Morgunblaðið - 17.09.2011, Qupperneq 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. SEPTEMBER 2011
Sturtusett
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
– Afslátt eða gott verð?
NAPOLI
hitastýrt
sturtusett
26.900,-
Helga Ögmund-
ardóttir hefur
lokið dokt-
orsprófi í mann-
fræði frá Upp-
salaháskóla í
Svíþjóð. Dokt-
orsritgerðin nefnist „The
Shepherds of Þjórsárver.
Traditional Use and Hydropo-
wer Develoment in the Com-
mons of the Icelandic Hig-
hland“.
Tilgangur rannsóknarinnar,
sem ritgerðin byggist á, var að
skoða andstöðu þá sem hefur
verið í Gnúpverjahreppi við
virkjunaráfom Landsvirkjunar
við Norðlingaöldu sl. 40 ár.
Þar hafa tekist á viðhorf fólks í
litlu landbúnaðarsveitarfélagi,
náttúruverndarsjónarmið og
alþjóðlegir iðnvæðingar- og
viðskiptahagsmunir.
 Foreldrar Helgu voru Ögmund-
ur Helgason og Ragna Ólafsdóttir.
Hún er gift Reyni Sigurbjörnssyni
rafvirkjameistara og eiga þau tvö
börn. Helga starfar við rannsóknir
á auðlinda- og umhverfismálum
og stundakennslu við H.Í.
» FÓLK
Doktor í
mannfræði
Kjartan Thor Wik-
feldt hefur varið
doktorsritgerð
sína í eðlisfræði
við Háskólann í
Stokkhólmi. Rit-
gerðin varpar
nýju ljósi á óvenjulega eðliseig-
inleika vatns. Almennt er talið
að vatn geti verið til í tveimur
mismunandi hálfstöðugum
vökvahömum við ofurkæld
hitastig, þ.e.a.s. undir venju-
legu frostmarki. Rannsóknir
Kjartans benda til þess að vatn
við hærri hitastig, þ.m.t. her-
bergishita, flökti á milli stað-
bundinna sameindaraðanna
sem líkjast þessum tveimur
vökvahömum.
Ritgerðin er unnin í nánu
samstarfi við tilraunaeðlisfræð-
inga við SLAC rafeinda-
hraðalinn við Stanfordháskól-
ann í Kaliforníu.
 Kjartan Thor Wikfeldt er fædd-
ur 1981, uppalinn í Svíþjóð og í
Garðabæ. Foreldrar hans eru Mar-
grét Stefánsdóttir og Per Wik-
feldt. Hann er búsettur í London
þar sem hann stundar rannsóknir
við UCL háskólann. Hann er
kvæntur Saroosh Shabbir, eðl-
isfræðingi.
Doktor
í eðlisfræði
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Svo margar leiðir hafa verið teikn-
aður um Gufudalssveit að ekki eru
margir stafir eftir í stafrófinu til að
merkja þær með. Heimamenn kalla
sína málamiðlunartillögu Ö-leið, í
höfuðið á innanríkisráðherra.
Hundruð sérfræðinga í vegamálum
bíða spennt eftir að hitta Ögmund
Jónasson á fundum um vegamál eft-
ir helgi en óvíst er hvort Ögmundur
verður búinn að finna töfraformúl-
una.
Suðurhluti Vestfjarða er að vissu
leyti einangraður. Ófærar heiðar
slíta tengslin við norðurhluta Vest-
fjarða hálft árið og erfiðir kaflar eru
enn eftir á tengingu svæðisins við
hringveginn. Hefur þetta haft alvar-
leg áhrif á þróun byggðar. Þannig
hefur íbúm Vesturbyggðar fækkað
um 30% frá 1998. Íbúar sveitarfé-
laganna þriggja eru nú 1470, 440
færri en fyrir þrettán árum. Eftir
að Vopnafjörður er kominn í gott
vegarsamband eru Patreksfjörður,
Tálknafjörður og Bíldudalur einu
stóru þéttbýliskjarnar landsins sem
ekki eru í sambandi við „umheim-
inn“ á bundnu slitlagi.
Þrætukaflinn í Gufudalssveit
Ágætir áfangar hafa náðst í góð-
vegagerð á Barðaströnd og í Aust-
ur-Barðastrandarsýslu en enn eru
slæmir kaflar eftir. Í vetur lýkur
vinnu við stuttan en leiðinlegan
kafla um Skálanes. Þá er Vegagerð-
in að undirbúa lagningu nýs vegar
úr Vattarfirði í Kjálkafjörð. Vinna
við skipulag og umhverfismat er á
lokastigi og vonast Vegagerðin til að
bjóða verkið út fyrir áramót. Það
verður þá unnið á næstu tveimur ár-
um. Að því búnu verður bundið slit-
lag á veginum á milli þéttbýlisstað-
anna í Vesturbyggð og Reykjavíkur,
nema hvað þrætukaflinn í Gufudals-
sveitinni stendur eftir.
