Morgunblaðið - 17.09.2011, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. SEPTEMBER 2011
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
„Maður fer að hugsa um náttúruna á annan hátt þegar
maður liggur á bakinu einhvers staðar á ísbreiðunni á
Grænlandi og horfir til himins í góðu veðri, hefði aldr-
ei trúað því að það væru til svona margar stjörnur í
himingeimnum,“ segir Ragnar Axelsson sem hlaut
fjölmiðlaverðlaun umhverfisráðuneytisins, Jarð-
arberið, er veitt voru í fyrsta sinn í gær. Í rökstuðn-
ingi dómnefndar segir m.a. að listræn framsetning
Ragnars hafi skipað honum í fremstu röð ljósmyndara
á heimsvísu, hann hafi „sérstaklega beint sjónum að
samspili manns og náttúru á langri starfsævi“.
Ragnar, sem er 53 ára, hefur unnið allan sinn
starfsaldur á Morgunblaðinu, byrjaði 16 ára sem að-
stoðarmaður Ólafs K. Magnússonar á sumrin en
stundaði einnig nám í ljósmyndun hjá Ingibjörgu Kal-
dal. „Mogginn er búinn að vera eins og annað heimili
mitt,“ segir hann. Ragnar segist alltaf hafa haft mik-
inn áhuga á náttúrunni frá því að hann var í sveit hjá
systkinunum á Kvískerjum.
„Við vorum alltaf að rannsaka plöntur, þurrka
blóm og safna fiðrildum og ég lærði öll nöfnin á þessu,
hafði mjög gaman af þessu. Svo vorum við í fjall-
göngum um helgar og þá mældum við jökulinn, þeir
gerðu það til að sjá hvernig hann breyttist. Ég mældi
líka vatnsmagnið í Fjallsá.“
Segja að jökullinn sé „veikur“
Hann segist hafa verið hugfanginn af þessum vís-
indastörfum sem hafi valdið því að hann hafi skynjað
náttúruna einstaklega vel, hann hafi drukkið þessa
reynslu í sig eins og svampur og búi enn að henni.
Ragnar hefur oft bent á að grænlenskir veiði-
menn, gamlir ínúítar sem hann kynntist vel og eru nú
sumir dánir, séu meðal fyrstu fórnarlambanna þegar
loftslagið hlýnar og jöklar bráðna. „Þeir líta á jökulinn
sem lifandi veru, segja að hann sé bara „veikur“. Þeg-
ar ég heyrði þetta fyrst fór ég hugleiða meira hvað
væri að. Og þetta minnti mig á það sem ég upplifði í
sveitinni, þessa þekkingu á því hvernig breytingar séu
að verða. Á Kvískerjum var fólkið líka svona meðvitað
um náttúruna, skynjaði umhverfið.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heiðraður Ragnar Axelsson, ljósmyndari á Morgunblaðinu, með verðlaunagripinn sem Finnur Arnarson
hannaði. Með Ragnari er Ómar Ragnarsson en dagur íslenskrar náttúru er fæðingardagur hans.
Að skynja umhverfi
 Ragnar Axelsson verðlaunaður fyrir listræna fram-
setningu sína á „samspili manns og náttúru“
„Það hefur umtalsverður fjöldi lýst
yfir stuðningi og ég er mjög ánægð-
ur með viðbrögðin,“ segir Ólafur
Kristinsson héraðsdómslögmaður
um viðbrögð við áskorun hans um
vitnamál gegn Björgólfi Thor Björg-
ólfssyni vegna falls Landsbankans.
„Ég hef fengið stuðningsyfirlýs-
ingu frá tveim lífeyrissjóðum og
mun fá svar frá stórum lífeyris-
sjóðum fyrir eða rétt eftir helgina.
Ég er að skora á fólk að hafa sam-
band og lýsa yfir stuðningi við að
reyna að ná fram einhverjum skaða-
bótum, eða réttlæti. Til að byrja með
á að fara í vitnamál. Þetta felur ekki
í sér neinar fjárhagslegar skuldbind-
ingar. Eftir því sem fleiri taka þátt í
áskorun um að fara í vitnamál þeim
mun meira vægi hefur hún fyrir
dómi,“ segir Ólafur.
