Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1930, Side 34

fyrir allt þetta fannst honum skylda sin að ganga
þegar i herinn, er Frakkar áttu land sitt að verja.
Hann barðist í nærlellt tvö ár, án þess að særast.
En þá var heilsan svo að þrotum komin, að hann
varð að fara á sjúkrahús. Hann náði sér seint og
aldrei að fullu. Styrjöldin hafði verið honum jafnt
andleg sem líkamleg þjáning. Dýrustu vonir hans
um sátt og samvinnu þjóðanna voru fótum troðnar,
og hann tók aldrei attur hina fyrri gleði sina og
bjartsýni.
Pegar hann var aftur orðinn vinnufær, varð hann
kennari við latínuskólann i Valence. Par samdi hann
doktorsritgerðir sinar og varði þær við Parisar-
háskóla vorið 1921 við mikinn orðstir. Nú mátti
búast við, að hann hlyti þá stöðu við háskóla, er
leyfði honum að fást við fræði sín. En þess var þó
enn of langt að bíða. Hann var skamma hrið lektor
i frönsku við háskólann í Uppsölum, fekk siðan 1923
aukakennarastööu við háskólann i Strassborg og loks
1925 bráðabirgða-stöðu við École des Hautes Études
i Paris. Undir eins og hann sá fram á, að honum
væri tryggð framtíðarstaða við þessa stofnun, sem
hann mest hafði þráð að starfa við, tók hann að
búa um sig i Paris. Hann reisti sér hús i litlum bæ
(Fontenay-aux-Roses) utanvert við borgina og kom
þar fyrir hinu mikla bókasafni, er hann hafði smám
saman keypt, en aldrei getað fulinotið. Pessu var
tæplega lokið í mai 1926, þegar hann veiktist snögg-
lega af igerð i eyrnagöngum, sem dró hann til dauða
á fáum dögum.
Ævisaga Maurice Cahens er að ýmsu leyti hin
mesta raunasaga. Pað var eins og örlögin hlæði
sifellt nýjum torfærum á leið hans, er meinaði hon-
um að njóta krapta sinna og lærdóms, og svipti
honum burt, einmitt þegar úr var farið að rætast.
Samt var hann að sumu leyti mikill gæfumaður.
Heimilislif hans var hið ákjósanlegasta. Hann kvænt-
(30)