Vera - 01.08.1991, Qupperneq 9

LESENDABRÉF
Eftirfarandi lesendabréf er
gott innlegg í umræðuna um
fjölskylduna.
Kæra VERA
Ég hef mikið verið að velta
fyrir mér föðurhlutverkinu í
þjóðfélaginu okkar að und-
anförnu. Ég varð einstæð
móðir íyrir nokkrum árum
og hef reynt eins og aðrar
mæður að tiyggja barni
mínu sem best uppvaxtar-
skilyrði. Áður hafði ég heyrt
af vandamálum einstæðra
mæðra vegna afskiptaleysis
feðranna af börnunum. Þá
hélt ég að um einstaka
undantekningar væri að
ræða, eins og óreglumenn,
eða að um sérlega slæm
samskipti foreldra væri að
ræða. Síðan hef ég gert mér
grein fyrir því að vandamálið
er mun algengara og að
margir „venjulegir“ karl-
menn vanrækja börnin sín.
Ég hafði heldur ekki gert
mér grein fyrir þvi hversu
mikil þörf barns er til að
kynnast föður sínum og
umgangast hann. Ég hélt að
ef faðirinn brygðist myndi ég
sjálf og ættingjar og vinir
koma i staðinn. Við gerum
það vissulega að nokkru
leyti, en mér er spurn hvert
er raunverulegt hlutverk föð-
urins í þessu þjóðfélagi? Mér
virðist sem staða hans sé í
aðra röndina hálf heilög, en
hinsvegar fylgir henni mjög
takmörkuð ábyrgð.
Frá blautu barnsbeini
gegnir föðurimyndin stóru
hlutverki í umhverfi barns-
ins. í uppeldi barna ein-
stæðra mæðra, sem eru flest
á dagheimili fyrstu æviárin,
er dæmigerðri fjölskyldu
haldið að þeim: mömmu,
pabba og barni/börnum.
Það er sérstaklega auðsætt
af barnabókum. Þrátt fyrir
þessa ímynd innan og utan
dagheimilanna er veruleik-
inn allur annar. Það er þegj-
andi samkomulag í þjóð-
félaginu að tala ekki um það
þegar feður yfirgefa börnin
sín eftir margra ára sambúð
eða vanrækja þau allt frá
fæðingu. Og feðrum er oft
vorkennt að þurfa að greiða
lögbundið meðlag með börn-
um sínum, sérstaklega ef
þeir hafa stofnað nýja f’jöl-
skyldu. Samkvæmt lögum
eiga feður að greiða helming
framfærslukostnaðar barns,
en lögbundin lágmarks-
greiðsla, sem er líka algeng-
asta greiðslan, er samt nærri
þvi að vera fjórðungur af
framfærslueyrinum. Fram-
færsluskylda móður er aldrei
dregin í efa hverjar svo sem
aðstæður hennar annars
eru.
í samskiptum foreldra
eru bæði efnahagslegir og til-
flnningalegir þættir. Mér
flnnst, auk annars, að
ábyrgðin á sambandi föður
við barn sitt sé lögð á
móðurina. Ef faðirinn giftist
aftur þá er það oft nýju
eiginkonunnar að sjá um
samskipti mannsins við
börn sín. Annars á hún á
hættu að vera dæmd harðar
en hann.
í barnalögunum er mjög
óljóst hver félagsleg skylda
föður er við barn sitt sem býr
hjá móðurinni. Þar er tekið
fram að ef það foreldri sem
hefur barnið hjá sér (sem er
oftast móðirin) meinar hinu
foreldrinu (oftast föður) að
umgangast barnið megi
beita það dagsektum. En
engin viðurlög eru við því ef
það foreldri sem ekki hefur
barnið hjá sér vanrækir eða
svikur það um
samverustundir. Sá faðir
sem vanrækir barnið sitt
virðist ekki heldur vera beitt-
ur neinum þiýstingi í um-
hverfl sínu. Persónulegar
þarflr karlmanna, langanir
og áhugamál fría þá oft frá
því að vera dæmdir hart fyrir
að vanrækja uppeldishlut-
verk sitt.
Margar einstæðar mæður
kannast áreiðanlega við
reiða og hvekkta barnið sem
gat ekki farið til pabba um
helgina af þvi að hann var
upptekinn — og barnið sem
fékk ekki simhringinguna
sem það átti von á. Það er
barninu sár reynsla nema
það hafl e.t.v. lært að búast
aldrei við neinu af föður
sínum. Gremja barnsins
bitnar á móðurinni, en það
er ekki á hennar valdi að
koma í veg fyrir slik atvik.
Kæra VERA, þessi mál
flnnast mér vera virkileg
kvenfrelsismál, sem þörf er á
að ræða nánar. Einnig mætti
ræða annað nátengt jiessu
sem er þörf mæðra fyrir að
hafa tíma til að rækta sjálfar
sig, andlega, líkamlega og
félagslega. Ég hef orðið vör
við meiri skilning á þörf
feðra til að sinna sínum
áhugamálum. í Noregi er t.d.
viðurkennt í félagslega kerf-
inu að einstæður mæður
ungra barna þurfl hvild og
tíma fyrir sjálfan sig.
Ég set ekki nafnið mitt
undir bréflð því ég vil ekki
eiga það á hættu að styggja
föður barnsins míns (frekar
en e.t.v. fleiri einstæðar
mæður). Með ósk um um-
ræðu um þetta algenga
vandamál og um íjölskyldu-
formið móðir með barn/-
börn, sem er býsna algengt
hér á landi.
Bestu kveðjur, H.H.
LJÓÐ
„Þú heföir allt eins getaö tekiö hjarta mitt
skorið þaö í sneiöar
troðið undir fótum þér
rifið í tœtlur
eins og aö fara burt.
Sórsaukinn er samur."
„Laugardagskvöld.
Einhverntímann heföi veriö óhugsandi
að fara aö sofa fyrir tíu.
En eftir aö þú fórst
er ekkert sjdlfsagöara.
Hvaö œtti ég annað aö gera?"
„Þeir sem hafa veriö sviknir í tryggðum
þekkja hann.
Einmanaleikann
óttann
hversdagsleikann.
En samt heldur lífið ófram
dn þinnar vitundar
ón minnar vitundar
ón alls
sem einu sinni var kœrt."
„Ég hef dkveöiö aö gera Ijósiö
að besta vini mínum
ó lífsins leiö.
Og þó ég telji myrkriö ekki d meðal óvina minna
þd mun ég forðast samleiö viö þaö
effirleiöis."
NN
9