Akranes - 01.05.1950, Blaðsíða 9

sem þessi leiða veiki að sjálfsögðu veldur
fólki enn, þrátt fyrir margvíslega breytt
viðhorf gagnvart veikinni. Áður fyrr voru
það fyrirmyndar læknar og vitrir menn
og konur, sem léð var trú og sú hin and-
lega víðsýni, sem hrutu ísinn og lögðu
fram fé og krafta til þess að hefta þennan
heljardraug. Nú hafa hinir vitrustu og vösk
ustu menn sjúklinganna sjálfra, með hinn
eldlega áhuga heildarsamtaka þeirra, vað-
ið fram á vigvöllinn og snúið öllu við með
trú og töfrum. Þeir hafa gengið berserks-
gang, séð og sigrað og sópað almenningi
í sigurgöngu þeirra að settu marki, sem
þegar er séð að þeir muni ná.
Nú koma sjúklingarnir sjálfir til þess,
að leiða farsællega til lykta þann þriðja,
og ef til vill erfiðasta þáttinn, sem hér var
minnzt á áður í kaflanum þrjú stig, þrjú
tímabil. Að hyggja fullkomlega upp þann
þáttinn, sem taka á við sjúklingunum er
sjúkravistinni lýkur, með meiri eða minni
árangri.
Vandinn mesti. — Vinnuheimili.
Eins og hér hefur greinilega verið að
vikið, — og þarf þó ekki að taka fram, —
hafa hælin og berklavamimar yfirleitt
unnið hér ómetanlegt gagn i að hefta út-
breiðslu veikinnar og lækna hina sjúku.
En síðasti þátturinn — og ef til vill sá
mikilvægasti — hafði verið um of van-
ræktur, og ef til vill vanmetinn. Hvernig
gera mætti þá virka, vinnandi menn, er
þeir höfðu læknast. Þ. e. sjá þeim fyrir
starfi, sem þeim hæfði fullkomlega, miðað
við starfsþol og þekkingu í hverju tilfelli.
Starfi, sem á ný gerði þá að virkum borg-
umm, — lifandi verum. — Ekki lengur í
vörn, heldur í sókn eftir lífsins mestu gæð-
um, sem miði að eigin fullkomnun, um
Jeið og þvi sé hagað þannig, að í þvi sé —
helzt samhliða — fólgið spor til almennra
þjóðheilla.
Þetta mikla vandamál og erfiða skref í
þessu sambandi, var fyrst hugsað og stig-
ið af sjúklingunum sjálfum og liinum
dugmiklu forystumönnum þeirra, með
þeim eindæma dugnaði, festu og fyrir-
mynd, sem lengi mun i minnum haft.
Eigi aðeins hér á landi, lieldur víða um
lönd, er þetta frægt orðið og til sígildrar
l'yrinnyndar. Hafa berklalæknar og land-
læknir verið öruggir stuðningsmenn þeirra
í þessari mikilsverðu viðleitni.
Fyrsta sporið.
Þegar hér var komið sögu, voru starf-
andi berklahæli á þessum stöðum: Á Víf-
ilsstöðum, Kristnesi, á Reykjum í Ölfusi
og í Kópavogi. Ýmsir víðsýnir áhugamenn
úr hópi sjúklinga, fóru nú að brjóta lieil-
ann um það, livort, eða á hvem hátt, sjúkl-
mgarnir sjálfir gætu orðið virkir og var-
anlegir þátttakendur í baráttunni gegn
AKRANES
berklunum. Þetta var i rauninni sameigin-
Jegt áhugamál allra berklasjúklinga, þótt
ekkert hefðu þeir enn gert með sameigin-
legu átaki til að vinna fyrir þessa hugsjón.
Við nánari umræður og athugun gerðu
þeir sér Ijóst, að fyrsta skrefið í þessa átt,
ætti að vera skipulágður félagsskapur
meðal berklasjúklinga sjálfra. Það myndi
meira en nokkuð annað örva þá og styrkja
til starfs, sem ef vel væri á haldið, aðeins
gæti leitt til góðs, bæði fyrir þá sjálfa og
málefnið.
Fyrir ötula forgöngu ýmissa þeirra.
sem þá dvöldu á lieilsuhælunum, var þessi
hugsjón að veruleika með stofnun S.f.B.S.
Samband íslenzkra berklasjúklinga var
stofnað á Vífilsstöðum 23. og 24. október
1938, með þátttöku fulltrúa frá öllum
lieilsuhælum landsins, Landspitalanum og
Landakoti. — 26 fulltrúum alls.
Þegar með stofnun sambandsins hefst
markvisst starf og sigursæl ganga þessara
samtaka. Fljótlega eru formlega stofnuð
félög á öllum heilsuliælum landsins, enn-
fremur i Reykjavík, Vestmannaeyjum og
fleiri stöðum. Þeir Jiófu margvislega út-
breiðslustarfsemi, bæði í blöðum og út-
varpi og var alls staoar vel tekið. Sam-
bandið kom og á framfæri við alþingi
ýmsum tillögum. Og þótt alþingi lilypi
þá þegar eklvi af sér hornin í því sambandi,
hefur það síðar tekið vel á málaleitan
þeirra og orðið S.f.B.S. að ómetanlegu
gagni. Allur almenningur, og eigi síður
læknasléttin í lieild, tók samtökum þess-
um opnum örmum. og lielur æ síðan
reynzt þeim eindreginn og öruggur bak
lijarl.
Undir fullum seglum.
Eklcert benti tii, að liér væri um sjúlta
menn eina að ræða eða sinnulitla. Þeir
létu hendur standa fram úr ermum. Eigi
um hugsjónir einar og hugarflug, lieldur
fastmótuðum skoðunum raunsærra
manna, skírð í eidi mannrauna, sem eng-
inn getur skilið til fulls, nema sá sem
reynt Jiefur.
Forystumenn samtakanna, og þeir sem
mest vinna þeim enn i dag, hafa allir
verið sjúklingar á hælum landsins, þótt
eigi séu sumir þeirra það lengur.
Eins og að var vikið, urðu sjúklingarnir
of oft vottar að þvi, að „útskrifaður" sjúkl-
ingur varð að þola þá þungu raun, að inn-
ritast á hælið aftur, eftir skamma dvöl
utan þess. Við ianga eða skamma veru á
hælinu liafði hann slitnað úr tengslum
við lifið. Við starfið, vini og vandamenn,
leiksystkini, lærdóm, vonir og, ef tii vill,
voldugar hugsjónir. Ekkert af þessu fann
liann aftur. Honum var ofaukið alls staðar.
Það var hvergi að finna starf við lians
hæfi, eða hann í ofurkappi tók sér fyrir
hendur það, sem honum var ofætiuri eða
óhollt eins og heilsu han var háttað, þótt
væri hann „útskrifaður". Gangan á liælið
í annað eða þriðja sinn var því næsta erf-
ið, og árangurinn tíðast einn, að dvelja
þar skamma stund og deyja.
Enginn þekkti því eða sá betur þessa
skókreppu, en sjúklingarnir sjálfir. Starf
þeirra og áliugi beindist því að einu marki,
að leysa þennan mikla vanda. En hvernig
var það hægt?
Hér var ekki aðeins um fátæka menn að
ræða, lieldur sjúka menn og öreiga. Til
þess að hrinda í framkvæmd aðal-áhuga-
málinu og því, sem bezt gagnaði i þessari
baráttu, þurfti mikið fé. Hvar átti að taka
það?
Framhald í næsta blaSi.
Braggaborgin, sem notast var viS fyrst á Reykjalundi. / sundinu sézt á eitt hinna nýju húsa. —
57