Vera


Vera - 01.04.1990, Side 10

Vera - 01.04.1990, Side 10
urðu að sama mynd geti blasað við Kvennalistakonum í dag? — Hættan er alltaf fyrir hendi, svarar Sigríður Dúna. Og hér er- um við kannski komnar að kjarna málsins. Fyrstu árin háðum við baráttu fyrir tilverurétti Kvenna- listans, því þá var það í alvöru dregið í efa að við hefðum leyfi til að vera til. Konur — við stelpurn- ar — erum aldar upp til að vera góðar og yfirleitt man enginn eft- ir því að við höfum nokkra skoð- un á hlutunum. Allt í einu vorum við komnar með geysilega stóra skoðun. Við kröfðumst þess að hlustað væri á okkur, við vildum beita rödd okkar kvenna þannig að eftir henni væri tekið og á hana hlustað. Við þurftum að standa upp allsstaðar x þjóðfélaginu í vörn fyrir þetta óréttmæta uppá- tæki að bjóða fram. Við vorum engar góðar stelpur þá. En svo gerist það sem næstum er óum- flýjanlegt. Eftir þessi átök öll má vera að við höfum reynt að sætta þessar andstæður við umhverfið með því að leggja áherslu á dyggðirnar. Að við meðvitað eða ómeðvitað höfum lagt of mikla áherslu á að við þrátt fyrir allt værum voðalega góðar konur. Og hitt gerist líka að umhverfið venst okkur. Við aðlögumst umhverf- inu og tilveruréttur okkar er við- urkenndur. Um leið slævist broddurinn í lífsháskanum og þá líka í málflutningi okkar. Við er- um hættar að vera ögrandi. í upp- hafi höfðum við engu að tapa en allt að vinna. Núna höfum við heilmiklu að tapa. Viðurkenn- ingu þjóðfélagsins og skjólinu sem skapast hefur innan hreyfing- arinnar sjálfrar. En það er lífs- nauðsynlegt fyrir okkur að láta kvennabaráttuna ekki slakna. Við verðum að skerpa okkur, verðum að herða baráttuna. Hú starfar Kvennalistinn á karlavettvangi, á þingi og í borgarstjórn. Þar verðið fiið að tala mál karlanna og lœra leik- reglumar, en konur sem aðlaga sig um offá oft á sig mikla gagn- rýni frá kynsystrum sínum. Mér finnst það stundum ganga svo langt að það er talið konum til lasts að hafa aflað sér menntun- areða fœrni og vera þannigfœr- ar um að tala af þekkingu um mál sem karlar hafa setið einir að áður. Þá heyrist stundum: Nú er hún orðin eins og karlarnir. 10 Mig grunar að þetta hafið þið sjálfar jafnvel sagt um konur í öðrum flokkum. Eruð þið ekki í stöðugri togstreitu milli þess að aðlaga ykkur valdinu annars vegar og spyrna á mótiþví hins- vegar? — Jú, viðurkennir Sigríður Dúna. Við erum í þeirri stöðu að verða að tala mál sem karlar skilja án þess að svíkja það mál sem konur tala. Tilvera okkar grund- vallast á því að vera ekki eins og karlarnir og tala ekki eins og þeir. Á sama tíma verðum við að taka þátt íkarlstýrðum umræðum. Við verðum að tala tungumál valds- ins, framleiðslunnar, atvinnulífs- ins. Sjálfri fannst mér ég oft vera að reyna að framkvæma hið ómögulega. En ég reyndi að taka dæmisögur. Dæmisögur einkenna mál kvenna. Rekstur þjóðarbús- ins er auðvelt að bera saman við rekstur heimilanna, en ég rak mig á að tungutakið, orðin sjálf, eru gildishlaðin. Það er bara ein birt- ingarmynd þess að konur og karl- ar standa svo óh'kt að vígi í stjórn- málum. Verkefnið er hér að reyna að láta málheimana blandast og viðurkenna málnotkun kvenna sem fullgildan tjáningarmáta. Sigríður Dúna lýsir atviki sem sýnir að togstreitan um málið er sömuleiðis togstreita um sjálft innihald tungunnar, stefnuna sjálfa. — Við höfðum lagt til að heim- ilisstörf væru metin til starfs- reynslu. Þingið dró broddinn úr tillögunni með því að samþykkja að