Bræðrabandið - 01.04.1979, Blaðsíða 6

HVAÐ ER HÆGT AÐ GERA TL AÐ
MNNKA LÍKUR Á KRABBAMENI?
.VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVSVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVV
J. A. SCHARFFENBERG
Talið er að koma megi í veg fyrir
um 80% af krabbameini og tveir þættir
kunna að nema 90% af því sem koma má í
veg fyrir. Þeir eru að hætta reykingum
og neyta rétts mataræðis. Dánartalan
vegna lungnakrabbameins hefur þrefaldast
síðan 1950, bæði hjá körlum og konum. í
raun og veru reykja nú færri karlar og
konur. Á árunum 1950 til 1960 reyktu
60% af körlum en nú reykja minna er 40%.
Aðeins 25% kvenna í Bandaríkjunum reykja
en þær reykja meira en áður. Reykingar
auka líkur á krabbameini af ýmsum teg-
undum eins og sést á töflxinni hér fyrir
neðan.
HLUTFALL DÁNARTÖLU KARLA VEGNA
KRABBAMEINS HJÁ REYKINGAMÖNNUM
BORIÐ SAMAN VIÐ ÞÁ SEM EKKI REYKJA.
skóla frá og með 5.bekk. Háskólanemar
geta gert það sama fyrir menntaskóla-
nema. í þessari kennslu þarf að leggja
áherslu á vernd gegn hópþrýstingi frá
félögum þvi nemendur vita þegar að
tóbak er skaðlegt heilsu þeirra.
Hvað snertir mataræði er sennilegt
að þrjú atriði nemi 80% af því sem koma
má í veg fyrir á þessu sviði. Þau eru
að:
1. Minnka notkun dýrafitu
2. Auka neyslu trefjaefna.
3. Forðast offitu.
Þess skal getið að meðferð krabba-
meins með mataræði hefur ekki reynst vel
þrátt fyrir hvers konar æsifregnir um
hið gagnstæða. En möguleikarnir á að
koma í veg fyrir krabbamein með mataræði
eru mjög góðir.
TAFLA 1 45-64 ára 65-79 ára
Heildarkrabbamein 2.14 1.76
Lungu 7,84 11.59
Munnhol,kok 9.90 2.93
Barkakýli 6.09 8.99
Vélinda 4.17 1.74
Þvagblaðra 2.00 2.96
Nýru 1.42 1.57
Bris 2.69 2.17
Lifur,gallvegir 2.84 1.34
Magi 1.42 1.26
Hvítblæði 1.40 1.68
Eitlavefskrabbamein 1.38 0.80
Menntaskólanemar reykja nú meira en
nokkru sinni fyrr. Það er mjög mikil-
vægt að hafist sé handa við fyrirbyggj-
andi ráðstafanir í menntaskólum - ekki
aðeins til að ræða heilsufarslegar af-
leiðingar tóbaks, heldur skiptir meira
máli að fjallað sé um hvernig standa
skuli gegn hópþrýstingi. Það er árangurs-
ríkt að skipuleggja menntaskólanema í
hópa sem kennt geta nemendum í grunn-
6
1. Minni dýrafita:
Fituríkur matur kann að vera aðal-
sökudólgurinn í krabbameini í ristli,
brjóstum og blöðruhálskirtli. Ristil-
krabbamein er nú algengasta krabbamein
í Bandaríkjunum þótt fleira fólk deyi
U
•3
•3
A
a
3
ÞARMAR (nema endaþarmur)
Karlar
, C*n*d* # D«nmark ,
'Nm
’U.S.A.
• S. Africa
Taiwan
Japan
Phillppine*
Thailand • Colombi*
Frsnco* • „
Austria • Switzerlán3 N*th*rlar>d‘
Swaden* G*rmany
ftaly
Portug.1. • . Hung.ry • Non..,
. Kong * C2jcho.lov.kl.
• Sp.,n . Finland
.rVco . ,Gr~"
V.n, . -VbÆ P”'*"d
~ Romanla
v Yugoalavia
.nVcr
El Salvador
Konur
TAFLA2 Samband neyslu fitu í mat og
aldurs leiðréttrar dánarölu vegna
krabbameins í ristli.