Morgunblaðið - 06.09.2011, Blaðsíða 16

Þiggja bætur frekar
en láglaunastörfin
BAKSVIÐ
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
L
angflest lausra starfa á
lista vinnumiðlunar
Vinnumálastofnunar eru
störf fyrir ófaglærða,
eða um 40%, og víða
gengur erfiðlega að ráða í þessi störf
þrátt fyrir ríflega 6% atvinnuleysi. Í
gær voru 287 laus störf í 141 auglýs-
ingu hjá Vinnumálastofnun en í lok
júlí sl. voru störfin tæplega 300. Þar af
116 fyrir ófaglærða. Nánari skipting
þessara starfa eftir stéttum sést hér
til hliðar.
Á starfatorgi.is, þar sem hið op-
inbera auglýsir eftir starfskröftum,
eru um 85% allra auglýsinga vegna
starfa sem krefjast einhverrar sér-
þekkingar og/eða menntunar en eins
og kom fram í Morgunblaðinu í gær
eru 75 auglýsingar þar inni um mun
fleiri störf. Álíka margar auglýsingar
eru einnig birtar á vef Reykjavík-
urborgar, stærsta vinnustaðar lands-
ins, en þar eru þetta aðallega umönn-
unarstörf í skólum, á
frístundaheimilum og hjúkrunarheim-
ilum.
Erfiðlega hefur gengið að fá sér-
fræðimenntað fólk til starfa í sumum
greinum, eins og lækna, en einnig hef-
ur hjúkrunarheimilum mörgum hverj-
um gengið illa að ráða til sín hjúkr-
unarfræðinga og sjúkraliða. Þetta
staðfesta bæði Pétur Magnússon, for-
stjóri Hrafnistu, og Ingibjörg Ólafs-
dóttir, forstöðumaður Droplaug-
arstaða. Pétur segir að eftir
bankahrunið hafi gengið betur að ráða
í störf sem ekki krefjast fagmennt-
unar og Ingibjörg vonast til að geta
ráðið í þau fimm stöðugildi sem upp á
vantar á næstu vikum. Fyrstu vikur í
september séu alltaf erfiðastar, þegar
skólafólkið er hætt og fastir starfs-
menn enn í orlofi, sumir hverjir. Ingi-
björg segir það þó ganga betur núna
að fá námsmenn í hlutastörfin.
Launin ekki langt frá bótum
Atvinnurekendur furða sig á því
af hverju gengur treglega að ráða í
sum störf á tímum atvinnuleysis. Fyr-
ir þessu geta verið fjölmargar ástæð-
ur, allt eftir því um hvaða starf eða
starfsgrein er að ræða, en í mörgum
tilvikum eru það laun og vinnutími
sem virðast ekki freista fólks. Þeir
sem hafa verið lengi á atvinnuleys-
isskrá, og eru með allt að 250 þúsund
krónur á mánuði í bætur, hugsa sig
um tvisvar áður en farið er út á vinnu-
markaðinn fyrir störf sem gefa ekki
mikið hærri tekjur af sér. Svört vinna
hefur sömuleiðis færst í vöxt sem að
nokkru leyti má skýra með hækkandi
álögum hins opinbera.
Mikið áhyggjuefni
Meðal þeirra vinnustaða sem
jafnan hefur gengið illa að fá fólk til
starfa eru frístundaheimilin í Reykja-
vík. Að sögn Evu Einarsdóttur, for-
manns íþrótta- og tómstundaráðs, á
enn eftir að ráða í um 40 stöður en
fyrst og fremst er um 50% stöður að
ræða. Þetta hefur þau áhrif að enn eru
um 350 börn á biðlista eftir plássi á frí-
stundaheimili í og við grunnskóla
borgarinnar. Eva vonast til að úr ræt-
ist á næstu tveimur vikum en því mið-
ur sjái margir sér ekki hag í að taka
þessi störf, ekki síst þegar um hluta-
starf er að ræða. Mikilvægara sé hins
vegar fyrir fólk að fá reynslu og störf
inn á starfsferilsskrána en að hafa ver-
ið á atvinnuleysisbótum.
Eva hefur góða reynslu af því að
starfa með atvinnulausum ungmenn-
um og hún segir það mikið áhyggju-
efni að upp er að koma önnur og jafn-
vel þriðja kynslóð fólks sem hefur ekki
kynnst öðru en atvinnuleysi innan
sinnar fjölskyldu og að hafa viðurværi
sitt af bótum.
„Auðvitað vonaðist maður til þess
að þetta myndi ekki gerast á Íslandi
en það virðist því miður vera raunin í
dag,“ segir Eva.
Hvaða störf eru í boði?
