Eining - 01.06.1949, Blaðsíða 12

12
E I N I N G #
Samtök til varnar krabbameini
Eins og flestum landsmönnum er nú
kunnugt, var stofnað í Reykjavík 8. marz
s. 1. félag til varnar krabbameinum.
Allir menn, sem vilja meðbræðrum
sínum vel, fagna því, er góðir menn
ganga saman til framdráttar mestu
mannúðar- og nauðsynjamálum.
Krabbameinin hafa um alllangt skeið
verið einn allra skæðasti sjúkdómurinn
meðal menningarþjóða, og er því víða
hafin markviss barátta gegn því mikla
meini. Vafalaust eiga hin nýstofnuðu
samtök á íslandi eftir að vinna mikinn
sigur í slíkri baráttu. Til þess hafa þau
sjálfsagt blessunaróskir allra góðra
vætta.
Vísindin vinna sleitulaust að krabba-
meinarannsóknum og eru nú nær því en
nokkru sinni áður, að finna frumorsök
krabbameinsins og skilja, hvað veldur
örum vexti þess.
Hins vegar virðist mannkynið ofur-
selt þeim hörmulegu örlögum, að verða
einni sjúkdómsplágunni að bráð, þegar
sigrazt hefur verið á annarri, og svo mun
sennilega verða, unz þjóðirnar snúa af
hinni hálu braut rangnefndar menning-
ar, hvað ýmsa lifnaðarhætti snertir og
temja sér að lifa einföldu, hollu og nátt-
úrlegu lífi. Er vonandi, að hinir sérfróðu
menn leggi mikla stund á að kenna
mönnum heppilegar lifnaðarvenjur í
mataræði og beiti áhrifum sínum til þess
að verzlunarkænsku og gróðafíkn leyfist
ekki að hafa heilsu manna fyrir féþúfu.
Spilliöflunum verður að marka bás jafn-
framt því, sem unnið er að aukinni vel-
ferð manna á flestum sviðum.
í kynningarplaggi Krabbameinsfélags
Reykjavíkur segir svo:
Tilgangur félagsins er að styðja í hví-
vetna baráttu gegn krabbameini. Þess-
um tilgangi hyggst félagið fyrst og fremst
að ná með því:
1. Að fræða almenning í ræðu og riti
og með kvikmyndum um helztu byrjun-
areinkenni krabbameins, eftir því sem
henta þykir.
2. Að stuðla að aukinni menntun
lækna í greiningu og meðferð krabba-
meins.
3. Að stuðla að útvegun eða kaupum
á fullkomnustu lækningatækjum á hverj-
um tíma og nægu sjúkrarúmi fyrir
krabbameinss j úklinga.
4. Að hjálpa krabbameinssjúklingum
til þess að fá fullkomnustu sjúkrameð-
ferð, sem völ er á innan lands eða utan.
5. Að stuðla að krabbameinsrann-
sóknum hér á landi.
6. Að vinna að stofnun sams konar
félaga utan Reykjavíkur og hafa nána
samvinnu við þau.
Fáein hœttumerki.
Byrjunareinkenni krabbameins eru að
jafnaði óljós. Sjúkdómurinn fer hægt af
stað og lætur lítið yfir sér í fyrstu. Síðar
kastar hann grímu meinleysisins. Þá
birtast einkenni, sem ótvírætt benda á
lífshættulegan sjúkdóm.
Krabbamein er læknanlegt, sé það
greint á byrjunarstigi og strax tekið til
meðferðar.
Lesandi góður! Gefið líkama yðar
gaum og ef þér verðið var einhvers ó-
venjulegs, þá leitið læknis.
Hér skulu nefnd nokkur einkenni, er
bent geta á, að um byrjandi krabbamein
sá að ræða.
1. Þykkildi eða herzli undir húð eða
nálægt yfirborði líkamans. Sérstakur
gaumur skal þessu gefinn, ef það finnst
í brjósii, á vörum eða tungu.
2. Skeina eða sár, sem gengur illa að
gróa eða grær ekki á 2—3 vikum.
3. Ef gömul varta eða fæðingarblett-
ur fer að breyta um lögun, stærð eða lit,
getur sú breyting boðað illkynjun.
4. Óeðlileg útferð og blæðing frá lík-
amsopunum, einkum geirvörtum, kyn-
færum og endaþarmi.
5. Þrálát hæsi og særindi í hálsi, lang-
vinnur, þurr hósti og erfiðleikar á að
kyngja mat eða drykk.
6. Óvænt lystarleysi og leiði eftir mál-
tíðir, einkum hjá þeim, sem komnir eru
yfir fertugt.
