Akranes - 01.04.1944, Blaðsíða 15

akranes
51
Reykjavíkur, fyrst á opnum bátum og
síðar á mótorbátum, oft fram og til baka
sama dagnn. Var hann þá að selja þar
egg, fugla, kartöflur, smjör o. fl.
Vilhjálmur átti verulega í togara með
Elíasi heitnum Stefánssyni. Það er sagt,
að honum hafi verið „komið í skilning
um það“ í byrjun síðasta stríðs, að þetta
gæti orðið vafasöm eign og áhættusöm.
En hvað sem um það er, samdist svo
um með þeim Elíasi, að Vilhjálmur fengi
húsið á Laugaveg 44 í Reykjavík fyrir
hluti sína ' togurunum. Þann veg komst
hús þetta í eigu Vilhjálms. Hygg ég, að
einmitt þetta hafi fyrst og fremst losað
um Vilhjálm hér. Því slíkur snyrti- og
þrifamaður gat vitanlega ekki átt svo
stóra eign án eftirlits og umhirðu af
sinni hendi.
Um vorið 1917 seldi hann Hoffmanns-
hús þeim Ólafi B. Björnssyni og Bjarna
Ólafssyni, en flutti þá til Reykjavíkur;
keypti hann þar húsið á Laugaveg 44,
eins og áður segir, og dvaldi þar til
dauðadags, 1926.
Hljóta margir Reykvíkingar að minn-
ast snyrtimennsku hans og þrifnaðar,
ekki síður en vér Akurnesingar. — Vil-
hjálmur var fæddur 29. sept. 1862 á
Stað í Grindavík.
Verslun Lofts Loflssonur og Þórðar
Asmundssonur.
Loftur Loftsson er fæddur í Götu
(þar sem nú eru Grímsstaðir) 15. febr.
1884. Foreldrar hans voru Loftur Jóns-
son, er drukknaði með Pétri Hoffmann
janúar þetta sama ár, sem Loftur
fæddist, og kona hans Valgerður Eyj-
ólfsdóttir, sem síðar átti Jón Benedikts-
son í Aðalbóli. Loftur stundaði aldrei
sjó, heldur fór hann ungur til Thom-
sensverzlunar og gerðist verzlunarmað-
ur, en var þar ekki nema 2 ár. Árið 1900
fór hann til Vilhjálms Þorvaldssonar og
var þar til 1907, er hann tók sjálfur að
hugsa til verzlunar.
Þórður Ásmundsson er fæddur á Há-
úúg 7. júní 1884, sonur Ásmundar Þórð-
arsonar, sem nýlega er látinn, og konu
hans Ólínar Bjarnadóttur. Hann var
líka sem unglingur við Thomsensverzl-
un nokkurn tíma, en stundaði nokkuð
sjó sern ungur maður eins og hér hefur
áður verið sagt frá.
Árið 1908 stofnsettu svo þessir jafn-
aldrar verzlun og byggðu hús fyrir
verzlunina við Vesturgötu, þar sem nú
stendur verzlunarhús Þórðar. Stofnfé
þeirra félaga til þessa verzlunarreksturs
voru kr. 4000.00 og voru þær fengnar að
láni hjá Gísla Daníelssyni í Kárabæ. —
Þessi ákvörðun þeirra félaga var Vil-
hjálmi Þorvaldssyni mjög á móti skapi,
°g gerði hann þeim svo örðugt fyrir sem
hann gat. Hóf hann og hélt um stund
uppi harðvítugum „konkurance“, en
ekki varð þeim það að meini. Verzlun
þeirra varð fljótt mjög vinsæl og jókst
hröðum skrefum, ekki sízt við bændur
upp um allt hér. Enda fluttu þeir um
mörg ár vörur til þeirra á Seleyri í Borg-
arfirði og á marga staði í Hvalfirði.
Þeir keyptu allar innlendar afurðir. —
Þessi verzlun þeirra við héraðsmenn
Hið nýja verzlunarhús Þórðar Ásmunds-
sonar h. f., sem hyggt var árið 1941.
minnkaði mjög eftir að kaupfélögin
komu til sögunnar, er samgöngur bötn-
uðu við Borgarnes og farið var að flytja
allar vörur í Hvalfjörð af kaupfélaginu
þar.
Árið 1919 skiptu þeir Þórður og Loft-
ur eignum með sér. Nokkru þar á eftir
hætti Þórður beinum verzlunarrekstri
um mörg ár, en leigði ýmsum verzlun-
arhúsin. 1938 hóf hann verzlun á ný 1
sömu húsum. 1941 byggði Þórður svo
sitt stóra verzlunarhús á sama stað sem
hið gamla hús, en það var fært fjær og
stendur sem viðbygging sunnanvert við
hið nýja hús. Þetta er langstærsta og
veglegasta verzlunarhús, sem enn hefur
verið byggt á Akranesi. í sambandi við
verzlunina er rekin kjólasaumastofa, auk
þess sem verzlað er með flestar algeng-
ar vörur.
Þegar er húsið var tilbúið setti Þórð-
ur á fót mjólkurbúð í norðvesturhorni
hússins.