Laus störf eftir starfsstéttum í júlí 2011
samkvæmt vinnumiðlun Vinnumálastofnunar
Ósérhæft starfsfólk
Þjónustu-, sölu- og
afgreiðslufólk
Tæknar
Iðnaðarmenn og
sérhæft iðnverkafólk
Sérfræðingar
Skrifstofufólk
Stjórnendur véla og
vélagæslufólk
Stjórnendur
Bændur og fiskimenn
júlí 2011
júlí 2010
116
119
91
129
27
16
21
66
15
29
12
8
8
9
3
9
3
2 Heimild: Vinnumálastofnun
16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Allýtarleglöggjöf erhér á landi
um vernd náttúr-
unnar og nauðsyn-
legt tillit sem taka
skuli til hennar áð-
ur en ráðist er í framkvæmdir,
ekki síst þær sem teljast um-
fangsmiklar. Þar er til að
mynda um að ræða vegafram-
kvæmdir, virkjanir og stórar
verksmiðjur.
Eðlilegt er og sjálfsagt að
vernd náttúrunnar sé höfð of-
arlega í huga þegar fjallað er
um slíkar framkvæmdir og eng-
ar ákvarðanir um stórar fram-
kvæmdir ætti að taka án þess
að taka með í reikninginn áhrif-
in á náttúruna.
Í þessu efni sem öðrum er
hins vegar hægt að ganga of
langt og setja reglur sem bæta
engu við náttúruverndarsjón-
armiðin en hafa þann tilgang
helstan að þvælast sem mest
fyrir sem flestum fram-
kvæmdum og draga þær á lang-
inn í þeirri von að sem minnst
verði framkvæmt. Þegar frum-
vörp til laga um fullgildingu Ár-
ósasamningsins og tengd mál
sem nú eru til umræðu á Al-
þingi eru skoðuð virðist því
miður vera að vilji stjórnarliða
sé að setja reglur sem hafi þann
tilgang helstan að hægja á
framkvæmdum.
Nú er málum þannig háttað í
þessu efni hér á landi að bæði
þeir sem eiga lögvarinna hags-
muna að gæta og félagasamtök
sem sérstakan áhuga hafa á
málefninu, geta kært það sem
snýr að stórum framkvæmdum,
svo sem matsskyldu þeirra.
Með þessu er tryggt að öll sjón-
armið komast að og í raun geng-
ið mjög langt eins og dæmin
sanna.
Í þeim frumvörpum sem nú
liggja fyrir þinginu er gert ráð
fyrir að ekki aðeins hags-
munaaðilar og félagasamtök
geti kært ákvarðanir, heldur
hver sem er. Og sá sem kærir
þarf ekki einu sinni að vera ís-
lenskur, heldur gera frum-
vörpin ráð fyrir að erlendir að-
ilar geti kært í
þessum málum hér
á landi.
Þekkt er að þær
úrskurðarnefndir
sem fjalla um slík
mál samkvæmt nú-
gildandi lögum eiga mjög ann-
ríkt og hafa alls ekki ráðið við
að halda sig innan þeirra tíma-
marka sem þeim eru sett. Með
þeim lagabreytingum sem
stjórnarliðar hafa viljað ná
fram er veruleg hætta á að í
umdeildum málum muni kærum
fjölga og gætu þær jafnvel
margfaldast. Eigi að fjalla mál-
efnalega um hverja kæru fyrir
sig, sem hlýtur að verða gerð
krafa um, er ljóst að umtalsverð
hætta væri á að mál gætu stöðv-
ast í enn lengri tíma í kæruferl-
inu en nú þekkist. Máls-
meðferðartíminn gæti dregist
um marga mánuði eða mörg ár
frá því sem nú er með stórskaða
fyrir efnahags- og atvinnulíf
einstakra byggða eða landsins
alls, án þess að niðurstaðan
verði á endanum á nokkurn hátt
vandaðri eða betri með tilliti til
náttúruverndar.
Vitað er að ýmsum þing-
mönnum, ekki síst úr stjórn-
arliðinu, væri ósárt um þó að
unnt væri að hægja enn frekar
á öllum framkvæmdum og helst
að þær yrðu sem flestar að fullu
stöðvaðar. Sú útfærsla sem er
að finna á fullgildingu Ár-
ósasamningsins í fyrirliggjandi
frumvörpum stjórnarliða bend-
ir til þess að slík sjónarmið hafi
orðið ofan á í þeirra röðum og
að misnota eigi samninginn til
að ná fram þessu markmiði.
Ríkisstjórnin hefur beitt ýms-
um brögðum til að koma í veg
fyrir framkvæmdir á þeim tíma
sem hún hefur til þess haft, en
sú aðferð að auka flækjurnar til
framtíðar gæti orðið með þeim
afdrifaríkari. Þó að viljann
skorti ekki er nú útlit fyrir að
stjórnarliðar telji sig verða að
fallast á breytingartillögur og
að skrefið verði ekki stigið til
fulls að þessu sinni. Vafalítið er
þó að þeir munu reyna aftur
telji þeir færi gefast.