7. Óeðlilegar breytingar á hægðum,
t. d. harðar og þunnar á víxl. Góð regla
er að athuga saurinn öðru hvoru, eink-
um lit og lögun. Sé hann mjög dökkur
eða svartur á lit eða þráðmjór, er rétt að
ráðfæra sig við lækni.
Það gildir um öll þessi einkenni, að
þau geta fylgt öðrum og meinlausari
kvillum en krabbameini, en þrátt fyrir
það eru þau einatt fyrstu boðberar þess.
Verði maður þeirra var, ber honum að
snúa sér til læknis, sem úr því sker,
hvort þau votti meinlítinn kvilla eða
hættulega meinsemd.
Dr. Jens Hald og dvöl
hans í Reykjavík
Eins og flestum mun vera kunnugt,
dvaldi danski Iyfjafræðingurinn, dr. Jens
Hald, hér dagana 27. apríl til 10. maí,
en hann er annar þeirra manna, er upp-
götvuðu Antabus-Iyfið.
Meðan dr. Jens Hald dvaldi hér, flutti
hann erindi í Læknafélagi Reykjavíkur,
erindi fyrir almenning, einnig fyrir
nokkra forráðamenn ríkis og bæjar, og
nefndarmenn, sömuleiðis á vegum Stór-
stúku íslands og Þingstúku Reykjavíkur.
Þá átti hann og fund með áfengisvarnar-
nefnd Reykj avíkur og með framkvæmda-
nefnd Samvinnunefndar bindindismanna.
Tvo daga tók hann og Alfreð Gíslason
læknir á móti mönnum, sem vildu til
þeirra leita og ræða hið mikla vandamál
áfengissjúklinganna. En strax eftir komu
hans ræddi hann við fréttamenn blaða
og útvarps. Að starfi loknu var honum
svo haldið hádegisverðarsamsæti að
Hótel Borg.
Það er því augljóst, að dr. Jens Hald
hafði nóg að starfa þessa dagana, og
mun starf hans hafa komið að góðum
notum, vakið mikið umtal og umhugsun,
og sérstaklega minnt rækilega á, að á-
fengisofdrykkjan er sjúkdómur, sem
verður að taka viðeigandi tökum eins og
aðra sjúkdóma. Þar kemur til greina
bæði meða!, hjúkrun og endurnýjun sál-
ar- og líkamskrafta. Antabus-lyfið er
markverðasta og mikilvirkasta lyfið, sem
enn hefur fundizt til varnar þessum al-
varlega og útbreidda sjúkdómi. En þetta
er aðeins meðal, og samfara því verður
auðvitað að vera þau hjálparöfl félags-
lífsins og þjóðlíísins, sem nauðsynleg
reynast í sambandi við flesta aðra sjúk-
dóma.
Að erindi því, er dr. Jens Hald flutti í
Læknafélagi Reykjavíkur, var sérlega
góð aðsókn og kom þar í Ijós mikill á-
hugi hinna sérfróðu manna á þessu
vandamáli, sem er að verða augljóst, að
hlýtur að heyra meira undir afskipti og
aðgerðir þeirra en verið hefur áður.
Dr. Jens Hald mun hafa unað komu
sinni hingað vel, og við, sem stóðum að
heimboði hans hingað, erum þakklátir
fyrir komu hans og ágætt starf. Það var
Stórstúka Islands, Þingstúka Reykjavík-
ur, Áfengisvarnanefnd Reykjavíkur og
Samvinnunefnd bindindismanna, sem
stóðu að þessu heimboði.
Alafossföt
Misjafnir eru dómarnir um okkar ís-
lenzka iðnað, og misjafnlega er hann
góður, en stórum hefur honum farið
fram. Margt er þar gott, þótt oftast sé
dýrt, en ekki verður samt öllu hrósað. *
Löngum hefur íslenzk vefnaðarvara
hentað Islendingum vel, og slæm hefði
líðan margra orðið á undanförnum öld-
um, ef þeir hefðu átt að hafast við í ó-
upphituðum húsakynnum og úti við
vinnu og vosbúð, en klæðast einhverju
útlendu híalíni.
Það er komið nokkuð á þriðja ár síð-
an ég keypti fyrstu Álafossfötin. Mér brá p
nokkuð við amerísku dökkbláu fötin, sem
höfðu verið eftirlæti mitt um áratugi. Ég
var að leggja upp í för til Svíþjóðar, er
ég keypti Álafossfötin, og þegar ég var
kominn til Stokkhólms í 35 stiga hita,
þótti mér þau óþarflega skjólgóð. En svo
4