Þórður Ásmundsson andaðist 3. maí
1943, en fjölskyldan heldur rekstrinum
áfram í svipuðu formi og áður var. —
Þórður var hinn ágætasti drengur, en
ekki atkvæðamaður til átaka, enda var
hann mjög hlédrægur alla tíð. Ef í odda
skarst, þar sem hann var viðriðinn, var
hann fyrsti maður til að ganga á milli
og sætta. Alltaf var hann boðinn og bú-
inn til að leggja eitthvað af mörkum til
framfara-, mannúðar- eða menningar-
mála, og mætti sama segja um konu
hans, Emilíu Þorsteinsdóttur, sem í hví-
vetna er hin mesta rausnar- og gæða-
kona. Um Þórð má nánar lesa í 5. og 6.
tbl. Akraness 1943. — Hans mun og síð-
ar verða getið í þessum þáttum.
Björn Jónsson kaupmnður.
Björn var fæddur 3. ágúst árið 1857 í
Tröllatungu í Strandasýslu. Þaðan ílutt-
ist hann ungur með foreldrum sínum að
næsta bæ, Hlíðarseli, þar sem hann ólst
upp og dvaldi þroskaár sín. Á þeim ár-
um stundaði hann störf jöfnum höndum
við landbúnað og sjóróðra. Reri hann t.
d. nokkrar vertíðir til hákarla á Gjögri,
sem eins og kunnugt er, er gömul há-
karlaveiðistöð. Er sagt að einmitt það-
an hafi lengst verið stundaðar slíkar
veiðar á opnum skipum. Líka reri Björn
við ísafjarðardjúp, lengst af hjá Jóni
bónda á Garðsstöðum, sem var mikill
sjósóknari. Hann var faðir Kristjáns frá
Garðsstöðum, Jóns Auðuns og Ólafs í
Elliðaey.
Björn fór ungur í Ólafsdalsskóla og
lauk þar prófi. En að námi loknu reisti
hann bú á Eyjum í Kjós, þar sem hann
bjó í nokkur ár. Þá bjó hann að Þránda-
stöðum í Brynjudal, Heynesi í Innri-
Akraneshreppi og Vestri-Leirárgörðum
í Leirársveit. Hafa kunnugir sagt, að
hann hafi verið snyrtimenni í búskap
sínum og setið jarðirnar vel. Kemur það
líka vel heim við það, sem kunnugir
geta hugsað sér.
Frá Leirárgörðum fluttist Björn til
Akraness, líklega vorið 1903. Hann gerð-
ist starfsmaður verzlunarinnar Edin-
borg og var hér síðasti starfsmaður
verzlunarinnar, er hún lagðist niður
síðast á árinu 1909. Björn keypti þá eitt-
hvað af vöruleyfum verzlunarinnar,
sérstaklega vefnaðarvörur. Keypti hann
húsið Sunnuhvol og byggði áfast við
það skúr, sem hann verzlaði í síðan,
eingöngu með vefnaðarvörur. Samhliða
eigin verzlun hafði hann um sinn inn-
heimtu á skuldum fyrir verzlunina Ed-
inborg og aðrar útréttingar í sambandi
við niðurlagningu verzlunarinnar. Þessi
verzlun Björns var fyrst og fremst hugs-
uð til þess að skapa fullorðnum manni
starf og eitthvað lítilsháttar lifibrauð
handa manni, sem ekki gerði miklar
kröfur.
Björn hafði marga góða kosti til að
bera, sem góðan kaupmann prýða. —
Hann var stilltur, prúður og vandaður
maður svo að af bar. Hann var yfirleitt
léttur í skapi, án þess nokkurntíman að
nálgast gáska. Hann var óvenju ábyggi-
iegur og mátti reiða sig á hans orð sem
skrifað væri. Hreinlegur, reglusamur og
nákvæmur um alla hluti. Hann skrifaði
ágæta hönd.
Björn var tvíkvæntur. Fyrri kona
hans var Pálína Gísladóttir. Þau slitu
samvistum eftir nokkurra ára sambúð.
Sonur þeirra er Sigurður fiskimatsmað-
ur á Sigurhæð hér í bænum. Síðari kona
hans var Þórunn Magnúsdóttir frá Hró-
bjargarstöðum í Kolbeinsstaðahreppi.
Þegar hún missti mann sinn höfðu þau
búið saman í 34 ár. Þau áttu engin börn
saman. Björn andaðist 18. júní 1933. —
Hans verður nánar getið í öðrum þætti.
Sveitm Guðmuiidsson.
Hann byrjaði hér ekki sjálfstæða
verzlun fyrr en 1. apríl 1914, en hann
var þrátt fyrir það enginn viðvanTngur
í verzlunarsökum eða viðskiptum. Hann
hafði í þeim efnum aflað sér víðtækrar
reynslu og þekkingar allt frá. unglings-
árum.
Sveinn Guðmundsson er fæddur á
Elliða í Staðarsveit 5. sept. 1859. For-
eldrar hans voru Guðmundur hrepp-