Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1879, Side 59

og að síðustu lagði biskup hendur á höfuð þeim og endaði
með ræðu. Það var almennt á hinum eldri tímum, að halda
fermínguna eða biskupanina svo sem sakrament, sem hún þó
ekki er, og telja skírnina ógilda nema biskupan fylgdi eptir;
en þessu var breytt um siðaskipta tímann og var staðfestíngu
únglínga síðan haldið einúngis sem kirkju sið, var hún þá síðan
gjörð merkilegri, með yfirheyrslu únglínganna, sem var látin
fram fara hátíðlega í kirkjunum eptir konúnglegri tilskipan
frá 1736, er síðan var lögboðin á íslandi. Prestar voru þá
látnir ráða miklu um staðfestíng og skólagaungu barna, svo
að segja mátti um það leyti, að börn gátu ekki orðið kristnuð
án leyfis prestsins, og enn hafa prestarnir sem vonlegt er
mikið atkveði um þetta efni hjá oss, sem tilsjónarmenn um
uppfræðíngu barnanna.
16. April er Magnús messa Eyjajarls, það var andlátsdagur
jarlsins Magnúsar Erlendssonar á Orkneyjum, sem varð á
árinu 1115, og vóru haldnir á íslandi tveir messudagar hans,
annar um vorið og annar um veturinn fyrir jól.
23. April. Þessi dagur var helgaður Jóni Ögmundar-
syni, biskupi á Hólum, eins og getið er við 3. Marts. — Sama
dag er minníngardagur hins heilaga Georgius riddara, sem er
að fornu dýrðlíngur Englendínga, hann var frægur riddari í
Kappadosíu og er mikil saga af honum, rituð á skinnbók í
Stokkhólmi í safni Svía kouúngs Nr. 3 í arkar broti. Georg
riddari drap dreka, mikinn og ferlegan, sem lá við að mundi
eyða heila borg í Libýja landi, og heimtaði hvers daglega mann
framseldan til fórnar, og urðu borgarmenn að velja hann eptir
hlutkesti, að síðustu dóttur konúngs sjálfs, en Georg riddari
frelsaði hana undan dauða. Eptir það fór hann til Spánar,
og var þar píndur og sfðan höggvinn eptir skipun landstjór-
ans Dacianus, fyrir það hann vildi ekki fórna til heiðinna
goða, heldur sneri öðrum mönnum á rétta,trú. Ceorg riddari
er hjá Dönum kallaður Jörgen eða Jurin. A Englandi er hann
aðal landhelgis-vörður.
25. April er helgaður Markúsi Guðspjallamanni. Þann
dag er gángdagurinn eða Gagndagurinn mikli, og er það til
aðgreiníngar frá þeim þremur gángdögum í uppstigníngardags-
vikunni. Nafnið er þar af komið, að menn hófu á þessum
dögum gaungu um land sitt, hvor innan sinna endimarka og
prestar lásu yfir landinu og báðu guð um blessun yfir allan
gróða jarðarinnar, sýngjandi messur og dreyfandi vígðu vatni
um landið (safn til sögu íslands I, 667 o. v.). Það er frásögn,
að einusinni hafi verið svo mikill þurkur 1 Norvegi, að jörðin
sprakk, og var þá skipað að fasta á gángdaginn mikla. Þá
var föstunni svo sterklega fylgt fram, að kvikfénaðurinn var
múlbundinn, og smábörnum var bannað brjóst; enþegarfólk
kom úr kirkju, þá var komið úrhellis rigníng, og var þó bjart
veður þegar í kirkjuna var farið. — Markús guðspjallamaður
hafði um nokkur ár verið á ferð með postuíunum Pétri og
Páli á ferðum þeirra. Móðir hans hét Maria, og hún var vön
[1879 5] (57)