Morgunblaðið - 29.11.2010, Blaðsíða 13

FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. NÓVEMBER 2010
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Vefsíða Julians Assange, Wikileaks,
birti í gær um 250 þúsund bandarísk
leyniskjöl og skeyti og kemur þar
m.a. fram að Sádi-Arabía og fleiri
arabaríki hvöttu Bandaríkin til að
ráðast á Íran til að stöðva kjarn-
orkuvopnaáætlun þeirra. Nýjustu
gögnin eru frá því í febrúar á þessu
ári. Nokkur blöð og tímarit birtu
skjölin eða hluta þeirra á vefsíðum
sínum í gær, þ. á m. The New York
Times og The Guardian.
Skeytunum, sem sýna dagleg
samskipti milli utanríkisráðuneyt-
isins í Washington og um 270 sendi-
ráða og sendiskrifstofa landsins um
allan heim, má að sögn The New
York Times líkja við „leynilegan ann-
ál um samskipti Bandaríkjanna við
heiminn á tímum
stríðs og hryðju-
verka“.
Margt af því
sem kemur fram í
skjölunum virðist
þó aðeins vera
staðfesting á því
sem lengi hefur
verið vitað,
bandarískir dipló-
matar hafa t.d.
áhyggjur af spillingu í ríkisstjórn
Afganistans. En þarna er einnig að
finna skjöl um hvernig Bandaríkja-
stjórn sjái fyrir sér að þróunin verði á
Kóreuskaga eftir hrun ríkisstjórnar
kommúnista í Norður-Kóreu og
hugsanlega sameiningu Kóreuríkj-
anna sem Kína gæti verið á móti
vegna náins sambands S-Kóreu við
Bandaríkin. Sendiherrann í Seoul
segir S-Kóreumenn velta fyrir að
„mýkja“ Kínverja með tilboðum um
góða viðskiptasamninga.
Katar leggur ekki í al-Qaeda
Síðla árs 2008 sendi sendiráðið í
Moskvu skeyti heim um sambandið á
milli Dmítrís Medvedevs Rússlands-
forseta og forsætisráðherrans Vla-
dímírs Pútíns, sem talinn er mun
valdameiri. Þar segir að Medvedev sé
eins og aðstoðarmaðurinn Robin við
hlið Leðurblökumannsins.
Bandarískir diplómatar reyndu
ákaft að fá ýmis ríki til að taka við
föngum frá Guantanamo-búðunum á
Kúbu. Slóvenar fengu að vita að þeir
yrðu að taka við föngum ef þeir vildu
fá fund með Barack Obama forseta,
eyríkinu Kiribati á Kyrrahafi var
heitið milljónum dollara ef fangar
færu þangað. Belgum var bent á að
þeir gætu sér að kostnaðarlitlu „auk-
ið veg sinn í Evrópu“ með því að taka
við fleiri föngum.
Sádi-arabískir peningamenn eru
meðal öflugustu styrktarmanna al-
Qaeda og öryggisyfirvöld í smáríkinu
Katar við Persaflóa, nánu samstarfs-
ríki Bandaríkjamanna, „hika við að
beita sér gegn þekktum hermdar-
verkamönnum af ótta við að virðast
vera í slagtogi við Bandaríkin sem
gæti haft hefndaraðgerðir í för með
sér“ segir í einu skeytinu.
Silvio Berlusconi, forsætisráð-
herra Ítalíu er sagður skemmt-
anasjúkur og vanhæfur í embætti.
Hann sé í einstaklega nánu sambandi
Pútín í Rússlandi, þeir skiptist á
„dýrum gjöfum“ og arðvænlegum
viðskiptasamningum og Berlusconi
virðist í „vaxandi mæli vera orðinn
málpípa Pútíns“ í Evrópu.
Berlusconi líkt við málpípu Pútíns
 Skjöl WikiLeaks úr bandarískum sendiráðum geta valdið vanda vegna hreinskilnislegra ummæla
 Slóvenum var lofað að þeir fengju fund með Obama ef þeir tækju við föngum frá Guantanamo
Umbúðalaust
» Assange fullyrti að reynt
hefði verið að stöðva vefinn í
gær með tölvuárásum.
» Hreinskilni diplómatanna
er sögð mikil enda ekki gert
ráð fyrir að ummælin yrðu birt
fyrr en eftir marga áratugi.
» Sums staðar munu vera
neikvæð ummæli um David
Cameron, forsætisráðherra
Bretlands og Angelu Merkel,
kanslara Þýskalands.
» Bandaríkjamenn sögðu
birtinguna geta valdið dauða
margra manna.
Julian Assange
Vegfarendur á leið fram hjá styttu við Princes Street í Edinborg, höfuð-
stað Skotlands, í gær. Frost og snjókoma herjar nú í öllu Bretlandi og var
aðfaranótt sunnudags sú kaldasta sem mælst hefur í 25 ár, frostið fór í
mínus 17,3°C í Wales, að sögn vefsíðu Guardian og er spáð framhaldi á
kuldanum fram eftir vikunni. Mikið vetrarveður var einnig á Írlandi og í
Skandinavíu. Meira en 30 sentimetra jafnfallinn snjór var sums staðar í
norðanverðu Englandi og Skotlandi í gær og búist við snjókomu og nokk-
urri slyddu síðar í vikunni. Breska veðurstofan hefur varað við óveðri.
Víða hafa orðið árekstrar í hálkunni á hraðbrautum.
Vetur konungur herjar á Breta
Reuters
Mesta frost sem mælst
hefur í aldarfjórðung
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Samkomulag náðist í gær á fundi fjár-
málaráðherra evrusvæðisins í Bruss-
el um stuðning við Íra og verður því
hægt að kynna aðgerðirnar áður en
fjármálamarkaðir verða opnaðir í
dag. Eining var um niðurstöðuna, að
sögn talsmanna landanna. Mest var
að sögn heimildarmanna deilt um
vextina á 85 milljarða evruláninu sem
verður til níu ára og vextir 5,8%.
