Akranes - 01.12.1945, Side 19

AKRANES
151
Jóni Guðnasyni, ættuðum úr Reykjavík. Þau áttu saman 2
börn, sem bæði dóu ung.
Jón á Breiðinni var sjómaður, og eitthvað formaður á
opnu skipi. Síðar var hann pakkhúsmaður hjá Guðmundi
kaupmanni Ottesen, og enn síðar hjá Edinborg hér, t. d. hjá
síðasta verzlunarstjóra þeirrar verzlunar, Bjarna Jónssyni.
Eftir að Bjarni fluttist til Vestmannaeyja, vann Jón um
skeið hjá honum þar nokkurn hluta ársins. Jón andaðist á
Breiðinni 12. sept. 1915. Næsta ár, 1916, fluttist Ingveldur
svo til Eiríks sonar síns í Reykjavík og andaðist þar líklega
það sama ár.
Ingveldur var dugnaðarkona, vinnusöm, tápmikil og árris-
ul. Þeirra hjóna er aðeins getið í jólablaði 1942.
í sambandi við flóðahættuna skal þess getið, að Eiríkur
skipstjóri mininst þess, þegar hann var lítill drengur, að
tvisvar eða þrisvar fór allt heimilisfólk frá Breiðinni til að
vera nætursakir í Bræðraparti af þessu tilefni, því ef mikið
flóð gerði, var erfitt að komast burt, þar sem landinu hall-
aði mikið inn frá báðum görðum, og tanginn mjór.
Eftir Gunnhildi eignaðist Einar Ingjaldsson á Bakka jörð-
ina, en 1916 kaupir Haraldur Böðvarsson af honum og lætur
þá nokkru síðar steinsteypa mikla sjóvarnargarða í stað
hinna gömlu. Voru þeir víða steyptir nokkru framar en
hinir gömlu höfðu staðið. Haraldur reif öll hús á Breiðinni
og gerði þar mikla fiskreiti. Efst á Breiðartúni byggði hann
svo sumarbústað, er þau hjón dvöldu í á sumrum meðan þau
bjuggu í Reykjavík. En eftir að þau fluttust hingað seldi
hann húsið Hirti Bjarnasyni, sem bjó þar fyrst, en reif síðan
°g byggði úr því að nokkru hús sitt á Suðurgötu 23.
8. Sandgerði — /Veðravíti.
Sandgerði, öðru nafni kallað Neðravíti. Hjá Árna Magnús-
syni stendur enn fremur:
„. . . til eru þeir, sem segja að það hafi verið kallaður Þ ó r -
arinspartur." Þar hefur verið eitt tómthús. Þetta býli
hefur ekkert átt skylt við Sandgerði það sem nú er, og ekki
verið þar nálægt, heldur einhvers staðar á „Pörtunum‘“, sem
við köllum svo, sem nafnið Þórarinspartur bendir líka full-
komlega til. En svo er langt síðan þetta býli lagðist í eyði, að
enginn veit, hvar það hefur verið, og eru engar sagnir þar
um, nema hvað ráða má af nafninu einu.
Árið 1706 er þar ábúandi Rannveig Jónsdóttir, en eigand-
inn er lögmaðurinn Sigurður Björnsson.
9. Tjarnarkot. — Tobbabœr. — Efravíti.
Tjarnarkot, Tobbabær eða í þriðja lagi nefnt Efravíti. Ekki
vita menn heldur, hvar þetta býli hefur staðið, né hvenær
það hefur lagzt niður. En vafalaust hefur það líka verið á
„Pörtunum“ og skammt frá Neðravíti. Hitt er víst, að bæði
þessi býli hafa verið til, og öðrum þræði gengið undir þessum
leiðinlegu nöfnum manna í milli. Það sýnir m. a. eftirfarandi
vísa, sem eignuð er sr. Hallgrími Jónssyni í Görðum 1797—
1825, afa Hallbjarnar Oddssonar, en vísan er svona:
Ferðina rýra fékk ég ei;
firrtur gestakransi
varð að skíra í Víti mey;
von er á flesta stanzi.
En það stangast dálítið á að sr. Hallgrímur geti hafa gert vís-
una, því að Hallgrímur hreppstjóri, nafni hans, telur að 1789
hafi jarðirnar hér aðeins verið 10, og telur þær upp, og eru
allar hinar sömu sem nefndar eru í jarðamatsbók Árna Magn-
ússonar, nema þessar tvær, Efra- og Neðravíti. Þær hafa með
öðrum orðum verið komnar í eyði eða lagðar undir aðrar
jarðir áður en sr. Hallgrímur kemur að Görðum. En sé þetta
rétt og vísan verið gerð af þessu tilefni, verður einhver for-
veri Hallgríms í Görðum að hafa gert vísuna, og getur það
vel hafa verið, þó hún sé honum eignuð.
Enga sögu hef ég heyrt um hvers vegna þessir bæir hafi
fengið þessi leiðinlegu auknefni. Hugsanlegasta skýringin er
ef til vill sú, að þau hafi staðið þar, sem næstum að segja
„dúaði undir“ eða var allt að þvi botnlaust eins og sagt er
stundum um mýrlendi, en þarna var sums staðar ákaflega
blautlent.
í Tjarnarkoti var ein verbúð 1706. Þá er þar ábúandi Magn-
ús Ólafsson, en eigandi Jón Sigurðsson sýslumaður í Einars-
nesi.
Árið 1785 er hvorugt þessara býla til samkv. manntalinu
það ár, og aldrei getið eftir það.
P'ramh.