Akranes - 01.04.1944, Blaðsíða 11

akranes
47
trúi fyrir Langes verzlun í Borgarnesi
°g kom þaðan í sept. 1894, eins og áður
segir. Þá keypti hann hús þau, er Snæ-
björn Þorvaldsson hafði verzlað í, en
þar stendur nú Hofteigur. Thor hafði
þarna fljótt umfangsmikla verzlun, seldi
alls konar útlendar vörur, þ. á. m. timb-
ur; keypti allar íslenzkar afurðir, enn-
fremur fé á fæti, sem sent var lifandi
til útlanda og einnig hross.
Strax 1895 keypti Thor fiskiskip og
gerði þau út frá Akranesi, hefur þess
verið getið í öðrum þætti. Vegna út-
gerðar sinnar byggði hann mikil hús og
fiskreiti og hina fyrstu bryggju sem
byggð var í Steinsvör, við Krossvík.
Thor Jensen var geysilega mikill
fjörmaður, fjölhæfur hugsjóna-, fram-
fara- og athafnamaður hinn mesti og
hvers manns hugljúfi í allri viðkynn-
ingu, enda mátti hann ekkert „aumt
sjá“.
Sama árið sem Ólafur Finsen læknir
kom hingað 1894, kenndi hann ungum
mönnum leikfimi í litlu pakkhúsi er
Böðvar Þorvaldsson átti við Steins-
vör. En strax eftir að Thor reisti hið
stóra fiskhús sitt, lánaði hann það end-
urgjaldslaust til leikfimikennslunnar,
og kenndu þeir síðan saman leikfimi í
þessu húsi í nokkur ár, læknirinn og
Thor. Minnist Finsen og margir nem-
endur þeirra með gleði þessara daga
enn í dag. í þessu sama húsi fóru og
fram glímur um nokkur ár.
Löngu áður var Th. Jensen hér heim-
ilisfastur. Veturinn 1885—’86 bjó hann
á Akri, í kvistherberginu uppi á lofti í
húsi því, er enn stendur á Akri. Arið
1886—’87 er hann bóndi á Sýruparti.
Veturinn sem hann var á Akri, mun
hann eitthvað hafa fengist við að kenna
ungu fólki tungumál.
Árið 1884 fluttust hingað til Akraness
tengdamóðir Jensens og dóttir hennar,
Margrét Þorbjörg Kristjánsdóttir, kona
hans. Þær dvöldust fyrst hjá Jóni í Há-
koti, en síðar fluttu þær að Sýruparti.
Hefur hann því sennilega aðallega
kynnst konu sinni hér. Móðir frú Þor-
bjargar hét Steinunn Jónsdóttir og var
ættuð frá Hraunhöfn á Snæfellsnesi.
Hinn 21. maí vorið 1886, giftu þau
Thor sig í Krosshúsinu hjá Sveini Guð-
mundssyni kaupmanni frá Búðum. Þau
voru gift af þáverandi sóknarpresti, sr.
Jóni Benediktssyni í Görðum, sem það
sama vor fluttist að Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd. Hjónaband þeirra mun
hafa verið hreinasta fyrirmynd. Þeir,
sem koma á heimili þeirra nú, gætu
hugsað, að þar væri „nýtrúlofað par“.
Annað bendir og til að þau muni brúð-
kaupsdag sinn enn og vilji muna hann.
Þau eiga og geyma vandlega brúð-
kaupsræðu sína, skrifaða með eigin
hendi sr. Jóns. Ræðan er skrifuð á ó-
strikaðan pappír, með fallegri og læsi-
legri hönd, ákaflega þétt en þó línurétt.
Ræðan er ágæt og má af henni sjá, að
„Stóra pakkhúsið“ sem Thor Jensen hyggði 1895 (húsið sem stakkurinn
her í. Lœgra húsið áfast, hyggði Har. Böðv. síðar. Húsin til vinstri er hús
Lofts' Loftssonar og Þórðar Ásmundssonar).
sr. Jón hefur verið góður ræðumaður.
Frú Þorbjörg er hin mesta ágætiskona
framúrskarandi myndarleg og dugleg,
enda hefur hún þurft á því að halda á
hinu umsvifamikla heimili alla tíð. Það
hefur sagt kunnugur, að hjónaband
þeirra hjóna hafi alla tíð verið sönn fyr-
irmynd og alveg óvenjulega gott. Þau
hjón fluttust til Borgarness 1886 en
aftur til Akraness 1894 eins og fyr seg-
ir. Þá áttu þau þessi börn: Camillu, Ric-
hard, Kjartan og Ólaf, en á Akranesi
fæddist þeim Haukur og Kristín, alls
eignuðust þau 12 börn.
