Freyr - 01.01.1919, Qupperneq 20

14
FRE ¥ít.
Skal hjer dú staðar numið, enda er þetta
yfirlit yfir 1918 orðið lengra en til var ætlast.
— Óskar svo Freyr lesendum sínum árs og
friðar.
SigurSur Sigurðsson.
m
Kýrnar og síldin.
Allmargir hafa dú upp á síðkastið spurt
mig á þessa leið:
1. Hvernig stendur á því að mjólkin er
fituminni síðan farið var að gefa kúnum síld?
2. Hvernig stendur á því að mjólkin
skilst ver, og strokkast ver síðan farið var að
gefa kúnum sild?
l'yrri spurningunni get jeg ekki svarað.
Eía jafnvel að það sje rjett, að mjólkin sje
magrari af síldargjöfinni, því það stríðir alveg
móti öllum erlendum tilraunum, um áhrif fóð-
ursins á feitimagnið. Hitt er aftur eðlilegt,
að feitin í rajólkinni sje önnur nú en venju-
lega (öðruvisi samsett) og gæti jeg hugsað að
það vilti mönnum sýn. En innlenda reynslan
í vetur fullyrðir mjólkina magrari, og skýrslur
eftirlitsfjelaganna henda á það sama undanfar-
iu ár, þar sem lýsi var gefið. Þetta mál þyrfti
þvi nákvæma rannsókn, og er það auðvitað
Búnaðarfjelag Islands sera ætti að rannsaka
það. En er nokkur von um að það fjelag geri
það, eftir því sem lifsmörk þesa eru nú?
Með „teoríum“ má útskýra þetta nokkuð,
en þær eru ekki einhlýtar, enda skal jeg alveg
sleppa þeim hjer að þessu sinni.
Við seinni spurningunDÍ mátti altaf búast.
Eins og fóðrið er nú alment, er eðlilegt að
feitin í mjólkinni sje þannig að hún náist illa
úr, og kemur það af því, að nú eru í smjör-
feitinni efnasambönd, sem ekki eru í henni
venjulega, því að hlutfóllin milli feitisalta feit•
innar eru önnur nú en venjulega.
Til þess samt að ná feitinni nokkurn veg-
inn úr mjólkinni, ættu menn
að skilja. mjólkina vel heita eða 35—45°.
Kólní hún efdr að mjólkað er, verður að
hita hana aftur áður en skilið er, til þess
að hún skiljist vel.
að hafa kalt í strokkinn, ekki heitara en
en 12°, jafnvel 10° G.
Með þessu má takast, sje ekki gefið því
meira af síld, að ná feitinni nokkurn veginn
úr mjólkinni, þó það nú sje verra en venju-
^ega. —
Þó það sje ekki skilt þessu, þá vil jeg hjer
geta þess, að eftir reynslu ýmsra, er óhætt að
ætla síldina töluvert betri en hægt var að
reikna út eftir efnasamsetning hennar, eða alt
að þvi helmÍDgi betri en töðu. Þessi niður-
staða þykir mjer undarleg og næsta útrúleg,
en hún er fullyrt af mörgum. Sjálfum reynist
mjer sild vart svona góð, en betri en jeg bjóst
við og hafði reiknað út.
Hjer er eitt af þvi marga sem býður úr-
lausnar, eitt af því marga sem óljóst er en
þarf skýringar og henDar góðrar, eitt af því
marga sem bíður þess að Búnaöarfjelag ís-
lands vakni af svefni sínum, og taki til að
rannsaka innlenda búfræði.
10/1 1919.
Páll Zóphómasson.