Þar eru sérstaklega tveir hálsar
erfiðir yfirferðar, ekki síst á vetr-
um. Brekkur eru brattar og veg-
urinn niðurgrafinn á köflum.
Vegagerðin lagði til að farin yrði
ný leið út með Þorskafirði og Djúpi-
fjörður og Gufufjörður þveraðir.
Landeigendur í Teigsskógi lögðust í
veginn og eftir langvinnar deilur og
málaferli fengu þeir staðfestingu
umhverfisráðherra á umhverfismati
ógilta vegna þess að ráðherra hafði
notað sjónarmið um umferðarör-
yggi til rökstuðnings ákvörðun
sinni.
Málið hefur verið í pattstöðu síð-
an. Heimamenn hafa lengi vel viljað
halda sig við þessa leið sem gert er
ráð fyrir á staðfestu aðalskipulagi
og víðtækur stuðningur virtist vera
við tillögu þriggja þingmanna um að
setja lög um heimild til að fara
þessa leið, þrátt fyrir það sem á
undan er gengið. Ekki virðist þing-
meirihluti fyrir tillögunni, allavega
hefur hún ekki komist áfram í
þinginu. Andstaðan byggist meðal
annars á því að þar sé verið að fara
gegn hinu formlega umhverfismats-
ferli og niðurstöðu æðsta dómstóls
þjóðarinnar. Að vísu er hægt að
benda á dæmi um slíka lagasetn-
ingu og er stjórnlagaráðið nýjasta
dæmið um það.
Breyttur kúrs í
umhverfisráðuneyti
Mönnum hrýs hugur við að hefja
umhverfismatsferlið frá grunni
enda búist við að það taki langan
tíma þar sem þeir sem verja Teigs-
skóg munu væntanlega kæra málið
á öllum stigum. Þótt umhverfisráðu-
neytið hafi veitt samþykki sitt fyrir
veginum er greinilegt að þar hefur
verið breytt um kúrs. Það kemur
fram í minnisblaði sem ráðuneytið
sendi innanríkisráðherra vegna
samráðsferlis sem hann hóf til að
reyna að koma málinu úr herkví.
Raunar virðist varla mega velta við
steini á stórum svæðum.
Eftir marga fundi með fulltrúum
sveitarfélaganna og ýmsum stofn-
unum lagðist Ögmundur Jónasson
undir feld og kom síðan með þá til-
lögu að lagður yrði nýr vegur yfir
hálsana en jafnframt reynt að fá
jarðgöng undir Hjallaháls í sam-
gönguáætlun sem gilda á til 2012.
Ráðherrann rökstyður tillögu
sína ekki síst með tímanum sem það
tekur að koma málinu af stað. Þá er
vitaskuld einfaldast að halda sig
sem mest við núverandi veg, fæst
umhverfisljón eru á þeim vegi, þótt
lagning vega um hálsana hafi mikil
áhrif á umhverfið. Hann vísar einn-
ig til óvissunnar sem sann-
arlega stendur samfélag-
inu fyrir þrifum, á meðan
pattstaða er í málinu.
Heimamenn sem
rætt var við hafa ekki
mikla trú á þessari
jarðgangatillögu,
þar sem hún er
ekki tímasett,
og vitað er að
mörgum og
dýrum jarð-
göngum hef-
ur verið lofað, þar á meðal á Vest-
fjörðum, en litlir peningar til að
bora. Þykir ótrúverðugt að jarð-
göng sem kosta 5 milljarða fáist
nokkrum árum eftir að nýr upp-
byggður vegur hefur verið lagður
yfir Hjallaháls.
Raunar höfnuðu forystumenn
allra sveitarfélaganna tillögu ráð-
herra, enda búnir að hafna henni oft
áður. Þeir leggja áfram áherslu á að
fá láglendisleið og þar með stytt-
ingu á leiðinni og segjast ekki hafa
umboð íbúa til að gera nokkra mála-
miðlun á því.
Jarðgöng gerð að skilyrði
Í lok samráðsferlis lögðu fulltrúar
heimamanna fram málamiðlunartil-
lögu sem felst í því að gerð verði
göng undir Hjallaháls og vegurinn
lagður út með Djúpafirði að vest-
anverðu og yfir Gufufjörð. Þannig
yrði sneitt bæði hjá Teigsskógi og
Ódrjúgshálsi. Þeir völdu þessari til-
lögu heitið Ö-leið, til heiðurs ráð-
herranum. Skipulagsstofnun og um-
hverfisráðuneytið höfnuðu raunar
leiðinni út með Djúpafirði á sínum
tíma. Það þykir mörgum gert á
hæpnum forsendum. Arnarhreiður
sem átti að vernda er að vísu stutt
frá væntanlegum vegi en hátt yfir
honum. En þetta getur sett strik í
reikninginn og tafið málið í nokkur
ár.
