Vera - 01.04.1990, Page 11

jafn viðkvæmu máli. A sama hátt
vannst kosningarétturinn á sínum
tíma á hugmyndinni um sjálfstæði
kvenna. Sjálfstæði þjóðar og sjálf-
stæði kvenna fer nefnilega saman.
Það skilja allir fslendingar hvað
átt er við með sjálfstæði, en marg-
ir botna ekkert í hvað átt er við
með jafnrétti, jafnstöðu eða
kvenfrelsi. Þess vegna þurfum við
að beita þessu hugtaki í merking-
unni Frelsi til að velja okkur vett-
vang, aðferðir, örlög, hlutverk.
Við verðum að skapa þær aðstæð-
ur í þjóðfélaginu að hugmyndin
um frelsi verði veruleiki kvenna.
Við eigum að hafa frelsi til að vera
grimmar. Við eigum líka að hafa
frelsi til að vera góðar. Og þarna
uppgötvum við yndislegt sam-
ræmi milli stjórnmálanna og
einkalífsins. Frelsi og sekt fara
nefnilega ekki saman á hvorugum
staðnum. Meginverkefni stjórn-
málalegrar baráttu kvenna er að
uppræta sektarkennd kvenna,
berjast fyrir því að útrýma van-
máttarstöðu þeirra og gefa þeim
sjálfstraust. Því án sjálfstrausts
treystum við konur hvorki sjálf-
um okkur né öðrum konum og
erum einskis megnugar. Þess
vegna megum við ekki kerfis-
binda skoðanir, tilfinningar eða
hugmyndir kvenna. Um leið og
við gerum það sköpum við sekt-
arkennd þeirra sem falla utan
þröngra skilgreininga okkar á því
hvernig tilfinningar þeirra eiga að
vera, skoðanir, hugmyndir og þær
sjálfar. Við konur skulum leyfa
okkur að flæða frítt. Tökum af
okkur korselett þess hugsunar-
háttar sem þrengt hefur að kon-
um allra tíma. Og leyfum gleðinni
að vera með í för.
Það er sannfæringarkraftur í
síðustu orðum Sigríðar Dúnu.
Þegar hlýtt vinnuherbergið er yf-
irgefið og aftur er gengið út í hvít-
an veturinn sýnist vorið svo
miklu nær.
— Veistu það Fiildur, sagði Sig-
ríður að skilnaði, eftir að hafa
einu sinni lifað þá töfra að sjá allt
í einu vítt og breitt um heiminn
og söguna með augum kvenna,
tekur lífið allt á sig nýja mynd.
Engin kona er þá söm og áður.
Það er svo mikil gleði og frjósemi
í því bandi sem tengir konur með
þessa töfrakistu í hjartanu og
þessi kista verður aldrei tæmd.
Það kemur alltaf nýtt vor.
Hildur Jónsdóttir
LÁRA
RAGNARS-
DÓTTIR,
HAG-
FRÆÐ-
INGUR
EINSTAKLINGURINN
VERDUR AÐ HERÐA SIG
„Konan veröur aö
brýna sjálfa sig
betur til metnaöar,
hún þarf aö setja
sér markmiö og
koma sér á fram-
fœri markvisst og
skelegglega. Hún
veröur aö þora.“ |

Undanfarna tæpa tvo áratugi sem
kvennahreyfingar hafa starfað
hérlendis hafa ýmis réttindamál
náð fram að ganga. Þó virðist ein-
hvern veginn að sú aðferð sem
beitt hefur verið hafi ekki náð
þeim árangri sem vænta mátti.
Enn hvílir ábyrgðin á heimilis-
haldi og uppeldishlutverkið að
mestu leyti á herðum kvenna.
Enn verður konan oftast að velja
á milli fjölskyldustærðar og vinnu
utan heimilis. Enn sitja konur hjá
þegar valið er í áhrifastöður. Og
síðast en ekki síst: Enn eru konur
í miklum minnihluta á Alþingi og
í sveitarstjórnarforystu.
Ég held það hljóti að vera ljóst
að á komandi áratug þurfi konur
að breyta um aðferð til að ná jafn-
rétti á við karla. Mér hefur á tíð-
um fundist sem stöðnun hafi orð-
ið í baráttuaðferðum og vil ég þá
sérstaklega nefna hópstarf
kvenna. Kvennabaráttan (ef við
viljum nefna það svo — ég kýs
fremur að nefna það jafnréttis-
baráttu) hefur iðulega verið í
formi breiðfylkingar sem birtist í
hlutverki minnihlutahóps með
gagnrýni og kröfugerð fyrir hóp-
inn í heild. Þessi aðferð átti sér-
staklega rétt á sér í upphafi, en
hún nægir ekki ein og sér og verð-
ur þreytandi til lengdar. Mér er
sérstaklega minnistæður Kvenna-
frídagurinn 1985 þegar minnst
var sama dags tíu árum áður. Ég
var þá tiltölulega nýkomin frá
langri búsetu erlendis og vænti
mikils af heimkomunni. Mér
hafði komið á óvart hversu staða
kvenna hafði lítið batnað á þessu
tímabili. Hins vegar, þegar ég sá
framkvæmd þessa frídags fékk ég
skýringuna: Ekkert ferskleika-
merki var á slagorðum, engar nýj-
ungar í aðferðum og í stað hvatn-
ingar til framtaks og áræðis var
barlómurinn í fyrirrúmi.
Við iifum núna erfiðleikatíma í
efnahagsmálum. Þessir erfiðleik-
ar eru þess eðlis að ekki má vænta
mikillar uppsveiflu á næstu árum,
enda kannski ekki æskilegt. ís-
lendingar þurfa nefnilega að
stokka upp spilin og finna sér nýj-
ar leiðir til að afla sér viðurværis.
Þessi staða er aftur tvíbent gagn-
vart konum. í núverandi atvinnu-
leysi er meiri tilhneiging til að
beina konum inn á heimilin og
samkeppnin á vinnumarkaðnum
harðnar. Konur verða því að bíta
frá sér og berjast eins og aðrir.
Hins vegar virðist sem helstu
tækifæri íslendinga liggi í há-
tækniiðnaði og þjónustu. Báðar
þessar greinar liggja mjög vel við
konum. f ýmsum löndum er
meira að segja lögð áhersla á að fá
konur til slíkra starfa vegna hæfi-
11