Fjöldi hlut-
hafa styður
hópmálsókn
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Fall Björgólfur Thor kemur til
fundar í ráðherrabústaðnum 2008.
Sigrún Rósa Björnsdóttir
sigrunrosa@mbl.is
Kvörtunum frá flugfarþegum til
Flugmálastjórnar hefur fjölgað mik-
ið í ár og síðasta ár, vegna þess að
flugi hefur verið aflýst, því verið
seinkað eða af öðrum ástæðum.
Flugmálastjórn hefur lokið 62 mál-
um með ákvörðun á þessu ári auk
þess að ljúka málum með öðrum
hætti. Henni hafa borist um 90 mál á
þessu ári. Á síðasta ári bárust í heild-
ina nær 130 kvartanir sem var mikil
aukning frá árinu 2009 en um 20
kvartanir bárust allt það ár. Rekja
má um þriðjung kvartana ársins
2010 til eldgossins í Eyjafjallajökli.
Fjölgun mála verður þrátt fyrir það
að teljast veruleg. Um 30 kvartanir
bárust árið 2008.
Flugmálastjórn fékk ákvarðana-
vald í þessum málum á síðasta ári en
áður gaf hún út álit sem voru ekki
bindandi. Tveir starfsmenn koma að
afgreiðslu kvartanamála fyrir hönd
Flugmálastjórnar, þó hvorugur sé í
fullu starfi við þá afgreiðslu. Með
auknum fjölda hefur sú vinna þó orð-
ið æ tímafrekari og fer starfshlut-
fallið að ná samtals fullu starfi.
Kæruleið til ráðuneytis
Ákvarðanir Flugmálastjórnar eru
kæranlegar til innanríkisráðuneytis-
ins en hingað til hafa eingöngu flytj-
endur farið kæruleiðina. Orðið flytj-
andi nær einnig yfir starfsemi
Iceland Express, en breski flugrek-
andinn Astraeus sér um flug fyrir fé-
lagið. Hjá innanríkisráðuneytinu
fengust þær upplýsingar að þar
lægju fyrir 17 mál til úrskurðar. Af
þeim eru 16 vegna Iceland Express
en eitt vegna Icelandair. Ráðuneytið
úrskurðaði í lok júní í máli sem Ice-
land Express kærði. Staðfesti ráðu-
neytið ákvörðun Flugmálastjórnar,
farþega í vil.
Ómar Sveinsson hjá Flugmála-
stjórn segir aðspurður að aukinn
fjölda kvartana megi meðal annars
rekja til þess að fólk sé meðvitaðra
um rétt sinn og duglegra að sækja
hann. Margir fari á vef Flugmála-
stjórnar til að kynna sér rétt sinn
auk þess sem fréttaumfjöllun hafi
vakið fólk til vitundar. Ómar bendir
á að mörg mál leysist með samkom-
lagi fyrir milligöngu Flugmála-
stjórnar án þess að koma þurfi til
formlegrar ákvörðunar.
Sprenging í fjölda kvartana
 Flugfarþegar eru í auknum mæli farnir að leita til Flugmálastjórnar með kvartanir  Tveir starfs-
menn koma að afgreiðslu mála  Starfshlutfall vegna meðferðar kvartana farið að ná heilu starfi
Morgunblaðið/Ernir
Töf Fimm þotur biðu fyrir nokkru á
Reykjavíkurflugvelli vegna þoku.
Flugfarþegar eru almennt að verða
meðvitaðri um þann rétt sem þeir
hafa, komi eitthvað upp á þegar
ferðast er flugleiðis. Ómar Svans-
son hjá Flugmálastjórn bendir á
mikilvægi upplýsingaréttarins
þegar spurt er um rétt flug-
farþega. „Flytjendum ber skylda til
þess að kynna farþegum réttindi
sín. Það er eitt af því sem er marg-
oft kvartað undan að vanti.“ Þegar
flugi er aflýst eða seinkað, sem feli
í sér aukastopp, þá beri flytj-
endum einnig að hugsa um farþeg-
ana meðan beðið er. Í því felist að
bjóða hressingu og mat og gist-
ingu ef þarf. Sé flugi aflýst með
engum fyrirvara þá geti stofnast
bótaréttur farþega. Þar er almennt
um þrjár fastar upphæðir að ræða,
200, 400 og 600 evrur. Upphæðin
fer eftir vegalengd flugsins.