Í ályktun sinni opnar bæjarstjórn
Vesturbyggðar einnig á tillögu ráð-
herrans, en með því skilyrði að jarð-
göng verði strax sett í forgang.
Beðið eftir ráðherra
Þverun Þorskafjarðar átti að vera
síðasta stóra framkvæmdin á Vest-
fjarðavegi. Raunar er búið að leggja
bundið slitlag fyrir fjörðinn en þver-
un myndi stytta leiðina verulega.
Nú eru kröfur um þá framkvæmd
endurvaktar og bent á að hagkvæmt
gæti verið að nýta efni sem til fellur
við gangagröft í Hjallahálsi í upp-
fyllinguna.
Ögmundur Jónasson heldur tvo
opna fundi með íbúum svæðisins
eftir helgi, fyrst í Bjarkalundi á
mánudag kl. 17 og síðan í félags-
heimilinu á Patreksfirði á þriðjudag
klukkan 12.
Ráðherra er að fara yfir málið
með viðkomandi stofnunum og
heimamenn vonast til að hann komi
með betri tillögu. Fólk hefur sett sig
mikið inn í þessi vegamál og því bíða
hundruð sérfræðinga í hinum og
þessum leiðum og umhverfisáhrif-
um þeirra spennt eftir að heyra ráð-
herrann standa fyrir máli sínu.
Vonast til að ráðherra
komi með nýja tillögu
 Einangrun suðurhluta Vestfjarða stendur samfélaginu fyrir þrifum
www.mats.is
Djúpifjörður Allar tillögur um veg um Gufudalssveit snerta Djúpafjörð.
Hallsteinsnes sem hér sést liggur á milli Þorskafjarðar og Djúpafjarðar.
Hér sést inn Djúpafjörð og í Djúpadal. Vegurinn liggur um dalbotninn.
Vestfjarðavegur
Grunnkort: Landmælingar Íslands
Eiði í Vattarfirði að Þverá í Kjálkafirði
Lengd: 16 km | Styttist um 8 km
Í undirbúningi
Um Hjallaháls og Ódrjúgsháls
Lengd: 24 km | Styttist um 6 km
Tillaga ráðherra, til umræðu
Þverun Þorskafjarðar
Lengd: 4 km | Styttist um 9,5 km
Ekki á samgönguáætlun
Hjallaháls og þverun Gufufjarðar
Lengd: 24 km | Styttist um 6-7 km
Tillaga heimamanna, til umræðu
Sk
ál
an
es
Þo
rsk
afj
ör
ðu
rD
júp
ifj.
Ko
lla
fjö
rð
ur
Kv
íg
in
di
sf
jö
rð
ur
Sk
ál
m
ar
fjö
rð
ur
Ke
rli
ng
ar
fjö
rð
ur
Skálmar-
nesfjall
Reykjanesfjall
Kj
ál
ka
fjö
rð
ur
Ko
lla
fja
rð
ar
he
ið
i
Þo
rs
ka
fja
rð
ar
ve
gu
r
(Breiðafjörður)
Vaðalfjöll
Reiphólsfjöll
Hj
al
la
há
ls
Ód
rjú
gs
há
ls
Gufufj.
„Það mun hafa skelfilegar af-
leiðingar fyrir samfélagið,“ seg-
ir Ásthildur Sturludóttir, bæj-
arstjóri í Vesturbyggð, um
stöðuna sem kemur upp ef sam-
göngumálin leysast ekki í þess-
ari atrennu.
Hún vekur athygli á að rann-
sóknir sýni hversu mikil áhrif
samgöngur hafa á samfélög,
íbúafjölda, húsnæðismarkað og
húsnæðisverð og menntun.
„Fólkið fer bara í burtu,“ segir
hún
Að sama skapi telur Ásthildur
að samgöngubætur myndu
verða andleg heilsubót fyrir
íbúana og fylla þá trú á svæð-
ið. Hún bendir einnig á að
mikil tækifæri séu í at-
vinnumálunum og ef fyr-
irtækin losnuðu úr fjötrum
skertrar samkeppn-
isstöðu með bættum
samgöngum gæti
margt farið að ger-
ast.
Yrði andleg
heilsubót
SAMGÖNGUR MIKILVÆGAR
Ásthildur Sturludóttir