Thor tók þegar mikinn þátt í félags-
lífi Akurnesinga og lá ekki á liði sínu
fremur en annars staðar. Vorið 1897 er
Thor kosinn í hreppsnefnd og oddviti
hennar 27. júní sama ár og er það til
ársloka 1898, hann var og í skólanefnd
og þótti lipur og samvinnuþýður. Á
þessum tíma var hér starfandi merki-
legt félag, sem nefndist „Æfingarfé-
lagið“, gekk Thor þegar 1 það og var þar
sem annars staðar liðtækur. Þetta fé-
lag barðist fyrir ýmsum umbóta- og
framfaramálum, þannig var fyrir þess
atbeina settur upp „viti“ á Akranesi um
áramótin 1890—’91. Thor þótti þetta
ljósker ekki nógu stórt og gott, og einu
sinni er hann var á ferð í Grimsby,
keypti hann eitt hið bezta ljósker, sem
þá var þar fáanlegt og gaf í vitann.
Þótti kaupmanninum undarlegt, hve
Thor gerði miklar kröfur í þessu efni.
í ísafold 18. febr. 1895 er fréttapist-
ill þessi frá Akranesi (dags. 21. jan.
1895): „Hér kom í haust nýr kaupmað-
ur, Thor Jensen. Með hans komu hér
brá til batnaðar með verðlag á mörgu.
Ég skal aðeins nefna eina vörutegund,
færi og netagarn, sem hjá honum er
talsvert lægra en það venjul. hefur ver-
ið hjá hinum kaupm. hér, en þó jafn-
gott. Verðmunur á garni 480 kr. og á
færum 175 kr., alls 655 miðað við und-
anfarið magn. (Ekki veit ég hve mikið
magn er hér átt við).
En Th. J. er eins og flestir kaupmenn,
ljúfir á að lána, en það skoða ég frem-
ur sem löst en kost á þeim. Þar af leið-
ir, að menn gæta sín ekki fyr en skulda-
súpan er gengin þeím yfir höfuð þeirra.
Skuldbinding komin á vörur þeirra og
jafnvel veðbönd á eignir þeirra.-----
Því vil ég helst kjósa þann kaupmann,
sem er stirður að lána, en selur jafngóð-
ar vörur með lægsta verði“.
Thor hafði, eins og allar verzlanir á
þessum tímum, náið samband aðallega
við eitt erlent verzlunarfélag (enskt).
Milli þessara íslenzku og erlendu verzl-
unarfélaga mátti segja að fram færi
vöruskiptaverzlun í stórum stíl, þar
sem þessi erlendu verzlunarhús tóku
allar íslenzkar afurðir til sölumeðferð-
ar á móti. Á þessum tímum var eins og
öllum er kunnugt, allt svo að segja
lánsverzlun hér innanlands, og valt vit-
anlega á ýmsu um getu manna til
greiðslu. Alls staðar höfðu menn úr
litlu að spila, í sveitunum valt þetta á
árferði og skepnuhöldum, en við sjóinn
á afla og gæftum.
Árið 1898 keypti Thor eins og venju-
lega, mikið af fé á fæti, sem ætlað var
til útflutnings. Hafði hinn enski við-
skiptavinur hans lofað að senda hon-
um fjárflutningaskip, en það strandaði
við Austfir'ði og kom því aldrei. Út af
þessu sköpuðust miklir erfiðleikar, fénu
var haldið í fleiri vikur í hálfgerðu eða
algeru svelti á Geitabergi, og þegar það
svo loksins komst í skip, hafði það rýrn-
að mjög í vigt, og lenti í verðfalli þeg-
ar það komst til Englands. Má nærri
geta, hvert feiknatjón þetta hefur ver-
ið fyrir Thor og sár vonbrigði fyrir hinn
unga áhugasama mann.
Eitthvað mun hann og hafa tapað á
útgerð sumra skipanna. EÉtt þeirra
strandaði og steðjuðu þannig að margs-
konar erfiðleikar. Þá var hér ekki fjár-
velta í líkingu við það sem nú er. Þá
voru lægri tölur meira virði í hugum
manna en þær hærri nú. Þá voru tím-
arnir miklu líkari krepputímunum 1936.
Alla þessa erfiðleika notaði hið erlenda
verzlunarhús til að gera Thor gjald-
rþota 1899. Fréttist þetta 21. marz og
urðu Akurnesingar sárir og reiðir yfir
þessari meðferð, því Thor hafði kynnt
sig vel, rak hér stórútgerð, byggði mik-
ið og veitti mikla atvinnu og þótti lík-