Eining - 01.06.1949, Blaðsíða 14

14
E I N I N G
feitmeti, sykur, hvítt brauð og maka-
rónur, hefur verið notað miklu meira
en áður grænmeti, ávextir og rúgbrauð.
Eins og nú standa sakir, þegar stór-
þjóðir Iíða skort, er það sóun, ef miklu
af hveiti og kornvöru er breytt í egg, sem
tapar þar með 90% af næringargildi
sínu.
I Svisslandi blanda menn brauðmjölið
með kartöflum og drekka geysilega mik-
ið af undanrennu. Egg fá menn aðeins
eitt eða tvö á mánuði. Linolíufræ, sem
áður var notað í málningu, er nú hagnýtt
sem fæða. Það er ekki bragðgott, en
meltist auðveldlega.
Sökum ýmissa slíkra ráðstafana, hafa
ekki verið biðraðir við matvöruverzlanir
í Svisslandi.
Jónas Jónsson segir
okkur til syndanna
Þeirri þjóð er viðbjargandi, sem gefur
einhvern gaum orðum þeirra manna, er
skarpast segja til syndanna. En þegar
þjóð er komin á það siðferðisstig, að
hún segir:
„Komið, bruggum ráð gegn Jeremía
.... komið, vér skulum drepa hann með
tungunni og engan gaum gefa orðum
hans“, þá er hún komin á refilstigu og
má búast við hirtingu.
I Landvörn, 21. febrúar s. 1. segir Jón-
as Jónsson meðal annars þetta:
„Við þurfum ekki að verða einangruð og
varnarlaus þjóð. Við þurfum ekki að verða
gjaldþrota, ekki að gera krónuna að fimm-
eyringi, ekki að vera í vandræðum að selja
íslenzkar vörur, ekki að láta skip og báta
liggja í höfnum um hábjargræðistíma út-
vegsins. Við þurfum ekki að láta landið vera
lítt numið og lítt ræktað, ekki að eyðileggja
fiskstofninn við landið með dragnót og tog-
bátum. Við þurfum ekki að lifa langt yfir
efni fram, ekki að drekka áfengi fyrir 60
milljónir. Við ættum að geta búið til við-
hlítandi stjómarskrá og alið upp börn og
unglinga við líkamleg og andleg störf, en
ekki með forheim.skandi lexíum til að búa
sig undir að geta alla ævina haft kínverskar
neglur á hverjum fingri.
Mikið mætti fegra og bæta landið með
því, að hætta villimennsku víndrykkjunn-
ar og eiga dugandi menn þar óunnið mikið
starf, að láta áfengiskostnaðinn ganga til
atvinnueflingar. Eins og nú háttar til í þess-
um málum, á þjóðin engan sinn líka í
drykkjuskapareymdinni. — Stjórnarkerfi
landsins er að brotna niður. Forsetinn,
stjórnin og þingið er allt jafn vanmáttugt.
Hundrað ábyrgðarlausar nefndir velta valdi
og fjármunum almennings milli sín. Allir
atvinnuvegir eru komnir á landið og allt at-
vinnutap jafnskjótt þjóðnýtt. Sökum dýr-
tíðar er næsta erfitt fyrir unga fólkið að
stofna heimili og hefja atvinnu. Þess vegna
horfa flestir vonaraugum á taprekstur ríkis
á
og bæja. Hér dugar ekkert annað en gagn-
gerð breyting á stjórnarskipun landsins og
má í þeim efnum margt gott segja um
frumdrætti þá, sem áhugamenn austan og
norðanlands hafa lagt fram. Stendur nú
upp á Sunnlendinga og Vestfirðinga að
leggja hönd á plóginn. Ný stjórnarskipun
þarf að spretta upp úr öflugri þjóðarvakn-
ingu. . . . Ríkið tekur börnin frá foreldrun-
um, frá heimili, vandamönnum og vinnu,
prófar þau 7—13 ára, setur þau enn við lex-
íur í tvö ár. Prófar þau enn 15 ára. Eitt ár
kemur til. Gefur unglingunum þá kost á
fjögra ára bóknámi og síðan 8 árum fyrir
þá, sem bezt er gert til. Öll hlunnindi og
virðing fylgir bóknáminu. Þeir, sem ekki
duga á þeim vettvangi, falla ofan í fram-
leiðsluna. Ef unnt er að forheimska íslenzku
þjóðina og kenna henni að fyrirlíta vinnu,
sjálfsnám og sjálfstætt andlegt líf, þá tekst
það með þessu lagi. Hér þarf gagngerða um-
bót, hætta hinum fávíslega ítroðningi, en
hefja frjálsmannlegt starf, kenna þeim, sem
hafa hæfileika til að nota góðar bækur að
lesa þær og skilja, en leggja megináherzlu
á að auka fjör og starfsgleði, bæði við lík-
amlega og andlega áreynslu. Um nokkur
undanfarin ár hefur verið stefnt að því að
eyða á sem skemmstum tíma eigum þjóðar-
innar, með „kjarabótum“, léttri vinnu, rík-
isframfæri og skemmtunum, þar sem Bakk-
us og Konni „gúttaperkadrengur" hafa
haldið uppi almennastri gleði. Þetta er ekki
hægt öllu lengur. Svarti bobbi gjaldþrots-
ins er framundan. Hér þarf að nema staðar
og snúa við. í stað kröfunnar um kjarabæt-
ur og áfengi, þarf að koma krafa um mann-
dóm, dugnað og ráðdeild og þjóðrækni."
