Svart á hvítu - 01.10.1977, Qupperneq 11

Viðtal við Werner Herzog
Eftirfarandi viðtal birtist í Rolling
Stone 1976, viðmælandi Herzog er
einn af ritstjórum þess tímarits Jon-
athan Cott.
Gunnar Harðarson snaraði
Inngangur
Werner Herzog er fæddur árið 1942 í Munchen í
Suður Þýskalandi. 14 ára gamall var hann orðinn
þess fullviss að það ætti fyrir honum aö liggja að
veröa leikstjóri. Á þeim tíma skrifaði hann kvik-
myndahandrit meðan aörir skólafélagar hans pár-
uðu enska stíla í skólastofunni. Þá þegar var kom-
inn í Ijós áhugi hans á dulvísi og dulrænum fyrir-
brigðum. Albanía var í þann tíð lokað land. Þar af
leióandi var hún sveipuð dularljóma í huga Wern-
ers litla, sem gerði sér ferð á hendur að landa-
mærum Albaníu og Júgóslavíu, til þess að komast í
snertingu við hiö ókunna. Fyrstu mynd sína, Her-
akles, gerir hann 19 ára, og fjármagnar hana með
því að vinna næturvinnu í stálverksmiðju. Ákveðni
hans og einstrengingsháttur er frægur að endem-
um. Til aö mynda frétti hann eitt sinn að Lotte
Eisner lægi fárveik á sjúkrahúsi." Þá tók hann sig til
og gekk frá Munchen til Parísar þar sem hún lá
ákveðinn í því að þegar hann kæmi til Parísar væri
hún orðin stálhress aftur. Hann var þrjár vikur á
leiðinni og Lotte var farin heim af sjúkrahúsinu
þegar hann kom á leiðarenda. Tuttugu og eins árs
vinnur hann Karl Mayer verðlaunin fyrir besta kvik-
myndahandrit og margir þeirra sem nú eru í far-
arbroddi nýju bylgjunnar urðu að lúta í lægra haldi
fyrir honum. Spunnust af þessu deilur nokkrar, en
Herzog tók sjálfur af skarið þegar hann lýsti því yfir
að dómnefndin hefði ekki átt annars úrkosti en að
afhenda honum verðlaunin þar eð ekki fyrirfyndist
betra handrit en handritiö að Lífsmörkum. Upp frá
því bar nokkuð á ásökunum þess efnis aö hann
væri talhlýðinn monthani þegar peningar ættu
í hlut, en nánir vinir hans hafa bent á að hon-
um hafi verið boðið of fjár fyrir handritið að Lífs-
mörkum, en hann hafnaði boðinu þar eð hann var
staðráðinn í að gera myndina eftir sínu eigin höfði,
sem hann og gerði þrem árum síðar og hlaut
heimsfrægð fyrir. Síðan hefur hvert meistaraverkið
rekið annað. Eitt þekktasta verk hans, Kaspar
Hauser, var sýnt sem mánudagsmynd Háskólabíós
s. I. vetur. Ólíkt öðrum leikstjórum nýju þýsku
bylgjunnar á Herzog lítið skylt við pólitíska
fagurfræði Brechts og hina nýju vinstrisinn-
1) Lotte Eisner er fæddur Þjóðverji og menntuð sem list-
fræðingur, en hetur helgað skrif sín kvikmyndunum. Hún hefur
búið í París síðustu ár og er þekktust fyrir bók sem hún skrifaöi
um F. W. Murnau.
uðu bylgju sem flestir hinna eru fylgjandi t. d.
Fassbinder o. fl. Herzog er dulhyggjumað-
ur og leitar fanga í dulrænu Meister Eckharts
og Jakobs Bömhe og einnig til þýsk-rómantíska
skáldsins Novalis. Þessi nýja bylgja á rætur sínar
að rekja til ánægjulegs samstarfs sjónvarps og
framleiðenda. Þó má ekki gleyma þeim arfi sem
þýskir kvikmyndagerðarmenn búa að, myndir eftir
leikstjóra eins og t. d. Pabst, Murnau og Lang, sem
voru allir gjörólíkir á mjög svipaðan hátt og leik-
stjórar nýju bylgjunnar í dag t. d. Wenders, Straub,
Fassbinder og Herzog sem mundi þá samsvara
Murnáu enda dáir hann Murnau og dýrkar. Herzog
hefur þó aldrei, ólíkt öðrum verió í læri sem að-
stoðarmaður annars leikstjóra. Áhorfandinn verður
aö laga sig að myndum Herzogs en ekki öfugt eins
og flestir leikstjórar eða framleiðendur gera í dag þ.
e. þóknast áhorfendum vegna gróðasjónarmiða.
Margt ber keim af þessu eðlisfari hans: eitt sinn
gerði hann ákveðna og háalvarlega tilraun til að
stofna sitt eigið ríki á landamærum Guatemala.
1962: Herakles; 1964: Spiel im sand (Leikur í
Sandi); Die Beispiellose Verteidigung der Festung
Deutschkreyz (Vörn Deutschkreuz-virkis, án hlið-
stæðna); 1967: Letzte Worte (Hinstu orð); Lebens-
zeichnen (Lífsmörk); 1969: Massnahmen gegen
Fanatiker (Ráðstafanir gegn ofstækismönnum) Die
Fliegende Artzten von Ostafrika (Fljúgandi læknar
Austur-Afríku); 1970: Fata Morgana; Auch Zwerge
haben klein angefangen (Einnig Dvergar byrjuöu
smátt); Behinderte Zukunft (Heft framtíð); 1971:
Land des Schweigend und der Dunkelheit (Land
myrkurs og þagnar); 1972 Aguirre, der Zorn Gottes
(Aguirre, reiði Guðs); 1974: Jeder fur Sich und Gott
gegen Alle (Kaspar Hauser); 1977: Herz von Glass
(Glerhjartað); 1977 Stroszek.
L