Frakkar og Þjóðverjar hafa auk
þess sameinast um tillögur um að
strax verði komið á föstu „stöðug-
leikakerfi“ evruríkja til að bregðast
við miklum áföllum, en núverandi
björgunarkerfi, sem ræður yfir 440
milljörðum evra, átti að falla úr gildi
eftir þrjú ár. Einkareknir bankar
munu verða að taka á sig hluta af
byrðum björgunarleiðangra af þessu
tagi í framtíðinni. Stuðningsgerðir
verða þó metnar hverju sinni, að lík-
indum vegna andstöðu Þjóðverja við
að nýja kerfið komi sjálfkrafa til að-
stoðar evruríki í skuldavanda.
Aðstoð evruríkjanna, sem Bret-
ar, Svíar og Danir taka reyndar einn-
ig þátt í, er talin bráðnauðsynleg til
þess að koma í veg fyrir að vandamál
Íra breiðist út til fleiri landa á evru-
svæðinu. Bráðabirgðasamkomulag
hafði náðst í Dyflinni fyrir fundinn í
Brussel, en samkvæmt því eiga 35
milljarðar evra að renna til banka-
kerfis Írlands sem er nánast í rúst.
Afganginn, um 50 milljarða, getur
írska stjórnin notað til að takast á við
ríkisfjármálin.
Samkomu-
lag um að-
stoð við Íra
 Munu borga 5,8%
ársvexti af 85 millj-
arða evruaðstoð til
næstu níu ára
Reuters
Trúnaður Fjármálaráðherra Frakk-
lands, Christine Lagarde, með
starfsbróður sínum í Þýskalandi,
Wolfgang Schaüble.
Um 100 þúsund manns tóku þátt í
mótmælum í Dyflinni í nístandi
kulda á laugardag gegn niður-
skurðaráformum stjórnvalda.
Könnun sýnir að meirihluti Íra,
53%, telur að eigendur skuldabréfa
eigi að taka sjálfir skellinn af
bankahruninu, ekki skattgreið-
endur. Talsmenn stjórnarandstöð-
unnar og verkalýðsfélaga for-
dæma fyrirhugaðar aðgerðir
stjórnar Brians Cowens forsætis-
ráðherra.
Er m.a. bent á að harkalegur
niðurskurður útgjalda næstu fjög-
ur árin muni draga allan mátt úr
efnahagslífinu. Tómt mál sé að tala
um að ríkið muni
rétta við þar sem
borga þurfi af
lánunum frá
ESB-ríkjunum
og Alþjóðagjald-
eyrissjóðnum og
þau beri háa
vexti.
Mick Wallace
rekur verktaka-
fyrirtæki og hefur þurft að segja
upp 100 manns. Hann vill að Írar
verði herskárri. „Við erum allt of
þögul,“ sagði Wallace. „Við ættum
að vera líkari Frökkum og ættum
fara oftar út á göturnar.“
„Við ættum að fara
oftar út á göturnar“
Mótmæli í Dyflinni.
Sorphirða hefur
vafist mikið fyrir
ráðamönnum í
Napólí á Ítalíu.
Haugar hafa
hlaðist upp á göt-
unum vegna
deilna um meng-
un frá geysimikl-
um urðunar-
stöðum skammt
frá borginni. En nú gæti lausnin ver-
ið fundin. Norðmenn og Svíar íhuga
að kaupa um 200 þúsund tonn af
sorpi og brenna því í búnaði sem
framleiðir húshita.
„Það er í allra þágu að Ósló geti
fullnýtt brennslukerfið sitt,“ segir
Jannicke Gerner Bjerkås, yfirmaður
hjá orkuvinnslustjórn Óslóborgar.
Á vefsíðu Aftenposten kemur
fram að áætlað verð sé 90 evrur,
tæpar fjórtán þúsund ísl. kr., fyrir
tonnið af sorpi. Ítalska mafían svífst
einskis til að græða og tekur meðal
annars að sér að farga baneitruðum
iðnaðarúrgangi en lætur nægja að
fleygja honum á sorphauga. Marian-
gela Cacace, sem hefur skrifað bók
um áhrif mafíunnar í Napólí, segir
ekki hægt að tryggja að heimilissorp
í borginni sé laust við slík efni. En
ólíklegt sé að svo sé, ef hirt er ein-
göngu sorp af götunum.
Napólí-
sorp til
Óslóar?
 Verður brennt til
orkuvinnslu
Sorp í Napólí.
Kínverskir ráðamenn hvöttu til þess
í gær að kallaður yrði saman bráða-
fundur lykilríkja til að ræða ástand
mála á Kóreuskaga. Löngu boðaðar
heræfingar Suður-Kóreumanna og
Bandaríkjamanna hófust í gær en
Norður-Kóreumenn segja þær vera
ögrun og hóta hörðum viðbrögðum
ef skotið verði á land þeirra.
S-kóreska stjórnin er sögð hafa
gefið lítið út á tilmæli Kínverja en
hún myndi ráðfæra sig við banda-
menn sína.
Mikil spenna er enn á svæðinu og
Bandaríkjamenn gagnrýna Kínverja
fyrir að beita sér ekki til þess að hafa
hemil á einræðisstjórninni í Pyon-
gyang. Hún er í reynd algerlega háð
Kínverjum sem sjá henni fyrir olíu
og fleiri nauðsynjum. kjon@mbl.is
Vilja bráðafund
um ástandið á
Kóreuskaga