einungis skyldi meta heimilis- störf til starfsreynslu í skyldum störfum. Það þýddi auðvitað ein- göngu ræstingar, barnagæslu, matseld og þess háttar. Við vild- um að ábyrgðin á rekstri heimilis- ins væri metin í öllum störfum. Þingmenn skildu ekki af hverju við vorum ekki þakklátar og glað- ar yfir að fá tillöguna yfirleitt af- greidda. Eftir margra tíma þras í sameinuðu þingi steig Guðmund- ur jaki svo í ræðustól og sagði: Ég hef ekki móttökutæki á ykkur! Þarna lýsti hann vanda margra þingmanna. Þeir skildu okkur einfaldlega ekki. Og svo rekum við okkur á það hvað eftir annað á vettvangi eins og í borgarstjórn að verkefni stjórnmálabaráttunn- ar eins og karlmenn sjá hana taka alls ekki á kynskiptingunni í þjóð- Hildur: Mér finnst að konur taki á verk- efnum kjara- baráttunnar með alltof miklum silki- hönskum. Að þœr, í samrœmi við hug- myndir sínar um að vera góðar konur, veigri sér við að óhreinka sig á vopnum kjara- baráttunnar sem iðulega er einhvers konar valdbeiting. Sigríður Dúna: Við eigum að hafa frelsi til að vera grimmar. Við eigum líka að hafa frelsi til að vera góðar. Og þarna uppgötvum við yndislegt sam- rœmi milli stjórn- málanna og einka- lífsins. Frelsi og sekt fara nefnilega ekki saman. félaginu. Þessu þjóðfélagi er þannig stýrt að sú staðreynd að helmingur þegnanna eru konur er ekki tekin með á pappírunum! Þessi kynskipting er ekki virk þar. Þannig er það okkar verkefni sí og æ að búa til nýjan flöt á öll mál af því að hann er ekki þarna sjálf- krafa. Við verðum að ná inn sjón- arhorni kvenna. Sá flötur sem er á málunum eins og þau koma af kúnni í kerfinu er flötur arðsemi, hagræðis, kostnaðar. Þú segir að nú þurfi að skerpa kvennabaráttuna. Hver eru mikilvægustu verkefnin? — Við verðum að nota alla há- talara sem til eru til að koma reynslu okkar og lífssýn á fram- færi. Besti vettvangurinn til þess er á sviði stjórnmálanna. Þar verðum við að hamast eins og við lifandi getum til að koma málum fram sem raunverulega bæta hag kvenna. Tími framkvæmdanna er runninn upp og við megum ekki gefast upp fyrir því hrikalega verkefni. Mikið er óunnið á sviði kjarabaráttunnar en ég verð að játa að ég hef enga trú á að verka- lýðshreyfingin hafi forystu um bætt kjör kvenna. Konur verða sjálfar að heyja þá baráttu. Mér finnst einmitt að konur taki á verkefnum kjarabaráttunnar með alltof miklum silkihönskum. Að þær í samræmi við hugmyndir sínar um að vera góðar konur veigri sér við að óhreinka sig á vopnum kjarabaráttunnar sem iðulega er einhvers konar vald- beiting. Verkföll eru ekkert annað en valdbeiting og þegar fjölmenn- ustu kvennastéttirnar, til dæmis í heilbrigðisgeiranum, íhuga að beita verkfallsvopninu er einmitt þessum hugmyndum haldið á lofti. Að fara í verkfall er siðlaus grimmd sem konum er ekki sæm- andi. Þurfa konur ekki á því að halda að vera grimmar? — Jú, kannski þurfum við á því að halda að vera grimmar. Að minnsta kosti verðum við að taka okkur rétt til að velja sjálfar hvernig við viljum vera án þess að nokkur segi okkur fyrir verkum í því, allra síst konur í kvennabar- áttu. Þegar Rauðsokkahreyfingin notaði orðið sjálfstæði var það í merkingunni rétturinn til að ráða eigin örlögum og tengdist það haráttunni um réttinn til fóstur- eyðinga. Það mál vann Rauð- sokkahreyfingin þótt leitun sé að

x

Vera

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vera
https://timarit.is/publication/858

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.