Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.2004, Blaðsíða 13

DV Fréttir
MÁNUDAGUR 7. JÚNÍ2004 13
leg“
Sjávarútveg-
ur mikil-
vægastur
Hreinar erlendar skuldir þjóðarbúsins námu um 874 milljörðum kr. í lok mars
Skuldir mikið áhyggjuefni vegna vaxtahækkana ytra
Tæknifrjóvgun
einkavædd
Jón Kristjánsson, heil-
brigðis- og tryggingamála-
ráðherra, hefiir veitt lækn-
unum Guðmundi Arasyni
og Þórði Óskarssyni leyfi til
að starfrækja einkarekna
heilbrigðisstofnun þar sem
framkvæmdar verða tækni-
fijóvganir. Leyfið er háð
nokkrum skilyrðum og
verður rekstrarleyfið þá fyrst
gefið út að skilyrðin séu
uppfyllt. Ráðherra flýtti af-
greiðslu málsins til að eyða
óvissunni sem skapast hefur
um tæknifrjóvganir og
væntir þess að unnt verði að
ganga frá þjónustusamningi
sem allra fyrst og eigi síðar
en 1. júlínk.
Hryðjuverk-
um verði
mótmælt
Frjálshyggjufélagið hvet-
ur ríkisstjóm fslands til að
mótmæla mannréttinda-
brotum í stríðinu gegn
hryðjuverkum. fyfirlýsingu
segir m.a.: „Þær þjóðir sem
berjast gegn hryðjuverkum
verða að sýna gott fordæmi
og virða mannréttindi í hví-
vetna. Sigur vinnst ekki í
baráttu gegn hryðjuverkum
nema andstæðingar þeirra
sýni á skýran hátt siðferðis-
lega yfirburði sína yfir
hryðjuverkamönnunum.
Meðferð fanga sem vistaðir
em í herstöð Bandaríkja-
manna við Guantanamo-
flóa á Kúbu er óréttlætan-
Umdeild ákvörðun forseta í síðustu viku er fordæmi sem nýtast
mun sem mikilvæg vernd gagnvart stjórnmálaforingjum að sögn
formanns Öryrkjabandalagsins. Andstæðingar Kárahnjúkavirkj-
unar vildu hana í þjóðaratkvæði - en fengu ekki. Telja að fram-
vegis eigi að nota þjóðaratkvæði í fleiri slíkum málum.
„Ég var og er þeirrar skoðunar að
forsetinn hefði ekki átt að staðfesta
öryrkjalögin," segir Garðar Sverris-
son, formaður Öryrkjabandalags ís-
lands. Hann fuflyrðir að ef öryrkja-
frumvarpið hefði verið samþykkt í
kjölfar, „leynilegs ríkisráðsfundar
og opinberrar yfirlýsingar forsætis-
ráðherra um að forseta bæri að
undirrita allt sem honum væri
sent,“ sé ekki vafi á að for-
seti íslands hefði um-
svifalaust sent ör-
yrkjafögin í þjóð-
aratkvæði. „All-
ur aðdragandi
þessa máls
nú, sem
snertir
gmndvallar-
þætti
stjórnar-
farsins, er
slíkur að
það va
íýðræð-
isleg
nauðsyn
að þjóðin ' ■
fengi úr
því skorið
hvort
arskráin væri í
gildi eða ekki,
hvort lýðveld-
ið
lllsll,
"SWSSK'-
- '
stjórn-
í
'Wk
væri enn við lýði eða endanlega
búið að koma hér á einhvers konar
forsætisráðherraveldi."
Garðar segir jafnframt að forseti
hafi á þeim tíma sem öryrkjalögin
voru samþykkt gefið þá ástæðu fyr-
ir undirritun sinni og þar með stað-
festingu laganna að ekki væri hans
að úrskurða um lögmæti útfrá
stjórnarskrá. „í annan stað var það í
fyrsta sinn sem lög voru
lamin í gegn í al-
gjöru gerræði
til þess eins
að róa
taugarn-
ar í ein-
■k um
tapsár-
um
stjórn-
mála-
manni,"
bætir
iHiHf hannvið.
Garðar
telur
að
m Ijóst
” hafi ver-
ið að for-
seti hlyti að
segja stopp
nú. „Eftir að
hafa verið gert
að staðfesta
hvert æðiskastið
á fætur öðru hlyti
að koma að því að
hann segði hingað
og ekki lengra," segir
Garðar. Hann
Hjörleifur Guttormsson
I Telur að Kárahnjúkavirkjun
| hefði átt að fara íþjóðarat-
| kvæðagreiðslu
DV-myndGVA I
mm- -s+mm
Formaður Öryrkjabandalagsins „Lög lamin ígegn titþess eins að róa taugarnarieinum
taþsárum stjórnmálamanni."
segir félagsmenn sína fagna
ákvörðun forsetans og því sem
hann kallar: „Fordæmi sem mun
veita öryrkjum mikilvæga vernd
gagnvart stjórnmálaforingjum sem
hyggjast misbeita valdi sínu.“
Kárahnjúkavirkjun átti að
fara í þjóðaratkvæði
„Ég hefði talið að rétt hefði verið
að beita þjóðaratkvæðagreiðslu og
þar með þessum rétti gagnvart
virkjun og stóriðju á Austurlandi,"
segir Hjörleifur Guttormsson, nátt-
úrufræðingur og fyrrum iðnaðar-
ráðherra, um þá ákvörðun forseta
íslands að vísa umdeildum lögum
fjölmiðla til þjóðaratkvæða-
greiðslu. Hjörleifur var sem kunn-
ugt er mikill andstæðingur Kára-
hnjúkavirkjunar og talsmað-
ur þess að þjóðaratkvæði
réði um framkvæmdimar
á hálendinu norðan
Vatnajökuls. Hann vill
ekki taka efnislega
afstöðu til
ákvörðunar
for-
„Eftir að hafa verið
gert að staðfesta
hvert æðiskastið á
fætur öðru hlyti að
koma að því að hann
segði hingað og ekki
lengra."
