Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2005, Page 25

Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2005, Page 25
DV Lífiö eftir vinnu MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 2005 25 Listasafnið hefur hóað saman í yfirlitssýningu um verk Harðar Ágústssonar sem opnar á laugardaginn kem- ur á Kjarvalsstöðum. Þar eru dregin saman gögn um ævistarf þessa merka listmálara, kennara og fræði- manns sem hefur í hálfa öld verið drifkraftur í menningarlífi okkar og lagt gjörva hönd á ótalmargt: hönn- un, listmálun, rannsóknir á húsagerðarlist, kennslu og víðsýna mennt í sjónlistum í víðum skilningi. Það sætir raunar furðu að ekki skuli fyrr hafa verið dregið saman í eitthvert yfirlit um störf Harðar: I kynningum Listasafnsins er svo komist að orði: „Hörður Ágústsson er fyrir löngu orðinn kunnur sem einn af fremstu og fjölhæfustu lista- mönnum þjóðarinnar. ... Hann hefur skilað margföldu lífsstarfi sem myndlistarmaður, hönnuður, kenn- ari, gagnrýnandi, rithöfundur, fræðimaður á sviði sjónvísinda og brautryðjandi í rannsóknum á ís- lenskri húsagerðarsögu. Síðast en ekki síst er hann einn helsti baráttu- og hugsjónamaður á sviði íslenskra sjónlista, talsmaður þess að umbún- aðurinn sem slíkur eigi sér innihald og að mennt og menningararfur forms og lita sé engu síðri en orðsins list.“ Nám og störf Hörður stundaði nám við Menntaskólann í Reykjavík en sneri sér síðan að námi í myndlist við Handíðaskólann gamla. Hann hefur sagt frá því að hugur hans hafi í upp- hafi staðið til náms í arkitektúr en eftir nám í málaradeild skólans hélt hann til Kaupmannahafnar þar sem hann sótti tíma við Konunglegu Akademíuna sem hafði fóstrað marga landa hans í myndlist og var síðan í hópi þeirra sem sóttu til Par- ísar eftir stríðið. Hann kom heim og hélt sína íyrstu einkasýningu í Lista- mannaskálanum 1949 og bryddaði upp á nýjungum; auglýsti sýninguna í dagblöðum og hélt á sýningartím- anum fyrirlestra um myndlist. Hann kom ekki að tómum kofunum. Þús- undir sóttu fyrstu sýningu hans enda var áhugi manna í Reykjavík í þann tíð mikill á myndlist og al- menningur sótti myndlistarsýningar af lifandi áhuga. Það kom því strax í ljós í upphaft ferils Harðar að hann var í senn atvinnumaður í sinni stétt en með ríka þörf til að sinna fræðslu og vekja umræðu. Maður margra fasa í texta Listasafnsins segir: „Það hefur löngum verið talinn aðall góðra verkmanna, að þeir haft verið heOir og óskipúr í áhuga sínum á þeim sviðum, sem þeir helguðu l£f sitt. En slík skilgreining er ekki ein- hlít, og það kemur ef til vill hvergi betur fram en £ ferli Harðar Ágústs- sonar. Sá maður, sem vinnur í senn að list og könnun á heiminum, leitar þekkingar á fjölmörgum sviðum, kynnir sér þau í þaula og heldur síðan fram skoðunum sfnum án til- lits til tíðarandans, hefur á er- lendum málum oft verið nefhdur „Renaissance Man“. Víst er að Hörð- ur Ágústsson ber með sóma nafn- giftina endurreisnarmaður íslenskra sjónmennta." Það má til sanns vegar færa að Hörður gekk að hverju verki af ástríðu vísindamannsins, þess sem rannsakar og kannar viðfangsefni. Hann er því í hugsun af fornum skóla listvísindanna sem lítur á við- fangsefni listarinnar, manninn, heiminn, sálarlífið, sem vísindalegt efni til athugunar og krufningar. Fræðsla og rannsóknir Þannig tók Hörður snemma að vinna skipulega að gagnrýnni um- ræðu um íslensk menningarmál. Hann var einn af stofnendum Vaka 1952 sem var skammlíft tímarit, en öllu lengur lifði Birtingur sem Hörð- ur stofnaði 1955 ásamt fleirum og var gefinn út allt til 1968. Það var á síðum Birtings sem Hörður tók snemma að kalla menn til ábyrgðar um skipulag og húsbyggingar, setti fram viðmið hinnar upplýstu endur- byggingarstefnu sem þá var að taka til höndum í endurbyggingu Evr- ópu. Áhugi á húsagerðarlist leiddi hann síðan til þeirra grundvallar- rannsókna sem hann hóf á sjöunda áratugnum og hafa skilað okkur grundvallarverkum um Reykjavík, Árbæ, Stykkishólm, Skálholt og Laufás, að ógleymdu hinu mikla verki um íslenska byggingarsögu sem lýkur með óskalista hans um varðveislugripi tO framtíðar, ein- hverskonar erfðaskrá okkur til handa. Sú viðleitni leiddi Hörð löngu fyrr til framgöngu um húsa- friðun, fyrst sem formaður Torfu- samtakanna og síðar sem fyrsti for- maður Húsafriðunarnefndar. Kennsla og myndlist En myndlistarmanni á íslandi varð listin ekki að brauði í þann tíð. Hörður