Ljósmæðrablaðið - 01.04.1981, Blaðsíða 29

LJOSMÆÐRABLAÐIÐ
27
tveggja hjartslátta fóstursins, deilir í það með tímanum og endur-
metur þannig tíðni hjartsláttar eftir hvert slag. Hins vegar höfum
við meðaltalshjartslátt (average FHR), sem er sá hjartsláttur sem
talinn er með hlustunarpípu. Það er hjartsláttur mældur með
ákveðnu millibili og áætlað svo að sé óbreyttur á milli mælinga.
Fer það siðan eftir því hversu þéttar mælingarnar eru, hversu ná-
kvæman hjartslátt við skráum (Sjá mynd 8).
Hlustunarpípan er enn í dag algengasta aðferðin til að fylgjast
með fósturhjartslætti. Ókostir hennar eru að tiltölulega langt
líður á milli upplýsinga (30 sek. eða meira), svolítil hætta er á taln-
ingarskekkjum, og hlustað er á milli hríða þegar hjartsláttur er
sem næst eðlilegur.
En í höndum góðrar Ijósmóður, þar sem þekking og reynsla fer
saman, hefur hlustunarpípan ómetanlegt gildi.
Til hvers monitor?
Aðalmarkmiðið með notkun monitors er að hindra heila-
skemmdir fóstursins á meðgöngu og í fæðingu. Það verður, ef
fóstrið lendir í súrefnisnauð (asphyxia). Ákveðin einkenni í riti
monitors benda til þess, að fóstrið líði súrefnisskort. Heilahvelin
(hemispheres) eru mjög viðkvæm fyrir lækkandi súrefnisþéttni í
blóði, og standi súrefnisskorturinn einhverja stund, skemmist
heilastofninn (brainstem).
Hjartavöðvi fósturs er mjög næmur fyrir súrefnisskorti. Lang-
varandi þrýstingur á höfuð, sem getur valdið heilaskaða og blæð-
ingum, gefur einnig ákveðin einkenni í riti.
Fósturhjartsláttarrit (FHR) er þannig lykill að upplýsingum um
yfirvofandi hættuástand hjá fóstrinu og gerir okkur kleift að
grípa inn í og koma í veg fyrir heilaskemmdir.
Grein Arnars Haukssonar lceknis er hirt hér með leyfi höfundar
og ritstjórnar Læknanemans, en hún birtist í Læknanemanum, í
síðasta tbl. 1979.
Þakkir til Jóns H. Alfreðssonar kvensjúkdómalæknis fyrir ráð