Birtingur - 01.06.1962, Side 42

Birtingur - 01.06.1962, Side 42
leg, hávaðasöm", að hún sé „einhvers konar straumur af hljóðum, lagabrotum, þar sem vísar að laglínu drukkna, slitna sundur, hverfa í' högg- um, ískri og veini. Erfitt er að fylgjast með þessari „tónlist" og ókleift að leggja sér hana á minni“. Þá segir ennfremur í greininni: „Þetta er tónlist, byggð á stefnu, sem afneitar óperunni, en slík vinstriöfgalist afneitar yfirleitt allri leiklist, ein- faldleika, raunsæi, skiljanleik og eðlilegum fram- burði orðanna." *) Við þetta bætir Kalosín frá eigin brjósti: Tónlist Sostakovits er „geðtruflun vinstriöfgamanns, trúðleikarabrögð, formal- ismi“. Með þessari grein kvað stórinkvísitor sovézkrar listar í rauninni upp dauðadóm yfir Sostakovits. Zdanoff var ekki vanur að hlífa neinum, enda hafði hann mikilhæfan menningarfrömuð sér við hlið þar sem Jagoda var. Þótt Sostakovits væri ekki tekinn fastur, var hann fallinn í ónáð og vissi, hverju hann gat átt von á. Sostakovits lauk við 4. symfóníu sína árið 1935. Henni er svo lýst af þeim, sem gerzt þykjast þekkja, að hún sé tjáning djúprar þjáningar og kvala, sem enga lausn fá. Enda þótt Sostakovits væri fallinn í ónáð og ætti líf sitt undir að yfir- völdunum félli næsta verk hans í geð, þá réðst hann í það dirfskufulla fyrirtæki að láta flytja þessa symfóníu. En þegar æfingar voru hafnar á henni í Leníngrað, mun tónskáldið hafa gert sér Ijóst hvað í' vændum var og ákvað skyndilega að *) Kalosín, 169. draga hana til baka og hætta við flutning á henni.#) Líf tónskáldsins hékk nú á þræði. Sostakovits átti um þrjá kosti að velja: 1. Fara að dæmi Majakofskís. 2. Halda sínu til streitu, láta flytja 4. symfóníuna og lenda í vist hjá Ja- goda. 3. Beygja höfuð sitt og hné, leita leyfis stjórnarvaldanna til að mega halda áfram starfi sem tónskáld. Fimmta symfónían, flutt nær tveim árum eftir að hann lauk við þá fjórðu, var beiðni um miskunn. Þessi symfónía var að efni og boðskap ekki ýkja frábrugðin hinni fjórðu, en hún endar á bjart- sýnum og glaðværum sigursöng (eða svo var látið heita). Frumflutningur symfóníunnar fór fram þann 21. des. 1937. Eftirvænting og kvíði bjó í brjóstum þeirra, sem biðu í sal fílharmóníunnar í Leníngrað eftir því að heyra symfóníuna flutta. En tæplega höfðu síðustu tónarnir dáið út, þegar allir stóðu á fætur, hrópuðu öskruðu klöppuðu og stöppuðu af gleði og hylltu tónskáldið, sem varð að taka við fagnaðarlátunum í meir en hálf- líma. Að loknum hljómleikunum var Sostakovits haldið samsæti á hótel Astoría og listamenn Len- íngraðborgar kepptust um að hylla hann. Yfirvöldin hafa sjálfsagt ekki treystst til að leggja *) Lengi vel álitu menn, að Sostakovits hefði eyðilagt handritið að raddskránni til frekara öryggis. En nú fyrir skömmu var symfónía þessi skyndilega dregin fram í dagsljósið og frumflutt í Moskvu í febrúar 1962. Sjá dagbl. Þjóðviljann 28.11.1962. 40 BIRTINGUR

x

Birtingur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.