Niður-
staðan er sú að hér kostar
nýr og öruggur fjölskyldu-
jeppi rúmlega tvöfalt það sem
hann kostar fjölskyldur t.a.m.
í Bandaríkjunum. Þar að auki
þrefalda stjórnvöld verð á elds-
neytinu með flóru af tollum,
gjöldum og öðrum sköttum.
Bensínlítrinn kostar því hér
á landi nú um 230 krónur í
sjálfsafgreiðslu en til saman-
burðar blöskrar íbúum Massa-
chusetts-ríkis 110 króna verð-
miði á bensínlítranum sín
megin Atlants ála.
Til viðbótar ofangreindu
rukka stjórnvöld svo sérstakt
árlegt bifreiðagjald.
Tómt mál er að rökstyðja
þessa háu skatta með því að
þeir séu nauðsynlegir til að
standa undir kostnaði við vega-
gerð. Þeim sem fylgst hafa
með þjóðmálum er það ljóst
að skattfénu hefur hingað til
að stórum hluta verið varið í
dýrar framkvæmdir á lands-
byggðinni. Eins og allir þekkja
ráða önnur sjónarmið en hags-
munir almennra bifreiðaeig-
enda þar för og því torsótt að
ætlast til að bifreiðaeigendur
greiði fyrir þær framkvæmdir
frekar en aðrir.
Núverandi skattastefna bitn-
ar helst á því fjölskyldufólki
sem minnst hefur á milli hand-
anna og neyðist til að búa langt
frá vinnu; venjulegum íbúum
þessa lands sem skutla börnum
sínum á íþróttaæfingar, drýgja
tekjurnar með akstri í lág-
vöruverðsverslanir, sem kjósa
öruggt farartæki fyrir fjöl-
skyldu sína, landsbyggðarfólki
og þeim sem verða að komast
leiðar sinnar í öllum veðrum.
Sá ágæti hópur virðist ekki
eiga sér neinn málsvara nú um
stundir.
Skattar
Lýður
Þorgeirsson
bifreiðaeigandi