vann jöfnum höndum við hönnun, skreytingar og kennslu á árunum frá 1953. Hann kenndi við Myndlistarskólann í Reykjavfk fram til 1962 þegar hann tók að kenna við Myndlista- og handíðaskólann sem hann helgaði starfskrafta sína allar götur til 1989, um tíma sem skóla- stjóri. Þar voru áhrif hans ómetanleg í upphafsferli margra kynslóða ís- lenskra myndlistarmanna. Störf Harðar við kennslu, ritstörf og rannsóknir hafa oft varpað skugga á störf hans sem myndlist- armanns. Á þeim slóðum var hann ekki síður gjöfull. Áhrif hans á til- raunir íslenskra ljósmyndara á sjötta áratugnum skiluðu sér í merkilegum óhlutstæðum verkum sem eru skemmtilegt hliðarrými við abstraktið. Verk Harðar sjálfs gengu í gegnum hreina geometríu yfir í rannsókn hans á línunni í marglögðum fleti, bæði í vatnslit og teipi sem kallaðist á óvæntan hátt við tilraunir miklu yngri manna beggja vegna hafsins á sama tíma. Áhugamönnum um myndlistar- sögu er því fengur í yfirliti um þann þátt í lífsstarfi hans. Sýning og bók Á sýningunni er reynt að varpa ljósi á framlag Harðar Ágústssonar á sviði myndlistar, hönnunar og byggingarlistar og „hvernig hinir ólíku þættir íléttast saman í ein- stæðu lífsverki, þar sem enginn þeirra verður skilinn án vitundar um hina," segir um sýninguna. Spurningin sem vaknar er: Dugar vestursalur Kjarvalsstaða til? Það er ánægjulegt að vita að við undirbúning yfirlits þessa hefur Listasafn Reykjavíkur notið vel- vildar fjölmargra er hafa veitt upp- lýsingar og aðstoðað við rann- sóknir á ferli Harðar Ágústssonar með einum eða öðrum hætti. Og ekki síður að í tengslum við sýning- una kemur út sýningarskrá sem höfundar telja sem fyrsta vísi að eins konar „handbók í Herði", sem á vonandi efúr að verða áhugafólki um feril þessa merka listamanns að gagni við frekari skoðun á list- sköpun hans og rannsóknum. Sýn- ingarstjórar eru Pétur H. Ármanns- son, Eiríkur Þorláksson og Guð- mundur Oddur Magnússon, og opnar sýningin á Kjarvalsstöðum á laugardag. pbb@dv.is % Hörður Ágústsson „Talsmaður þess að umbúnaðurinn sem slikur eigi sér mnihald og að mennt og menningar- arfur forms og lita sé engu siðri en orðsins list. DV-myndGVA Sómi og stolt í sjonlistum Tosca er nærri Það styttist í frumsýningu á Toscu í fs- lensku óperunni. Uppselt er á frumsýn- inguna og fer hver að verða síðastur að tryggja sér miða á aðra og þriðju sýningu. Það verða aðeins niu sýningar á þessari áhrifamiklu og glæsilegu óp- eru Puccini og vill fslenska óperan vekja athygli á því að síðasta sýningin hefur verið fluttyfir á laugardaginn 12. mars í stað sunnudags 13. mars, þannig að óperuunnendur á íslandi geta farið á tónleika stórtenórsins Placido Domingo án þess að þurfa að missa afToscu í Óperunni. Það eru 15 ár liðin frá því að fslenska óperan sýndi Toscu eftir Puccini, og nú er aftur kom- ið að þvíað ísiendingar fái tækifæri til að sjá þessa vinsælu óperu, en þetta er fjórða sviðsetning óperunnar hér á landi. Titilhlutverkið Toscu syngurElín Ósk Óskarsdóttir og er gaman að segja frá því að fyrsta sviðshlutverk Elinar Óskar var einmitt Tosca sem hún söng í Þjóð- leikhúsinu 1986. Hlutverk Cavaradossi syngur Jóhann Friðgeir Valdimarsson, Scarpia, Ólafur Kjartan Sigurðarson, Angelotti, Bergþór Pálsson, Spoletta, Snorri Wium og kirkjuvörðinn Davíð Ólafsson. Kórinn skipa þrjátíu og sex manns. Hijómsveitarstjóri er Kurt Kopecky, leikstjóri erJamie Hayes og leikmyndina hannar Will Bowen. Bún- ingahönnuður er Þórunn María Jóns- dóttir og lýsingu hannar Björn Berg- steinn Guðmundsson. Skráning er hafín á námskeið Endur- menntunnar Háskóla fslands og Vina- félags ísiensku óperunnar. Námskeiðið sem hefst 15. febrúar nk. fjallar um Toscu og Puccini. Kennari á námskeið- inu er Gunnsteinn Ólafsson tónlistar- maöur. Skráning er hjá Endurmenntun Háskóla Islands. Á námskeiðinu er farið i uppbyggingu tóniistarinnar, samspil hennar og textans grandskoðað og gætt að hvernig form tónlistarinnar stjórnar dramatískri framvindu verks- ins. Þrjú fyrstu kvöid námskeiðsins er fjallað um Puccini og Toscu og einstak- irhlutar óperunnar teknir til nánari skoðunar með hjálp tón- og mynddæma. Síðasta kvöldið verður farið á sýningu i óper- unni þar sem færi gefstá stuttu spjalli við nokkraaf aðstand- endum uppsetningar- innar. Nánari upplýs- ingar um námskeiðið erað finna á óperu- vefnum: www.opera.is

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.