Ómar bendir einnig á að dóma-
framkvæmd í Evrópu hafi skýrt
bótarétt þeirra sem flugi er seink-
að hjá. Áður hafi farþegar aðeins
átt rétt á uppihaldi en ekki á bót-
um. Fólk geti nú átt rétt á bótum
þegar seinkun nemi þremur
klukkustundum eða meira.
Á vefsíðu Flugmálastjórnar má
finna frekari upplýsingar.
Flytjendum er skylt að kynna
flugfarþegum rétt sinn
RÉTTUR FARÞEGA
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Tómas H. Heiðar, aðalfulltrúi Ís-
lands hjá Alþjóðahvalveiðiráðinu,
segir að ekki standi steinn yfir steini
í bréfi við-
skiptaráðherra
Bandaríkjanna
sem ákvörðun
Bandaríkja-
forseta um dipló-
matískar aðgerð-
ir gegn Íslandi
vegna hvalveiða
byggist á.
„Íslensk
stjórnvöld hafa
hrakið allar fullyrðingar sem þar eru
settar fram og við gerðum grein fyr-
ir því á fundum í Washington í síð-
ustu viku,“ segir Tómas. „Annars
vegar er byggt á því að Íslendingar
stundi hvalveiðar sem fari í bága við
bann Alþjóðahvalveiðiráðsins (IWC)
við veiðum í atvinnuskyni. Fyrir
liggur að Ísland gerði lagalega gild-
an fyrirvara við bannið er það gekk
að nýju í ráðið árið 2002 og er því
ekki bundið af því.
Veiðar Íslendinga séu úr lang-
reyðarstofninum á Norðaustur-
Atlantshafi sem sé í mjög góðu ásig-
komulagi og telji um 20.000 dýr. Vís-
indaleg gögn sýni að
langreyðarveiðar Íslendinga séu
sjálfbærar engu síður en norð-
hvalsveiðar Bandaríkjamanna.
„Bandarísk stjórnvöld hljóta að
vera meðvituð um að ákvörðun verð-
ur tekin um kvóta Bandaríkjanna á
norðhval til fimm ára á ársfundi
IWC í Panama á næsta ári og þurfa
Bandaríkin stuðning 3/4 hluta aðild-
arríkjanna til að kvótinn verði sam-
þykktur. Reynslan sýnir að þar er
ekki á vísan að róa.“
Hafa hrakið
rök Banda-
ríkjamanna
Morgunblaðið/Kristinn
Hvalveiðar Íslend-
inga sjálfbærar
Tómas H. Heiðar
Sjúklingum sem lágu inni á Land-
spítalanum fjölgaði um 8,1% fyrstu
átta mánuði ársins miðað við sama
tímabil í fyrra. Það er að meðaltali
41 fleiri daglega.
Þetta kemur fram í föstudags-
pistli Björns Zoëga, forstjóra Land-
spítalans, í gær. Meira hafi verið að
gera á spítalanum en síðustu ár.
„Talsvert fleiri hafa leitað á
bráðamóttökur spítalans og munar
þar mest um 4.791 fleiri komur
(10,4%) á bráðamóttöku í Foss-
vogi,“ segir Björn og bendir jafn-
framt á að skurðaðgerðum hafi
fjölgað um næstum 4%
Forstjórinn segir að Landspít-
alinn sé enn innan ramma fjárlaga
með u.þ.b. 10 milljóna kr. afgang
fyrstu átta mánuði ársins. Hann
segir það ótrúlegan árangur hjá
starfsfólki spítalans.
Á hverjum degi
komu 41 fleiri