Eining - 01.06.1949, Blaðsíða 9

EINING
9
Hvernig þetta land
hefur búið að mér
Blökkumaðurinn, bankastjórinn og trygg-
ingaforstjórinn, Charles C. Spaulding, ritar
um aeviferil sinn í Ameríku.
„Fyrir nokkru las ég ummæli manns
í Moskvu, er segir, að það sé háðung að
kalla Ameríku land tcekifœranna. Hvaða
tœkifceri gefur það land bæði blökku-
mönnum og fátæklingum? spyr hann.
Tækifærin í Ameríku, segir hann, eru
aðeins hinna fáu forréttindamanna.
* Byrjunartækifæri mín voru sennilega
eins rýr og þau frekast gátu verið. Samt
hafa mér gefist mörg tækifæri til athafna
og enginn maður hefur reynt að setia
fótinn fyrir mig. Þegar ég lagði á mig
það, sem hvert fyrirtæki útheimtir, jós
Ameríka í mig tækifærunum.
Ég er forseti líftryggingafélags, sem
hefur til ráða 131 milljón dollara. Ég er
einnig bankastjóri og er höfuðstóll bank-
ans fimm milljónir dollara. Ég er einnig
formaður viðskiptasamtaka, bygginga-
og lánsstofnunar, og vátryggingafélags.
Ég er ábyrgðarmaður Harward Háskóla,
Shaw Háskóla og Menntaskóla North
Carolina-ríkis, stjórnarformaður mikils
sjúkrahúss, og mér heíur verið boðið á
ráðstefnur í Hvítahúsinu. Þetta hefur
gerzt í Ameríku — í suðurhluta ríkj-
anna.“
Þessi athafnamaður rekur svo sögu
sína. Hann er fæddur af bláfátækum for-
eldrum, einn af 14 börnum, tíu árum
eftir að blökkumenn fengu frelsi sitt. Fað-
ir hans stundaði bómullarrækt í North
Carolina. Hann var iðjusamur, trúði á
tækifærin og framtíðina, lifði í sátt og
samlyndi við nágranna sína, átti ekki
í erjum við nokkurn mann. Dugnaður
hans og sigurvinningar, segir sonurinn,
var miklu hrósverðara en afrek mín, því
að hann markaði nýja stefnu, sem ég gat
svo fylgt.
a Bankastjórinn getur þess, að enn ríki
í Ameríku andi landnámsmannsins og
ylji hjörtum manna, hvort sem þeir séu
hvítir eða blakkir, heiti Henry Ford eða
Joe Louis. Hann segist hafa farið að
heiman 20 ára til þess að ljúka barna-
skólanámi, því að í heimabyggð hans
hafi barnaskólinn ekki haft það marga
bekki. Hann hafi því orðið, fullorðinn
4) maðurinn, að stunda nám með börnum.
Til þess að framfleyta sér hafi hann þveg-
ið upp á hóteli og fengið 10 dollara á
mánuði.
Skömmu eftir að hann tók próf, höfðu
tveir blökkumenn, John Merrick og A. M.
Moore, reynt að stofna líftryggingarfé-
lag, og buðu þeir honum framkvæmda-
stjórn þar. Þeir stofnuðu þetta félag að-
allega til þess að binda endi á þá auð-
mýkjandi aðferð, að þurfa að leita sam-
skota til þess að geta jarðsett sína dánu.
Forstjóri félagsins, John Merrick, var rak-
ari, en varaforstjórinn, A. M. Moore, var
læknir. Þeir ætluðu að hugsa, Spaulding
átti að framkvæma.
Maður, sem greiddi 20 senta trygging-
argjald á viku, gat fengið 4 dollara á
viku, ef hann varð veikur, og aðstand-
endur hans dálitla upphæð, ef hann féll
frá. Fólkið, sem hafði þekkt aðeins hvítra
manna tryggingafélög, var tortryggið og
salan gekk erfiðlega.
Svo kom reiðarslagið. Fyrsti maður-
inn, sem Spaulding tryggði, dó eftir sex
vikur og ekkjan krafðist 40 dollara. A
þessum sex vikum hafði Spaulding af-
gangs af tryggingagjaldi, aðeins 29 sent.
Hann boðaði yfirmenn sína á fund, og
þeir tóku til vasa sinna, og ekkjan fékk
sitt. Nú gat Spaulding veifað 40 dollara
kvittun ekkjunnar framan í þá, sem hann
var að reyna að tryggja, og skriður komst
á málin.
Agætir og reyndir menn frá öðrum
tryggingarfélögum veittu Spaulding mik-
ilvæga tilsögn og upplýsingar, sem komu
að góðu haldi. Svo rak hvað annað. Upp
kom vátryggingafélag, lánsstofnun,
banki og fleira. Spaulding segist aldrei
gleyma því, hversu hvítir menn hafi rétt
sér hjálparhönd á tíma byrjunarörðug-
leikanna. Hversu þeir hafi veitt sér til-
sögn vikum saman, og nefnir þar til ýmsa
menn, t. d. Washington Duke, einnig R.
