Freyr - 01.01.1919, Side 17

ÍREYR.
11
vikna skeið. En þá brá til úrkorau og rigndi
mikið syðra, síðnstu sumarvikuna. Eítir vet-
urnætur kólnaði á ný og gerði harðindi, er
stóðu 2—3 vikur eða fram undir miðjan nó-
vember. Varð þá nálega haglaust í uppsveit-
um Arnessýslu og Rangárvalla, og eins fram
til dala í Borgarfirði. Tóku sumir fje í hús
og á hey. — Á Vesturlandi, einkum á Vest-
fjörðum, kyngdi þá (9.—10. nóv.) niður feikn-
ar snjó, svo að til vandræða horfði með að
koma skepnum heim og í hús. Varð að taka
þar allan fjenað á gjöf.
Laust fyrir miðjan nóvember eða í 3. viku
vetrar hlánaði vel og tók upp allan snjó. Gerði
þá bestu tíð, er hjelst óslitið fram um jól.
Það var góð dýrtíðaruppbót frá Alföðurnum
handa bændum og búalýð, og kostaði landssjóð-
inn ekki neitt.
Eins og skiljanlegt er af því sem áður er
sagt um heyöflun bænda, þá voru heybyrgðir
í haust alment með langminsta móti. Víða
ekki nema hálfur heyskapur við það vanalega
og sumstaðar enn minna og heyin úrgangs-
söm. — Bændur urðu því að farga með meira
móti í haust af skepnum sinum. En hætt er
þó við, að þess hafi ekki verið gætt sem
skyldi, að minsta kosti ekki alstaðar. — Bóndi
f efri hluta Árnessýslu skrifar mjer 7. des. og
farast þannig orð:
„Hræddur er jeg um, að menn sjeu ekki
enn þá, vel undir veturinn búnir, og var þó í
raun og voru happ að því, hvað veturinn minti
snemma á sig. 1 harðindunum eftir veturnæt-
urnar skáru menn og förguðu miklu af fjen-
aði, sem líklega hefði annars verið sett á, ef
þessi harðindakafli hefði ekki komið. Heyin
eru úrgangssöm og laus, í sjer. — Jeg er bú-
inn að sjá skýrslu frá forðagæslumanni, og er
hún ekki útlitsgóð, ef liarðan vetur gerði“.
Margir bændur fengu sjer í haust meira
og minna fóðurbætir, sild og lýsi, en þó mest
af síld. Hjálpar það nokkuð, bætir og drýgj
ir heyin. En þessi sildarkaup hafa tekið bænd-
um drjúgum blóð. JÞað mun ekki fjarri sanni,
að gera ráð fyrir, að síld sú sem keypt hefir
verið til íóðurs hjer á landi í liaust hafi kost-
að á þeim hafnaratað, sem hún var flutt til,
um 2 miljónir króna. Hað er mikið fje, en
margborgar sig ef alt fer með feldu.
Uppskera úr görðum varð misbrestasöm.
Sunnanlands víða varð hún undir það f með-
allagi, og vel það sumstaðar, t. d. i Skaftafells-
sýslum og Rangárvallasýslu. En annarsstaðar
á landinu brugðust garðar meira og minna.
Einkennilegt var það, að í Vestmannaeyj-
um fundust í vor, er farið var að „stinga upp“
ófrosnar og óskemdar kartöflur frá haustinu
1917, þrátt fyrir frostin í vetur er leið.
í þessu sambandi vil jeg geta þess, þó
að það komi ekki garðræktinni við, að í vor
fundust 2 lömb eða gemlingar á Sölvadals-
afrjetti, sem gengið höfðu þar úti í allan fyrra
vetur. Voru þau hin sprækustu, og farin þá
að taka bata.
Laxveiði var víða með langbesta móti;
einkum í Hvítá í Borgarfirði og Olfusá. Þyngsti
laxinn úr Elliðaánum vóg 9y4 kg.
Dúntekja var með langminsta móti, nálega
allstaðar. Olli því það, að um veturinn fjell
æðarfuglinn í hrönnum. Fjellu þá og aðrir
fuglar, svo sem rjúpur, tjaldur o. fl. Álftir
frusu inni og fórust i stórhópum.
Með stórviðburðum ársins má telja Kötlu-
gosið úr Mýrdalsjökli. Það byrjaði laugardag-
inn 12. okt. kl. 1 -2 s. d. Sást reykjarstrók-
urinn viða um land og liktist hann eldstólpa
miklum. Leiftur og eldglæringar sýndust, er
tók að skyggja, að leika um loftið í þeirri átt
sem gosið var. í jökulinn að íraman braut
stór skörð, og beljaði vatnið þar fram. Lagð-
ist það í Múlakvísl, Skálm og Hólmsá, og
braut af henni brúna. Af vatnsganginum í