Menn kunna að vilja gera athuga-
semdir við þessa tilsögn Jónasar, en hér
er mikill sannleikur sagður upphátt,
sannleikur, sem margir ræða sín á milli,
þótt ekki kunngeri þeir hann á þökum
uppi. En einhver þarf að kveða upp úr
um hin nýju blekkingarföt keisarans.
Minnisvert dæmi
Eyjafjörður er ein allra mesta menn-
ingarsveit á íslandi. Bændurnir þar
standa ef til vill fremstir íslenzkra bænda
að því er snertir framför og heilbrigða
þróun í bændamenningunni. Og jafnvel
ýmsar stéttir menntamanna mættu telj-
ast góðar, ef þær væru að sínu leyti eins.
Svo virðist þó sem eyfirzka bænda-
menningin eigi einn þann fylgifisk, sem
nokkur meiri heiður stafar af en öðrum
atriðum, er að skyldu lúta. En það eru
þær almennu samkomur, sem haldnar
eru að tilhlutan ungmennafélagsins að
Hrafnagili. Sá staður er góðfrægur bæði
fyrr og síðar. Auk þess, sem nú situr þar
einn dugmesti og drenglyndasti búhöld-
ur sveitarinnar, hafa t. d. félög Fram-
sóknarmanna í sýslunni og á Akureyri
keypt stóran hermannaskála þar við al-
faraleið og halda þar mót sín og ýmsar
skemmtanir á þeim vettvangi. Hefur öll
sú frammistaða farið vel úr hendi, svo að
til fyrirmyndar má teljast.
En þó mun orðstír annarra opinberra
samkomna á sama stað, aðeins í öðrum
húsakynnum, þ. e. í samkomuhúsi ung-
mennafélagsins, lifa lengur og gnæfa
hærra. Sem kunnugt er, víða um land,
vilja danssamkomur æskumannafélags-
samtaka ýmissa í sveitum, fá fullkomin *
skrílbrag vegna skefjulauss drykkju-
skapar og slagsmála, sem stafar af að-
komnum bæjaskríl.
Svo er þessu eigi farið með samkomu-
staðinn Hrafnagil. Eigandi samkomu-
hússins, sem er ungmennafélag hrepps-
ins, hefur nú um alllangt skeið gengið
mjög ríkt eftir að fylgt væri fullkominni
reglu á samkomum þess, bannað alger-
lega ölvuðum mönnum heimsóknir þang-
að og auglýsir helzt aldrei skemmtanir
fyrir aðra en sveitafólk. p
Hins vegar er alltaf haft fast samband við
lögreglu Akureyrar og er hún fljót á vett-
vang í bílum sínum, ef mikið liggur við
Með þessari stefnu og framkvæmd
hennar, er sjáanlegt að ungmennafélag-
ið er að taka með fullum skilnjngi upp
kröfur íslenzkra ungmennafélaga, eins
og þær voru almennt, um aukna menn-
ingu, mannsæmandi félagslíf og sjálfs-
virðingu, — stemma stigu fyrir þeim
skrílshætti, sem gerist víða á sveitasam-
komum í íslenzka þjóðfélaginu. Hins veg- (
ar tekið upp vinsæl og menningarrík
skemmtiatriði, sem vekja velvild hjá öll-
um sem njóta. Og alltaf er hver sá vel-
kominn á samkomur þess, sem kemur í
einlægni og siðsemi, jafnvel þótt hann
hafi brotið af sér áður. Slíkt starf er til
fyrirmyndar, hefur rík áhrif, og má ekki
gleymast að vera þakkað.
Sigurður Draumland.
Þetta segja þeir
SENECA:
„Drykkjuskapurinr. er ekkert annað en
sjálfvalið brjálæði."
★
WILLIAM PENN:
„Allar öfgar eru slæmar, en þar er
drykkjuskapurinn verstur. Hann eyðileggur
heilsuna, steypir skynseminni af stóli, og
afmannar manninn. Hann ljóstar upp leynd-
armálum, vekur deilur, skapar lauslæti, ó-
svífni, gerir manninn hættulegan og brjál-
aðan. Sá, sem er drukkinn, er ekki maður,
því að hann er sviptur þeirri sjálfstjórn og
skynsemi, sem aðskilur manninn frá dýr-
inu.“
GLADSTONE:
„Sökum varanleika áfengisbölsins, hefur
áfengið gert mannkyninu meiri skaða en öll
stríð, allar drepsóttir og allar hungurplág-
ur, sem sögur fara af.“