Birtingur - 01.06.1963, Blaðsíða 18

THOR VILHJÁLMSSON: UM THOMAS WOLFE
Thomas Wolfe fæddist aldamótaárið 1900 í litl-
um bæ í Norður-Karólínufylki í Bandaríkjun-
um, og var 26 ára gamall þegar hann byrjaði að
skrifa skáldsöguna Engill, horfðu heim á
heitum júlídegi í Englandi 1926. Hann hamað-
ist við að skrifa einsog óður væri næstu tvö árin,
ruddi úr sér óstanzlegum flaumi af orðum, dag
eftir dag, nótt eftir nótt, — einsog myndir heims-
ins myndu æra hann rásandi í trylltum dansi um
taugar hans ef hann ólmaðist ekki við að fanga
myndirnar og friða hugann með því að binda
það sem hann náði í form skáldskaparins. Haust-
ið eftir að hann byrjaði að skrifa bókina þóttist
hann eygja væntanlega þróun verksins, taldi sig
eiga nokkra mánuði eftir; en bókin óx og óx
þvf hann þurfti að segja frá öllu sem hann hafði
séð og kynnzt, fólki og hlutum og sprengdi
rammann margsinnis á næstu tveim árum, þá var
bókin orðin þrisvar sinnum lengri en forleggjar-
ar töldu hæfilega skáldsögulengd. I marz 1928
lauk hann bókinni.
Útgefendur voru tregir, höfnuðu bókinni hver
eftir annan. Hún er svo löng, svo voðalega löng,
sögðu sumir. Kannski var þeim vorkunn. Tho-
mas Wolfe kunni ekki að takmarka sig. Hann
var ölvaður af orðunum, skrifaði og skrifaði,
þandi sig endalaust einsog hann vildi umkringja
allt lífið með orðum sínum. Hann var ákaflega
mistækur, stundum horfum við eftir orðafléttum
hans þyrlað með stórfenglegum tilburðum einsog
slöngvisnöru úr hendi kúrekans á þeysireið um
húsagljúfur stórborgarinnar en missa í ákafanum
af því fyrirbæri lífsins sem átti að fanga; öðrurn
sinnum verður atvikið sem hann lýsir og persón-
urnar varanlegir förunautar okkar. En þessum
manni var svo óskaplega mikið niðri fyrir; hann
var að keppa við tímann og ætlaði að spanna
allan heiminn, faðma allt lífið og mæla það við
dauðann.
Eftir sár vonbrigði þegar handrit Wolfes hafði
hrakizt milli tómlátra útgefenda rak það á fjörur
Antony Perkins sem var helzti ráðunautur út-
gáfufyrirtækisins Scribner’s. Perkins hreifst af
hinum óstýrilátu og ólmu hæfileikum þessa unga
höfundar. Wolfe hefur lýst fyrsta fundi þeirra:
það lá við að hann táraðist, loksins hafði ein-
hverjum litizt svo vel á þetta forsmáða verk að
erfiða og sveitast yfir því að sníða óskapnaðinn
til. Þetta hafi verið í fyrsta sinn að nokkur hafi,
svo hann muni, gefið honum til vitundar að það
sem hann skrifaði væri meira en túskildingsvirði.
Þeir sömdu um að Wolfe stytti bókina en hvern-
ig sem hann reyndi að strika út fór alltaf þannig
að hann bætti við. Loks sá Perkins fram á það
að hann yrði sjálfur að taka til hendi og hjálpa
Wolfe að stytta ef bókin ætti nokkurn tíma að
koma út. Þeir sátu öll kvöld yfir handritinu og
breyttu samkvæmt tillögum Perkins, ristu heilu
kaflana út úr verkinu og stundum þótti Wolfe
einsog verið væri að skera úr hans eigin holdi.
En ekkert glataðist, 'kaflarnir sem voru felldir
niður birtust aftur í nýrri mynd eða óbreyttir í
síðari bókum Wolfes. Bókin kom út í október
1929.
16
BIRTINGUR