Ljósmæðrablaðið - 01.10.1988, Page 45

LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ
85
Psychoprophylaxis
Breski læknirinn dr. Grantly Dick Read opinberaði rannsóknir sín-
ar og kenningar á árunum 1935—44 og voru þær grundvallaðar á því
að verki eða sársauka í fæðingu væri fyrst og fremst að rekja til kvíða
og spennu móður. Hann hélt því fram, að konur sem væru vel upp-
lýstar um lífeðlisfræðilegar breytingar samfara meðgöngu og kynnu
slökun og öndunartækni yrðu fullkomlega afslappaðar í fæðingunni
og myndu finna lítinn eða engan sársauka. Hann fylgdist með frum-
byggjakonum og uppgötvaði að margar af þeim virtust ekki upplifa
fæðinguna sem sársaukafulla. Þetta kallaði hann „eðlilega fæðingu”
(natural childbirth) og trúði því að þessar konur finndu ekki til ótta í
fæðingunni öfugt við kynsystur þeirra í þróuðu löndunum. Niður-
staða hans var því sú að rólegri konu í jafnvægi og óhræddri gekk bet-
ur að fæða en konu sem var óttaslegin einhverra hluta vegna.
Síðar eða um 1956 kynnir maður að nafni Lamarze sína aðferð eða
kenningar við fæðingu barns, sem lúta að því að fæðing sé eðlilegt,
náttúrulegt, lífeðlisfræðilegt ferli og að sársauka megi minnka með
viðeigandi þjálfun í öndun og andlegum stuðningi. Þessi aðferð bygg-
ir á skilyrtum viðbrögðum og kom hún fyrst fram í Rússlandi og er
kennd við lífeðlisfræðinginn Ivan Pavlo (4. bls. 364 og 6. bls. 73).
I Ameríku hafa verið settar upp sérstakar ,,Lamarze stöðvar” (Am-
erican Society for Psychoprophylaxis in Obstetrics, Inc. =
ASPO/Lamarze), sem þjálfa verðandi foreldra fyrir væntanlegt for-
eldrahlutverk, þ.e. undirbúningur í meðgöngu fyrir fæðinguna sam-
kvæmt kenningum Lamarze. Þessi samtök/stöðvar hófu útgáfu
tímarits fyrir verðandi foreldra 1983 og er þessi samantekt aðallega
byggð á greinum úr einu slíku blaði.
Meðganga er spennandi tími uppgötvana og lærdóms. Meðganga
er tími breytinga í líkama konunnar, tilfmninga, lífsvenja, sjálfs-
ímyndar og tengsla við annað fólk. Að vænta barns getur einnig verið
tími kvíða og ótta, kvíða fyrir fæðingunni sjálfri og ótta við að ekki
sé allt í lagi með barnið. Flestir foreldrar bregðast við væntanlegu for-
eldrahlutverki þannig að þeir viða að sér eins miklum upplýsingum
og þeir geta um meðgönguna og fæðinguna. Heilsugæslustöðvar hér
á landi og Kvennadeild Landspítalans halda námskeið þ.e. foreldra-
fræðslunámskeið, sem uppbyggð eru að nokkru leyti í anda Lamarze,
þ.e. þar er kennd öndunartækni og slökun ásamt fræðslu um allt er lít-
ur að meðgöngu og fæðingu. Þekking á því hvernig fæðing fer fram