Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1926, Page 76

Pessi hugsunarháttur fylgir vaxandi pekkingu og
menningu. Hann hlýtur aö komast hjer »inn á hvert
heimilk áður langt um líður, hvað sem hver segir,
engu síður en saumavjelar, skilvindur, gólfþvottur og
aðrar framfarir.
En hvern vitnisburð myndum vjer fá, ef öll isl'enzk
heimili væru flokkuð eftir pví, hvort lús fyndist par
eða ekki? Jeg er hræddur um, að lúsugu heimilin
yrðu helzt til mörg, og að vitnisburðurinn yrði oss
ekki til sóma. Eftir skýrslum lækna um lús og nit
á skólabörnum ættu 30—40°/» heimila að vera lúsug,
og má vel vera að pau sjeu í raun og veru fleiri.
Reykjavík er tæpast ver á vegi stödd í pessu efni en
aðrar sveitir, og pó telur skólalæknir, að árið 1923
hafi um helmingur skólabarna haft lús eða nit.
Petta ástand er oss til skammar. Pað er áreiðan-
lega verra en gerist erlendis, pó víða sé pottur brot-
inn og einnig par.
Pað sást bezt i ófriðnum mikla, hve mikið vantar
á, að Norðurálfuþjóðirnar sjeu búnar að útrýma lús-
inni. í öllum herjunum varð lúsin að ferlegustu land-
plágu og kvað svo ramt að þessu, að sumir sögðu,
að sú pjóðin, sem gæti útrýmt lúsinni, hlyti að vinna
sigur. Hermennirnir, sem lágu í skotgröfunum, gátu
oft engum fötum skift vikunum saman, lifðu dag og
nótt í mesta þröngbýli, en í hinum mikla manngrúa
voru ætíð einhverir lúsugir og frá þeim barst óvær-
an óðara á allan flokkinn. Mátti hejta, að hermenn-
irnir væru orðnir »gráir af lús«, er þeir sluppu úr
gröfunum, og undu menn þessu hið versta sem von-
legt var. Við petta bættist, að útbrotataugaveikin, ein
af skæðustu sóttunum, sem geisuðu í ófriðnum, flyzt
eingöngu með lúsum milli manna. Lúsinni fylgdi pá
víða hin mesla lífshætta.
Eins og geta má nærri, horfðu læknarnir ekki að-
gjörðalausir á petta ástand. Menn leituöu alls konar
(72)