Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1895, Qupperneq 39

verki vann Mac Mahon, og varð mikið ágengt, þangað
til 1870 að styrjöldin hófst með Frökkum og jþjcðverj-
um. þá var hann kallaður heim.
Napoleon III. var um hríð á tveim áttum um
það, hvort hann skyldi gjöra Mac Mahon eða Bazaine
að yfirforingja alls liðsins. Sá varðendir á, aðBazaine
var settur yfir meginherinn og fyigdist keisarinn í
fyrstu þar með, en Mac Mahon var settur yfirnorður-
herinn eða austurherinn, sem var nokkru fómennari.
Mac Mahon lenti fyrst saman við |>jóðverja hjá
Vissenbourg og síðar hjá Wörth, 6. ágúst 1870. Frið-
rik rikiserfingi, sá er síðar varð keisari (■§——88)
stýrði liði þjóðverja. Svo fóru leikar með þeim í or-
ustunni að Mac Mahon beið ósigur þrátt fyrir ágæta
hreysti; brast flótti í lið hans og hraktist hann vestur
til Calons. Er því við brugðið hve vel og viturlega
hann^ stýrði liðinu í þeim hrakningum.
í Calons smalaði Mac Mahon liði sínu saman
aptur; fjekk hann þá skipan að skunda austur til Metz
til hjálpar Bazaine og meginhernum er þar sátu kvr-
aðir af jbjóðverjum. Honum var þetta mjög á móti
skapi, en hann varð að hlýða. Hann hjelt af stað
uieð lið sitt, en gekk mjög ógreiðlega. f>jóðverjar voru
á vegi hans, og eptir ýmsar smáorustur hraktist hann
uorður að landamerkjum Belgíu og umkringdu þ>jóð-
verjar hann þar við kastalann Sedan. |>ar kom til
aðal-orustu með Erökkum og jbjóðverjum 1. september.
I byrjun orustunnar særðist Mac Mahon í fæti af
sprengikúlu og gat hann því ekki stjórnað liðinu. Sá
bjet Duerot, er við herstjórninni tók. Eins og kunn-
ugt er biðu Erakkar þar algerðan ósigur, keisarinn,
Mac Mahon og mest allt liðið, 96 þúsundir manna,
var hertekið. þar misstu og Frakkar 620 fallbyssur.
Eptir það er ófriði þessum var lokið og Mac Ma-
hon var aptur frjáls orðinn var hann gerður (^Tl) að
foringja fyrir Versalaliðinu, og fengið það hlutverk i
hendur að brjóta á bak aptur og bæla niður uppreist
þá, er Parísarbúar höfðu hafið. jbetta leysti hann
röggsamlega af hendi og var hann síðan gerður að
æðsta fyrirlíða fyrir öllu herliði Erakka.
Eptir það er Napoleon keisari III. var frá ríki
rekinn og þjóðveldið sett á fót á Frakklandi var Thiers
(33)