V. Winston, alkunnan lögfræðing og
dómara. Þegar þeir hafi stofngð bank-
ann, hafi bankastjóri aðstoðað sig vikum
saman við að koma bókfærslu og öðru
í rétt horf.
í bankakreppunni 1933 kallaði banka-
ráðsmaður ríkisins nokkra helztu banka-
stjóra í Durham til fundar. Hann sagði:
„Spaulding ætlar að opna á mánudag-
inn. Hvað skal til ráða, ef sparisjóðseig-
endur vilja rífa út allt sitt fé hjá honum?“
Einróma svöruðu bankastjórarnir:
„Segðu Spaulding, að meðan við höfum
ráð á nokkrum peningum, skuli hann fá
þá, ef hann þurfi á þeim að halda.“
Spaulding segir sjálfur: „Ymislegt,
sem fundið er Suðurríkjunum til foráttu,
er því miður satt, og þótt það kunni að
vera viðkvæmasta vandamál Ameríku,
hygg ég, að þar sé stærsta tækifæri frið-
samra og góðra manna. Sum norðan-
blöðin segja aðeins frá ofbeldisverkum
og æsingum, en mikilvægustu fréttirnar
eru þær, hversu vaxandi fjöldi manna,
beggja kynþáttanna, vinna saman í bróð-
erni að eflingu alls þess, er bezt má
gagna landi og lýð. Og það er hið mesta
furðuverk, sem þannig vinnst.
Víðsvegar í Ameríku eru kynbræður
mínir að eflast á alla vegu. Þeir eignast
óðum sín eigin fyrirtæki (aðeins í Dur-
ham eiga þeir yfir 160 fyrirtæki). A síð-
ustu 10 árum hefur framkvæmdastjór-
um, útlærðum sérfræðingum og for-
mönnum verzlunarfyrirtækja fjölgað um
meira en helming meðal blökkumanna.
Mörg hundruð þeirra hafa unnið sér til
frama á ýmsum sviðum. Paul Williams
í Los Angeles er talinn vera einn_af lands-
ins beztu verkfræðingum. Dr. Charles
Drew er heimskunnur vísindamaður,
William Hastie, landstjóri í Virgin Is-
lands, er virtur stjórnarforseti, A. A.
Austin í New York kaupir og selur stór-
hýsi (skýjakljúfa). Dr. Ralph J. Bunche,
sem tók við sáttagerðastarfinu í Palest-
ínu fyrir Sameinuðu þjóðirnar, er greifi
Folke Bernadotte féll frá, er frægur
diplómat.“
Spaulding telur svo upp ennfremur
margt annað um framgang og vegsauka
kynbræðra sinna og hversu afkomendur
manna, er áður voru þrælar, hafa auðg-
azt og komizt til vegs og virðingar. Einn
bóndi fái til dæmis 100 þúsund dollara
uppskeru árlega og leigi bæði hvítum
mönnum og blökkumönnum þreskivélar
sínar.
„Síðastliðið ár,“ segir bankastjórinn,
„voru tekjur blökkumanna í Ameríku 10
milljarðar, sem ég þori að fullyrða, að
jafnast á við tekjur manna í ýmsum
löndum Evrópu. Ég hef ferðast um 15
lönd Norðurálfunnar, og ég er sannfærð-
ur um, að það finnst ekki staður á þess-
ari jörð, þar sem menn geta komizt á-
fram eins og hér í Ameríku, ef þeir að-
eins eiga viljaþrek, skapfestu og fyrir-
hyggju til athafna. Sama hver uppruni
þeirra er.
Ég er nú 74 ára, en væri ég ungur
maður, mundu tækifærin, sem nú bjóð-
ast í Ameríku, kveikja í mér eld áhug-
ans. Sökum meiri auðlegðar og mikilla
framfara í allri kunnáttu, eru tækifærin
nú langtum glæsilegri en fyrir 50 árum.
Þau gera í sannleika meiri kröfur til dug-
andi atorkumanna en fullnægt verður.
Framtíðar velsæld Ameríku grundvall-
ast á djörfum og dugandi ungum mönn-
um, sem áræða að gerast landnámsmenn
á nýjum sviðum í þjónustu þjóðarinnar.
Og hún mun launa margfaldlega slíkum
brautryðjendum, hver sem uppruni
þeirra kann að vera.“
(Endursagt og þýtt úr Reader’s Digest).
Sannleikurinn er haldbetri en rógur-
inn, þótt hann sé jafnan gómsætur. —
Fæstir, sem átt hafa heima árum saman
í Ameríku, geta tekið þegjandi níði um
það ágæta land.