Ljósmæðrablaðið - 01.07.1988, Blaðsíða 24

24
LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ
öryggis“ er til meiri hjálpar en óþurftar. Ein hættan af hvaða tækni
sem er felst í því sem komið getur upp þegar henni er beitt undir
tilvikum sem hún var ekki sniðin fyrir. Til dæmis þegar tækni vegna
afbrigðilegra fæðinga er beitt við ósköp venjulegar fæðingar. Eftir því
sem tækninni er beitt á fleiri konur dregur úr notagildi hennar almennt
án þess að búast megi við minnkandi áhættu. Eða dregur notkunin úr
áhættunni? Og ef við vitum það ekki er það þá ekki ábyrgðarhluti að
beita henni við svo margar konur sem raun ber vitni? Ljósmóðirin
ræður ekki aðeins hvenær tækninni er beitt við meðgöngu og fæðingu,
hún ákveður einnig þegar tækninni er beitt í tilvikum þar sem mest
hætta er á misnotkun — þegar áhættan er meiri en sjáanlegt gagn. Með
þessu vil ég segja aðeins það að á þeirri stundu sem ljósmóðirin ákveður
að beita tækjabúnaði við eðlilega meðgöngu eða fæðingu, grípur til
tækninnar ,,til öryggis", getur hún eingöngu með þeirri ákvörðun
breytt eðli meðgöngu eða fæðingar frá því að vera venjuleg yfir í að
vera afbrigðileg.
Ótti Ijósmóðurinnar
Ég sagði hér að framan að ljósmæður þurfi ekkert að óttast af hálfu
fæðingalækna, en til eru þeir hlutir sem við þurfum að bera kvíðboga
fyrir. Fyrst af öllu: Hvað verður ef eitthvað fer úrskeiðis? Hvað ef það
er mér að kenna? Þessi ótti getur fengið okkur til að fallast á að
fæðingar flytjist í meira mæli inn á stórar stofnanir sem eru viðbúnar
neyðartilvikum. Þessi ótti getur valdið því að við gripum til hjart-
sláttarsíritans, hljóðbylgjutækja eða heilarafskauta bara vegna þessa:
Hvað ef ....? Og ef foreldrarnir andmæla getur þessi ótti komið okkur
til að segja: ,,Þið viljið þó ekki valda tjóni á barninu ykkar, eða hvað?“
Og þannig komum við í veg fyrir formleg mótmæli af hálfu for-
eldranna og leggjum nokkuð af ábyrgðinni á þeirra herðar. Við
þurfum þar með ekki lengur að hafa áhyggjur af því sem frá þeim
kemur. Við verðum þannig að taka á okkur það hlutverk að varna
ofnotkun tækninnar, einnig að nýta hana þegar þörf krefur. Við
skulum því reyna að kanna nokkuð nánar réttmæti þess sem við
gerum.
Ég ætla að vitna hér til ummæla tveggja norskra vísindamanna á
sviði kvennafræða, þeirrra Eli Heiberg Endersen og Kithy Strand.
Þau segja: ,,Við vitum að tæknin fælir. Tækni ryður oft úr vegi
persónulegum tengslum. Samvinna er ekki lengur beint milli tveggja