Vera - 01.04.1990, Síða 16

karlar sinntu að mestu þörfum
hins fyrra, en konur hins síðara.
Því sem á vantaði reyndi velferð-
arríkið að sinna, en segja má að
það hafi m.a. orðið til í þeim til-
gangi að veita lausn frá ofan-
greindri togstreitu.
En tímarnir hafa breyst. Hér á
íslandi vinnur í dag yfirgnæfandi
meirihluti kvenna utan heimilis,
flestar allan daginn. í því sam-
bandi breytir barnafjöldi eða
fjöldi aldraðra í umönnun fjöl-
skyldunnar litlu. íslendingar hafa
sérstöðu á meðal vestrænna þjóða
sökum þess hversu langur vinnu-
dagur þeirra er. Þetta gildir í dag
jafnt um konur sem karla. Því
verður tími til að sinna þörfum
fjölskyldu og heimilis sífellt
skemmri. Afleiðinga þessa tíma-
skorts verður vart í mörgum af
þeim vandamálum sem þjóðfélag
okkar stendur nú frammi fyrir.
Þar á meðal má nefna vanhirðu
barna, unglinga og aldraðra, auk
hinnar margumtöluðu streitu sem
svo oft veldur sálrænum og líkam-
legum meinum nútímaeinstakl-
inga, að ógleymdum hjónaskiln-
uðum og upplausn heimila.
Ég tel það því verða eitt megni-
hlutverk kvennahreyfinga á
næstu árum að krefjast grundvall-
arbreytinga á því gildismati sem
þjóðfélag okkar byggir á. Leita
verður jafnvægis á milli þarfa
heimilanna og vinnumarkaðar-
ins, m.a. með styttum og sveigj-
anlegri vinnutíma, en einnig auk-
inni og betri dagvistun, samfelld-
um skóladegi barna og unglinga,
aukinni og fjölbreyttari þjónustu
við aldraða og svo mætti lengi
telja. Án slíks jafnvægis er ekki
einungis frekari kvennabarátta ill-
möguleg heldur einnig öll önnur
barátta fyrir betra samfélagi.
— Velferðarríki sem fórnar hags-
munum þegna sinna sem einstak-
linga fyrir stundarhagsmuni at-
vinnulífs hefur brugðist hlutverki
sínu.
— Frelsis- og jafnréttisbarátta
sem leiðir til tvöfalds vinnuálags
kvenna eða jafnvel neyðir þær til
að gera upp á milli fjölskyldulífs
og frama þarfnast breyttra mark-
miða og aðferða.
MARGRÉT
RÍKARÐS-
DÖTTIR,
ÞROSKA-
ÞJÁLFI
Margrét með vinum sínum í vinnunni. Ljósmynd: Anna Fjóla Gísladóttir
KONUR ÞURFA AÐ VINNA
FYRIR ÖLLUM ÁVINNINGUM SJÁLFAR
„Þó það sé hastar-
legt að segja það
þá þurfum við ennþá
að sanna okkar
eigið ágœti'1
Það er auðvitað sitthvað það sem
maður heldur og vonar og það
sem verður. Ég held samt sem áð-
ur að það gildi það sama um kon-
ur og alla aðra ,,minnihlutahópa“
í samfélaginu að tilveruréttur
okkar sé að aukast og svo verði
áfram. Helst af öllu vildi ég nátt-
úrlega að ekki þyrftu að vera til
sérstök lög til að tryggja réttindi
sérstakra hópa fólks hvort sem
þar er um að ræða fatlaða eða
konur. Slík lög eru aldrei á nein-
um jafnréttisgrundvelli og ættu
ekki að þurfa að vera til. Þau eru
engu að síður til af illri nauðsyn
en það er óskandi að sá dagur
komi að þeirra verði ekki þörf.
Helst vildi ég sjá 10. áratuginn
bera þá brey tingu í skauti sér — en
það er líklega óskhyggja.
Miðað við stöðu mála í dag þá
er engin spurning um að konur
verða að vera úti á vinnumarkað-
inum, hvort sem þeim líkar það
betur eða verr. Þorri þeirra á ein-
faldlega ekkert val. Ég er þeirrar
skoðunar að efnahagslegt sjálf-
stæði kvenna annars vegar og
móðurhlutverk og umönnun
heimilis hins vegar séu þættir sem
eigi að geta náð saman. Það má
heldur ekki gleyma því að ein af
forsendum þess að margar konur
geti sinnt börnum og heimili er að
þær séu efnahagslega sjálfstæðar.
Ég held að margt muni lagast þeg-
ar sveigjanlegur vinnutími kemst
á. Hann er hins vegar ekkert í
sjónmáli í dag því við erum enn
að berjast við 8 tímana og sitjum
uppi með yfirvinnuskyldu. Efna-
hagslegt sjálfstæði er ekki til stað-
ar þegar fólk getur ekki brauðfætt
sig og mjög stór hluti kvenna get-
ur það ekki. Fólk er ekki efna-
hagslega sjálfstætt þótt það hafi
kreppukort og yfirdráttarheim-
ild.
Því miður þá sýnist mér vinnu-
markaðurinn ekki tilbúinn til
þess að taka mið af þörfum heim-
ilanna a.m.k. ekki eins og sakir
standa í dag. Hann er t.d. ekki til-
búinn til að borga fólki lífvænleg
laun. Verkalýðshreyfingin hefur
heldur ekki lagt sig neitt sérstak-
lega fram við að ýta á eftir breyt-
ingum sem gætu auðveldað kon-
um lífið s.s. fleiri dagvistir og
samfelldur skóladagur. Niður-
staðan er a.m.k. alltaf sú sama;
endalausar ályktanir ár eftir ár en
það næst lítið fram. Það er í raun-
inni furðulegt að við skulum vera
að nálgast árið 2000 og samfélag-
ið krefst þess að allir séu á vinnu-
markaði en gerir svo ekkert til að
koma til móts við fólk. Af þessu
leiðir að það eru engar aðstæður
16