Freyr - 01.08.1935, Blaðsíða 12

26
FRE YR
hvern í sínu félagi að vera hér á verði og
grípa til í tíma, þegar vissa er fengin um,
að naut hafi hulda erfðagalla.
Á hinn bóginn ættu menn að varast að
láta ímyndaða hræðslu hlaupa með sig í
gönur, en það getur komið fyrir, þegar
menn halda, að þessi eða hinn gallinn sé
til staðar, án þess að vita það með vissu.
Nýlega hefi ég séð, að galli þessi muni
í vetur vera fundinn og rannsakaður í
sænskum kúm, ásamt fleiri erfðakvillum,
sem erfast á sama hátt. Styrkir það athug-
un mína, sem að vísu er full glögg og skýr
til að standast dóm erfðafræðinga, en það
ætti þá líka að ýta undir menn að vera hér
á verði, gæta að og athuga, og helzt af
öllu láta mig vita strax og þeir fá grun um,
að einhver galli sé í einhverjum grip.
30. júlí 1935.
Páll Zóphóníasson.
það átt, að Laxá var stífluð og vatnið
hækkaði. Streymdi þá silungurinn inn á
grunna og átuauðuga flóa eins og sauðfé
í ógirtan kálgarð, og var veiddur þar í
stórum stíl. En á þennan hátt var gengið
á stofninn í vatninu, veiðin hlaut að
minnka og hefði eflaust farið niður fyrir
meðalveiði, ef ekki hefði verið starfrækt
klak. Nú er löngu hætt að stífla Laxá og
veiðin minnkaði, en fór þó aldrei niður úr
40 þús. á ári og er nú aftur vaxandi.
Það er því óhætt að segja: Veiði í Mý-
vatni hefir meir en tvöfaldast fyrir áhrif
klaksins. Þó er litlu einu klakið út móts við
þá miklu veiði og góðu skilyrði, sem Mý-
vatn hefir að bjóða.
Þegar Thor Jensen keypti Haffjarðará
mátti hún heita laxlaus. Hann friðaði ána
alveg fyrir netum, byggði klakhús á Rauða-
mel og klakti þar út 100—200 þús. seiðum
um nokkurt árabil. Á tiltölulega skömmum
tíma fylltist áin af laxi, svo hún er nú, og
hefir verið um tíma, ein af laxauðugustu
ám þessa lands.
Laust fyrir aldamótin var kistuveiði
stunduð í Elliðaánum. Var þá laxveiði þar
mjög til þurrðar gengin. Þegar Reykja-
víkurbær eignaðist árnar og hætt var allri
annarri veiði en stangaveiði, óx laxveiðin
hægt og jafnt. En eftir að farið var að
flytja þangað seiði frá klakstöðinni í Al-
viðru, varð vöxturinn mjög ör, svo að tal-
að var um Elliðaárnar sem einar af lax-
auðugustu smáám í Evrópu. Nú hefir Raf-
magnsveita Reykjavíkur byggt mjög
myndarlega klakstöð við árnar. Er búið
að sleppa frá þeirri stöð 1,200 þús. seiðum
á síðastliðnum 3 árum. Trúi eg ekki öðru
en að laxgangan aukist drjúgum, eftir að
þessi hópur fer að koma af hafi, sem verð-
ur nú á næstu árum.
Annars líkist laxræktin og veiðin við
Elliðaárnar meir húsdýrarækt en venju-
legri laxveiði. Vegna þess að áin er virkj-
Klakið og áhrif þess.
Það er tiltölulega skammt síðan klak-
starfsemi var hafin hér á landi fyrir al-
vöru, eða ekki fyrr en eftir 1920,
eftir að Gísli Árnason frá Skútustöðum
fór utan og lærði laxa- og silungaklak að
tilhlutun Fiskifélagsins og Búnaðarfélags
íslands.
Þó þetta sé skammur tími og skrikkjótt
hafi sumstaðar gengið með klakið, þar sem
reynt hefir verið að koma því af stað, má
þó benda á nokkur dæmi, sem greinilega
sýna árangur þess.
Fyrir 1920 var meðalveiði í Mývatni
15—20 þúsund silungar á ári. En eftir að
klakið fór að bera árangur, óx veiðin
skyndilega upp yfir 100 þús. á ári. En
nokkurn þátt í þessari miklu veiði hefir