Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.2004, Blaðsíða 14

14 MÁNUDAGUR 7. JÚNÍ2004
Fréttir DV
/-»
Ferill Ronalds Reagan er um margt sérstakur. Hann var íþróttafréttamaður, b-mynda
leikari, ríkisstjóri í Kaliforníu og að lokum æðsti ráðamaður Bandaríkjanna.
Frá Hollywood til Hvíta hossins
Ronald Reagan þótti á sínum
tíma nokkuð sérkennilegur
stjórnmálamaður. Hann starfaði
ungur að árum sem íþróttafrétta-
maður og gerðist síðan leikari í
Hollywood. Hann náði nokkrum
frama en var þekktastur fyrir hlut-
verk sitt í svokölluðum b-mynd-
um. Oft var hæfileiki hans sem
leikari dreginn í efa og hafa ýmsir
bent á myndina Bedtime for
Bonzo þar sem mótleikari Ron-
alds Reagan var simpansi.
Fáir áttu von á því að Ronald
Reagan myndi enda í stjómmál-
um. Sú varð þó raunin. Eftir að
hafa beitt sér í réttindamálum
leikara í mörg ár leiddist hann
smám saman út í pólitfldna og
einfaldur stfll hans heillaði kjós-
endur. Árið 1967 var hann kosinn
rfldsstjóri í Kalifomíu og rúmlega
áratug síðar, árið 1980, var Ronald
Reagan orðinn forseti Bandarflcj-
Skorað á Gorbatsjov
Stjómartíð Reagans var nokk-
uð umdeild. Hann var staðráðinn
í að efla Bandarfldn og berjast á
móti ofrfldnu í austri. Frægt er

w
■
konaldReaganmeð konu
dvöl I Camp David.
þegar Reagan var í Berlín árið
1987 og stóð ofan á múrnum sem
skildi að austur- og vesturhluta
„Rífðu niður þennan múr,“ sagði
Reagan og endurtók orðin við
mikinn fögnuð. „Rífðu niður
þennan múr.“
Þessi harka í garð Sovétrfkj-
anna var ný stefna. Áður höfðu
Bandarfldn lagt áherslu á friðsam-
lega sambúð við Sovétrfldn. Reag-
an var hins vegar hvergi banginn.
Talaði um „heimsveldi hins illa“
og setti meiri pening í bandaríska
herinn en áður hafði þekkst.
Margir telja að þessi harka hafi
verið ein af ástæðum þess að Sov-
étrfldn gáfu undan og grundvöllur
varð fyrir friðarumleitanir.
Það sem kannski einkenndi
Ronald Reagan var ekki fræðileg
þekking á kerfinu eða akademísk
hugsun. Hann hafði brjóstvit og
náði vel til fólksins. Hann var tals-
maður frjálshyggju og á hans tíð
sneru Vesturlönd til hægri í efna-
hagsmálum. Reyndar hafa menn
bent á að í lok valdatíðar Reagans
var skuldahali Bandaríkjanna
meiri en hjá öllum fyrirrennurum
hans.
borgarinnar. Hann hélt ræðu og
skoraði með eftirminnilegum
hætti á Mikhafl Gorbatsjov:
Ný dögun
Þegar Ronald
Reagan hætti
sem forseti tók George Bush eldri
við völdum. í dag er sonur Bush
við völd og hafa margir sett sama-
semmerki með hugmyndafræði
Bush yngri og Reagans. Báðir eru
menn hugsjóna og hermáttar.
Þeir vilja að Bandarfldn séu sá
hvíti fáni sem þjóðir heims flykkja
sér um. En hvort Bush yngri verði
minnst sem mannsins sem kom
friði á í heiminum eins og Reagan
verður að teljast ólfldegt um þess-
ar mundir.
Mikil sorg er í Bandaríkjunum
vegna dauða Reagans - mannsins
sem boðaði f upphafi síns ferils
„nýja dögun í Bandaríkjunum".
Síðustu ár hafa menn einnig fylgst
með baráttu hans við Alzheimer, í
raun allt síðan 1994 þegar hann
gerði opinbert í hjartnæmu bréfi
að hann væri haldinn þessum
hættulega sjúkdómi. „Ég hef nú
ferð sem mun á endanum leiða
mig til dauða," skrifaði Reagan í
bréfi sfnu til bandarísku þjóðar-
innar. „En ég veit að framtíð
Bandaríkjanna verður ætíð björt."
Reagan lést á heimili sínu í
Kaliforníu með konu sfna Nancy
og þrjú böm sér við hhð.
Steingrímur Hermannsson var forsætisráðherra þegar Ronald Reagan og
Mikhaíl Gorbatsjov hittust í Reykjavík árið 1986. Hann hitti Ronald Reagan og
gerði tilraun til að ræða við hann um heimsmálin. Hann segir Ronald Reagan,
sem lést nú um helgina, hafa verið mikinn leiðtoga, ljúfan mann og góðan.
FriðarMiriini í Reykjavfk
markaði háttaskil í sdnunni
jUpt
Ronald Reagan
Vigdís Finnboga-
dóttir Heimsótti
Bessastaði.
Ronald Reagan,
fyrmm forseti Banda-
ríkjanna, lést um helg-
ina, 93 ára gamall. Síð-
asta áratug ævi sinnar
hafði Reagan háð bar-
áttu við Alzheimer sjúk-
dóminn sem á endan-
um varð honum að
bana. Ronald Reagan
varð 69 ára gamall
fertugasti forseti
Bandaríkjanna. Þrátt
fýrir aldurinn þótti
stjórn hans ein-
kennast af bjartsýni
æskumannsins. íslendingar
fengu að kynnast þessum manni,
sem hóf feril sinn sem kvikmynda-
leikstjóri en endaði sem forseti, á
leiðtogafundinum í Höfða.
„Hann kom mér fyrir sjónir
sem mjög ljúfur maður og góður,"
segir Steingrímur Hermannsson,
fyrrverandi forsætisráðherra, en
leiðtogafundurinn í Reykjavík var
einn hápunkmrinn á stjómmála-
ferli hans. Steingrímur hafði yfir-
umsjón með undirbúningi fundar-
ins og kom víða við sögu. Hann
vakti athygli erlendra fréttamanna
fyrir skörungsskap sinn og einnig
óhefðbundna framkomu. Þannig
er fræg myndin af Steingrími á
sundskýlunni að tala við erlendan
blaðamann.
e
°9
Sjúkdómur gerir
vart við sig
Steingn'mur fékk í
aðdraganda leiðtoga-
fundarins tækifæri til að
ræða við Ronald Reag-
an. í ævisögu sinni lýsir
hann samtali sínu við
Reagan á h'flegan hátt.
Hann byrjar á að bjóða
Reagan velkomin og
gerir því næst grein fyrir
skoðun sinni á heims-
málunum. Reagan
dregur hins vegar miða
upp úr vasa sín-
um og segir
Flugleiðir hafa fengið leyfi
til að fljúga á milli Kefla-
víkur og Boston. Stein-
grímur segist hafa reynt
að beina umræðunni að
leiðtogafundinum en for-
seti Bandarflcjanna hafi
virst annars hugar.
“Reagan svaraði orð-
um mínum enn ekki í
neinu. Bandarfkjafor-
seta lá ekki hátt rómur,
röddin var notaleg og
fasið vingjarnlegt. Hann
hafði glaðværan glampa
í augum og engum duldist að
þarna fór maður með rflca frá-
sagnargáfu ... Ég reyndi hvað eftir
annað en árangurslaust að ræða
efni leiðtogafundarins. Reagan lét
eins og hann heyrði það varla og
skipti alltaf yfir í aðra sálma. Mér
þótti erfitt að ná sambandi við
hann. Það var eins og forsetinn
væri ekki fyllilega með á nótunum
... þess í stað sagði hann brand-
ara.“
Steingrímur tekur þó fram að
því sé ekki að neita að Reagan
skildi eftir sig stór spor í amerísku
þjóðhfi. „Hann innleiddi nýja auð-
hyggju og barðist fyrir ffjálshyggj-
unni. Þannig jók hann frelsi stór-
fyrirtækjanna þó sumir teldu hann
_____________ kannski ganga of
langt í þá átt,“ segir
Steingrímur.
Varðandi
Kalda stríðið
segir Stein-
grímur að _________
þáttur Reag-
ans hafi verið afar
mikilvægur.
1:4,
| Höfði Mótmæli voru fyrir utan
húsið þar sem fundurinn fór fram.

