Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1981, Blaðsíða 5

SKÝRINGAR VIÐ ALMANAKIÐ
þ Fánadagur
# Nýtt tungl
C) Fyrsta kvartil
O Fullt tungl
O Síðasta kvartil
]) Tunglið
g Merkúríus
$ Venus
cJ Mars
2) Júpíter
h Satúrnus
hj Úranus
'Jt Neptúnus
E Plútó
Stjörnuhröp
I töflum um sólargang telst dögun þegar sólmiðjan á uppleið er 18°
undir sjónbaug (láréttum sjóndeildarhring) og dagsetur þegar sól er
jafnlangt undir sjónbaug á niðurleið. Er þá himinn aldimmur yfir
athugunarstað. Birting og myrkur reiknast þegar sólmiðjan er 6° undir
sjónbaug. Sólarupprás og sólarlag telst þegar efri rönd sólar er við sjón-
baug og er þá reiknað með Ijósbroti í andrúmsloftinu sem nemur 0,6°.
Hádegi er þegar sólmiðjan er í hásuðri. Miðnætti (lágnætti) er 12 stund-
um síðar. Sólarhæð er hæð sölmiðju yfir sjónbaug (ljósprot með-
reiknað).
Um björtustu fastastjörnur og reikistjörnur er þess getið hve bjartar
þær eru, hvenær þær eru í hásuðri frá Reykjavík og hve hátt þær eru
þá yfir sjóndeildarhring. Einnig er tekið fram, í hvaða átt og hæð
stjörnurnar eru við myrkur og í birtingu. Birtan er tilgreind í birtu-
stigum, sbr. bls. 76. Hæðin reiknast í gráðum yfir sjónbaug og er Ijós-
brot þá meðtalið. Punktalína merkir að stjarna sé undir sjónbaug
allan myrkurtíma sólarhringsins.
Merkinu fylgir nafn þeirrar loftsteinadrífu sem um er að ræða.
Hverrar drífu gætir venjulega í nokkrar nætur, en merkið er sett við
þá dagsetningu sem svarar til hámarksins.
o 21 28 merkir að tungl sé fullt kl. 21 28.
? 3°S ]) kl. 07 merkir að Venus sé 3° sunnan við tunglið kl. 07. Út-
reikningarnir miðast við Reykjavík, en tíminn er stundum tilgreindur
þótt tungl sé undir sjónbaug þar þegar samstaðan verður.
7 lengst í austur (18°) merkir að Merkúríus sé lengst í austur frá
sólu og að fjarlægð hans frá sólu á himinhvolfinu sé 18°.
Tungl hæst (44°) merkir að tungl sé hærra á lofti í hásuðri frá Reykja-
vík en dagana á undan og eftir, og að hæð þess nemi 44°.
Feitt letur í flóðdálkunum auðkennir hæstu flóðin. Flóðhæð í Reykja-
vík (tilgreind í svigum) reiknast frá fleti sem er 0,22 m undir sjávarborði
á meðalstórstraumsíjöru, þ.e. 2,15 m undir meðalsjávarborði.
Hnattstaða Reykjavíkur er í bessu almanaki talin 64 gráður 8,4
mínútur norðlægrar breiddar og 21 gráða 55,8 mínútur vestlægrar
lengdar (Skólavörðuholt). í Reykjavík samsvarar breiddarmínútan
1858 metrum, en lengdarmínútan 811 metrum.
Um tímareikning. 1 almanaki þessu eru allar stundir taldar eftir
miðtíma Greenwich sem nú er íslenskur staðaltími. Á stöku stað
reiknast stundirnar fram yfir 24. Þannig táknar tímasetningin „25 32“
hinn 12. janúar það sama og 01 32 hinn 13. janúar.
(3)