Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1985, Page 179
Orð af orði
177
Það sem helst mælir gegn þessari hugmynd er varðveisla orðmynd-
anna. Elstu heimildir OH eru um mulning og muðling og eru þær
myndir einnig útbreiddastar og þekktar um allt land. Ekki er gott að
segja hvor þeirra er upphaflegri en hugsanleg tengsl gætu verið þessi:
murlningur
myrlingur
mulningur
mun(n)lingur mylningur
mullingur
myllingur
mummgur
muðlingur
myðlingur
I
mylingur
melingur
I
meningur
mulingur
Sennilega eru flestar myndanna orðnar til við hugtengsl við orð sem
mönnum voru töm, og tvímyndir við hljóðvarp af völdum viðskeytis.
Ef myndirnar með [1] hafa ekki komið upp fyrr en eftir afkringinguna y
> i, er e.t.v. hæpið að rita þær með y, enda þótt hljóðbreytingin sé í eðli
sínu /-hljóðvarp. Mjög er á reiki hvort [i]-myndimar eru skrifaðar með
-/- eða -y-, en í þessari grein hefur verið valið að rita þær allar með -y-.
Fjöldi orðmyndanna á sennilega rætur að rekja til þess hve sam-
hljóðahópamir -rl-, -rn-, -nl- og -In- eru oft ógreinilegir í framburði og
því líkur á misheym eða misskilningi. Líklegast er að tengja muðling/-
myðling við no. moð og so. muðla ‘maula, jóðla, japla á’, mulning/-
mylning við so. mylja og no. mulningur ‘það sem mulið er, mylsna’,
munnling/munling við no. munnur (sbr. Bjöm Halldórsson, Jón Ólafs-
son) og meling við no. melur (í landslagi). Óviss eru dæmi eins og men-
ingur, sem líklega eru afbökun úr melingur og murningur, sem við höf-
um aðeins eina heimild um úr Vestur-Skaftafellssýslu, en er annars til í
merkingunni ‘kálfssótt, væg sótt, hitavella’.
G.K.