þrátt fýrir
hörkuna
leitaðist
Mikill leiðtogi
„Hann hleypti
hörku í Kalda
stríðið og jók víg-
búnaðarkapp-
—■ hlaupið," segir
Steingrímur. „Hins vegar beitti
hann sér einnig fyrir fundum með
Gorbatsjov sem voru mikilvægir í
að koma á friði. Það má segja að
Steingrfmur Hermanns-
son Vakti athygli I erlend-
um fjölmiðlum meöan á
fundi leiðtoganna stóð.
hann við að ljúka Kalda stríðinu
með sátt og samkomulagi."
Fréttin af dauða Reagans kom
Steingrími ekki á óvart. „Nei, mað-
ur átti nú frekar von á því. Reagan
hafði barist við Alzheimer-sjúk-
dóminn í mörg ár. Var líklega kom-
inn með einkenni sjúkdómsins
þegar hann kom hingað til lands."
Aðspurður um hvemig hann
myndi lýsa Reagan segir Stein-
grímur: „Þetta var mikill leiðtogi
semféllþamafrá". simon@dv.is
Forseti Islands
sendi samúðar-
kveðjur til
Bandaríkjanna
Skapaði nýja
heimsmynd
Forseti íslands, Ólafur Ragn-
ar Grímsson sendi í gær George
Bush, forseta Bandaríkjanna, og
Nancy Reagan og fjölskyldu
hennar samúðarkveðjur vegna
andláts Ronalds Reagan, fyrrum
forseta Bandaríkjanna.
í kveðju forseta íslands er
áréttað hve stóran þátt Ronald
Reagan átti í að skapa nýja
heimsmynd, stuðla að endalok-
um kalda stríðsins og leggja
gmndvöh að afvopnun og frið-
samlegri sambúð þjóða. íslend-
ingar myndu um aUa framtíð
minnast hins merka leiðtoga-
fundar í Reykjavík, fundar sem
hefði markað þáttaskfl í verald-
arsögunni og verið meðal
stærstu stunda í sögu íslands.
„Vonandi mun sá friðarandi
sem einkenndi framtíðarsýn
Ronalds Reagan á þeim fundi
fylgja mannkyninu um aUa
framtfð," segir í kveðju forseta
fslands.
I Ólafur Ragnar Grlmsson
S endi samúðarskeyti til fjölskyldu
Reagans og George Bush.