Ætlunin var að út-
lendingar fengju
kærurétt vegna
framkvæmda hér}
Framkvæmdir í flækju
Landsdóms-farsinn heldur
áfram. Það vita all-
ir að til hans var
stofnað af pólitísk-
um hvötum. Ógeð-
fellt mjög var að fylgjast með
atkvæðagreiðslunni á Alþingi
og hvernig skein út úr andliti og
orðum sumra þeirra sem at-
kvæðu greiddu að þeir héldu
sig vera að slá vinsældakeilur
vegna þess andrúmslofts sem
þá ríkti í þjóðfélaginu. Samfylk-
ingin stóð þétt að undirbúningi
málsins, en þegar
fyrrverandi for-
maður flokksins,
Ingibjörg Sólrún,
tók til varna og
benti á tvískinnung
flokkssystkina sinna og ljóst var
að hún myndi þeim hvergi hlífa,
runnu flest þeirra af hólmi.
Nægjanlega margir voru þó
taldir út svo ákæra mætti Geir
Haarde. Fólkið í landinu sér í
gegnum fyrstu pólitísku rétt-
arhöld á Íslandi. Þau eru öllum
sem að þeim koma til vansa.
Því fyrr sem lands-
dómsfarsanum
lýkur því betra}
Pólitísk réttarhöld
E
ins og þeir vita sem þekkja þann
sem þetta skrifar er hann grjót-
harður nagli, svona eins konar
Liam Neeson okkar Íslendinga.
Á yfirborðinu. Fyrir innan stál-
brynjuna er hann á hinn bóginn mjúkur eins og
smjörvinn sem gleymdist á eldhúsborðinu í
gærmorgun.
Þessi harðskeytti kóni, sem rembist við að
hylja tilfinningar sínar allan sólarhringinn (fara
ekki að gráta á morgunfundum og þegar hann
sér andamömmu labba með ungana sína yfir
götuna) varð þess vegna fyrir miklu áfalli, þeg-
ar hann felldi tár á dögunum, við brúðkaup
tveggja einstaklinga sem fundið höfðu ástina
og hamingjuna í faðmi hvor annars.
Þessir tveir einstaklingar voru konur. Þær
höfðu fundið hvor aðra. Þær voru innilega ást-
fangnir sálufélagar, sem kosið höfðu að standa við bakið
hvor á annarri um alla framtíð. Það var dásamlegt að sjá
fjölskyldur kvennanna tveggja fylkja liði með þeim og
styðja þær í þessari ákvörðun. Væntumþykjan var svo
áþreifanleg og gleðin svo innileg.
Að mínu mati er algjörlega óskiljanlegt að einhver geti
sett sig á móti því að tveir karlmenn, eða tvær konur, eyði
ævinni saman. Mér finnst það vera forsjárhyggja af hæstu
gráðu. Ég skil þetta ekki.
Allir hafa sínar hneigðir. Mörgum finnst það sem er frá-
brugðið þeirra eigin tilhneigingum vera ógeðslegt. Þeir
hafa rétt til þess. Gagnkynhneigðum karlmönnum þarf
ekki að þykja hommakynlíf geðslegt. En það
veitir þeim engan rétt til þess að dæma þá sem
það kjósa. Hvað þá að banna þeim það. Rétt-
urinn til að hommast og rétturinn til þess að
finnast það ógeðslegt eru þannig í raun sama
fyrirbærið. Grundvallaratriðið er að hver og
einn fái að hegða sér eins og hann vill í svefn-
herberginu og leita hamingjunnar á þann máta
sem hann sjálfur kýs. Það kemur honum ein-
um við og skaðar ekki nokkurn mann.
Ég held að við Íslendingar séum komnir
ansi langt á veg í baráttunni fyrir umburð-
arlyndi, þegar kemur að málefnum samkyn-
hneigðra. Vonandi kemur sá tími er við hætt-
um að horfa á ytri einkenni fólks; hvort sem
um er að ræða kyn, þjóðerni, litaraft, efnahag
eða kynhneigð, og einblínum á einstaklinginn
sjálfan, sem hefur sömu réttindi og við og
sama frelsi og við, til allra þeirra athafna sem hann kýs og
ekki skaða annað fólk.
Umburðarlyndi er skynsamleg stefna, vegna þess að við
erum flest í einhverjum minnihlutahóp. Við viljum sjálf fá
að haga lífinu eins og okkur finnst best, án þess að aðrir
skipti sér af vali okkar. Þá er best að sýna öðrum sömu
virðingu og afskiptaleysi.
Siðferði er nefnilega afstætt, að svo miklu leyti sem um
er að ræða athafnir sem ekki skaða annað fólk. Sá, sem
ekki skaðar aðra með athöfnum sínum, hefur fullan rétt til
þeirra athafna. Aðrir eiga ekkert með að setja sig á þann
háa hest að skipta sér af slíkum gjörðum. ivarpall@mbl.is
Ívar Páll
Jónsson
Pistill
Neeson brynnir músum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
11.423
voru atvinnulausir í júlí sl.
287
störf í boði samkvæmt lista Vinnu-
málastofnunar í gær.
67
auglýsingar hjá Reykjavíkurborg
um mun fleiri störf á lausu
254
þús. kr. á mánuði er hámark tekju-
tengdra atvinnuleysisbóta
255
þús. kr. á mánuði voru meðallaun
verkafólks hér á landi í fyrra
‹ ATVINNULEYSIÐ ›
»