setans nú þó hann fagni því að
þjóðaratkvæðagreiðslu sé beitt. „Ég
tel að nú sé því þörf á því sem aldrei
fyrr að setja skýr ákvæði í stjórnar-
skrá um framkvæmd þjóðarat-
kvæðagreiðslu sem beita mætti í
mun rikari mæli," segir Hjörleifur
sem segir að í umræðum um málið
nú sé ljóst að beita hefði átt þjóðar-
atkvæðagreiðslu við gildistöku EES-
samningsins. Nú sé aldrei rætt um
aðild að Evrópusambandinu öðru-
vísi en að þjóðin taki þar lokaá-
kvörðun og það sama hefði í raun
átt að eiga við um aðild íslands að
Evrópska efnahagssvæðinu
helgi@dv.is
Erlendir kaupa
hluti í Össuri
Illutafjáreign erlendra
aðila í Össuri hefur aukist
töluvert í síðustu viku. Á
föstudag var tilkynnt að
Industrivarden AB hefði
keypt 8 milljónir
hluta á genginu
55,5 og heildareign
félagsins í Össuri er
því nú komin í 60
milljónir hluta eða
18,84% afheildar-
hlutafé félagsins. Með
um kaupum er félagið
stærsti hluthafinn í Össuri
hf. Fyrr í vikunni keypti
danska fyrirtækið William
Demant Invest rúmlega 6%
hlut í Össurri.
Garðar Sverrisson, formaður Öryrkjabandalagsins, segist fagna því skrefi sem for-
seti íslands steig með vísun Qölmiðlaga til þjóðaratkvæðis en hefði viljað að sama
hefði gilt um umdeilt öryrkjamál. Hjörleifur Guttormsson segir að sama hefði átt
að gilda um umdeilda Kárahnjúkavirkjun.
P Heföi stoppað öryrkjalög
við svipaðar aðstæðar
Sjávarútvegur er enn
langmikilvægasti at-
vinnuvegur íslensku
þjóðarinnar. Samkvæmt
nýútkomnu hefti um ut-
anríkisverslun voru
sjávarafurðir 62 prósent
alls útflutnings á síðasta
ári. Þá var 34 prósent út-
flutningsins iðnaðarvömr. í
fyrra voru fluttar út vörur
fyrir 182,6 milljarða en inn
fýrir 199,5 milljarða. Við-
skiptahallinn var tæpir 17
milljarðar. Á milli ára dróst
útflutningur saman um 11
prósent og innflutningur
jókst um 4 prósent.
Hreinar erlendar vaxtaberandi
skuldir þjóðarbúsins námu um 874
milljörðum kr. í lok mars samkvæmt
tölum sem Seðlabankinn birti í síð-
ustu viku. Skuldirnar hafa vaxið um
þriðjung síðan í lok árs 2000, eða um
232 milljarða kr. Miklar erlendar
skuldir hafa ítrekað verið umfjöllun-
ar- og áhyggjuefni erlendra lánshæf-
ismatsfyrirtækja. Þannig sagði láns-
hæfisfyrirtækið Fitch Ratings á síð-
asta ári að erlend skuldastaða væri
helsta hindrunin fyrir bættu láns-
hæfismati landsins. Einnig sagði
Standard & Poor’s á síðasta ári að
enn verri erlend skuldastaða, eða
efnahagslegt ójafnvægi af völdum
stórffamkvæmda gæti leitt til þess
að lánshæfishorfur yrðu endurskoð-
aðar til lækkunar.
Hrein erlend skuldastaða þjóðar-
búsins er því áhyggjuefni að mati
Greiningardeildar íslandsbanka
sem fjallaði um málið í kjölfar birt-
ingar Seðlabankans á fyrrgreindum
tölum. Skuldastaðan gerir hagkerfið
viðkvæmara fyrir ytri sveiflum og
t.d. gætu þær vaxtahækkanir sem
vænst er í helstu skuldamyntum á
næstunni lagst þungt á innlent efna-
hagslíf. Þannig má telja að sú eins
prósentustigs hækkun vaxta sem
vænst er í löndum helstu skulda-
mynta á milli áranna 2004 og 2005
muni kosta þjóðarbúið ríflega 8
milljarða kr. Þetta jafngildir nær 1%
af landsffamleiðslu og mun þýða
samsvarandi aukningu í viðskipta-
halla.
Þessar áhyggjur koma mitt í
miklu góðæri sem geisar hérlendis
þessa stundina og auðveldar ekki þá
vinnu sem nú er í fjármálaráðuneyt-
inu til undirbúnings boðuðum
skattalækkunum ríkisstjómarinnar
síðar á kjörtímabilinu.
Geir Haarde fjármálaráðherra Þessar
áhyggjur koma mitt i miklu góðæri sem
geisarhériendis þessa stundina og auöveld-
ar ekki þá vinnu sem núerí fjármálaráðu-
neytinu til undirbúnings boðuðum skatta-
lækkunum ríkisstjórnarinnar síðar á kjör-
tlmabilinu.