Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1979, Blaðsíða 77

1 mál (síldar) = 150 lítrar. Málið er oft talið taka 135 kg af síld.
1 tunna (síldar) = 120 1. Tunnan er oft talin taka um 100 kg af síld.
1 rúmþumlungur (cubic inch, Br. og U.S.) = 16,4 cm3.
1 rúmfet (Br. og U.S.) = 28,3 dm3.
1 rúmlest (brúttórúmlest) = 100 rúmfet = 2,83 m3. Við útreikninga
á rúmtaki skipa í rúmlestum eru viss rými undanskilin.
1 gallon (U.S.) = 231 rúmþumlungar = 3,79 dm3 (lítrar).
' gallon (Br.) = 277,42 rúmþumlungar = 4,55 dm3 (lítrar).
1 quart (U.S.) = \ gallon (U.S.) = 0,946 dm3 (lítrar).
1 quart (Br.) = i gallon (Br.) = 1,14 dm3 (lítrar).
1 pint (U.S.) = i quart (U.S.) = 0,473 dm3 (lítrar).
1 pint (Br.) = i quart (Br.) = 0,568 dm3 (lítrar).
1 vökvaúnsa (fl oz, U.S.) = ts P'nt (U.S.) = 29,6 cm3 (ml).
1 vökvaúnsa (fl oz, Br.) = pint (Br.) = 28,4 cm3 (ml).
1 mólrúmmál lofttegundar við staðalaðstæður = 22,42 dm3.
Massi.
1 kilógramm (kg) = massi tiltekins sívalnings (úr platínu-iridín blöndu),
sem geymdur er í Sévres í Frakklandi. í gildi síðan 1889.
i pund (ísl.) = um i kg.
1 pund (lb, Br. og U.S.) = 0,45359237 kg.
1 mörk = um i kg.
1 tonn (metrakerfistonn) = 1000 kg.
1 tonn (U.S., „short ton“) = 2000 lb = 907 kg.
1 tonn (Br., „long ton“) = 2240 lb = 1016 kg.
1 smálest = 1 tonn = um 1000 kg. Þegar talað er um smálestir í sam-
bandi við stærð skipa, er venjulega átt við rúmlestir.
1 hundredweight (cwt) = 112 lb = 50,8 kg.
1 stone (Br.) = 14 lb = 6,35 kg.
1 únsa (oz, Br. og U.S.) = * lb = 28,35 g.
1 karat (í gimsteinum, alþjóðlegt) = 0,2 g. Um gullmálm er orðið hins
vegar notað til að lýsa hreinleika blöndunnar: 24 karata gull-
málmur er hreint gull.
Kyrrstöðúmassi róteindar (prótónu) = 1,67 ■ 10~2’ kg.
Kyrrstöðumassi nifteindar (nevtrónu) = 1,67 10~27 kg.
Kyrrstöðumassi rafeindar = 9,11 • 10-31 kg.
Homamál.
* radían (rd eða rad) = hornið sem bogi hrings spannar, séð frá miðju
hringsins, þegar boginn er jafnlangur hringgeislanum. Einnig nefnt
bogamœlieining.
1 hringur = 360 gráður (°) = 400 nýgráður (8).
1 gráða (°) = 60 bogamínútur (') = 3600 bogasekúndur (").
• nýgráða («) = 100 nýmínútur (c) = 10000 nýsekúndur (cc).
I radían = 57°,2958 = 57°17'45" = 3437',75 =206265" = 638,6620.
1 cm á stiku í útréttri hendi = um 1°.
(75)