Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.2005, Qupperneq 31

DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 3. SEPTEMBER 2005 31
mm rofiw
Dagný Bergljót Þórmarsdóttir hefur barist við þunglyndi frá því hún var barn.
Hún var ekki greind sem þunglynd fyrr en um 16 ára aldur en þangað til var talið
að um leti og aumingjaskap væri um að ræða. ______
Dagný með dóttur sfna
Hún segir dótturina hafa hjátp-
aö sér mjög mikið I baráttunni
auk þess sem hún vill þakka
Geðhjálp fyrir að hafa náð þeim
árangri sem hún hefur ídag.
„Ef ég horfi til baka þá sé hversu
þunglynd ég var sem bam," segir
Dagný Bergljót Þórmarsdóttir. Dag-
ný er 21 árs en hefur barist við sjúk-
dóminn frá því hún var bam. Hún
var ekki greind þunglynd fyrr en um
16 ára aldur, þangað til hafi verið
talið að um leti og aumingjaskap hafi
verið að ræða.
Ekki nóg að gleypa töflur
„Það hefur orðið mjög mikil
vakning í samfélaginu þótt mér finn-
ist læknar nota lyf of mikið,“ segir
Dagný sem hefur verið lyfjalaus í um
eitt og hálft ár. Þrátt fýrir að vera
hætt á lyfjum er hún að vinna í sín-
um málum. „Ég ákvað að prófa án
lyfjanna og hefur gengið ágætlega.
Maður verður að vera duglegur að
hreyfa sig, fara í líkamsrækt og hugsa
um sig eins og gera þarf þegar mað-
ur notar lyfin. Það er ekki nóg að
gleypa töflur, maður verður að virma
með þeim,“ segir Dagný og bætir við
að margir telji að lyfin séu einhver
töfralausn en að það sé langt því frá
að vera rétt.
Sjálfsvíg eru uppgjöf
Dagný hefur upplifað tímabil þar
sem henni hefur verið ómögulegt að
stíga upp úr rúminu. Hún hefur þó
aldrei verið það langt leidd að hún
hafi reynt að taka líf sitt en þung-
lyndið hefur tekið sinn toll. „Þetta
byrjaði þegar ég var 12 ára. Þá fór ég
að fá kvíðaköst með tilheyrandi
hjartslætti og þess háttar. Daginn
eftir mundi ég svo varla eftir kvíða-
kastinu, enda er maður fljótur að
loka á slæmar minningar. Þegar ég
var unglingur vildi ég helst vera uppi
í rúmi og var fljót að breiða yfir haus
eftir að ég kom heim úr skólanum.
Þrátt fyrir að hafa oft verið hress og
kát datt ég langt niður á milli enda
var sjálfstraustið ekkert. Mér fannst
ég ljót og ógeðsleg og þegar maður
hugsar þannig um sjálfan sig er ekki
nema von að maður verði dapur. Ég
hef hugsað um sjálsvíg en ég held að
ég myndi aldrei framkvæma það því
að mínu mati er sjálfsvíg uppgjöf og
ég ætla ekki að enda lífið þannig. Erf-
iðleikarnir eru til að takast á við þá,“
segir Dagný ákveðin í að láta veik-
indin ekki buga sig.
Berst í minningu ömmu
sinnar
Dagný eignaðist dóttur fyrir einu
og hálfu ári síðan. Hún segir dóttur-
ina hafa hjálpað sér mjög mikið í
baráttunni auk þess sem hún vill
þakka Geðhjálp fyrir að hafa náð
þeim árangri sem hún hefur í dag.
Hún fór að sækja sjálfshjálparfundi
hjá Geðhjálp fyrir um tveimur árum
sem hún segir hafa hjálpað henni
gríðarlega. Síðar ákvað hún ásamt
vinkonu sinni að stofría sjálfshjálp-
arhóp fyrir ungt fólk en sá hópur er
enn starfandi í dag. „Ég og vinkona
mín stofnuðum hópinn því þótt
sjálfshjálparhópurinn hjá Geðhjálp
hafi hjálpað okkur mikið þá vorum
við alltaf lang yngstar. Aldurinn
skiptir engu máli en það getur verið
erfitt fýrir 16 ára unglinga að deila
reynslu sinni með fólki sem gæti ver-
ið foreldrar þeirra," segir Dagný en
sjálfshjálparhópurinn heldur til í
Mjósundi 10 í Hafnarfirði. „Amma
mín þjáðist af geðhvarfasýki og lét á
endanum lífið vegna sjúkdómsins.
Við höfum náð langt miðað við það
sem hún þurfti að þola en ég held að
vitneskjan um hana hafi ýtt mér út í
að vinna að þessum málum." Geð-
hvörf eða manic depression erfast að
einhverju leyti en Dagný hefur látið
athuga hvort um geðhvörf sé að
ræða í hennar tilviki. Svo er ekki.
Sjálfshjálparhópurinn
kominn af stað
Dagný segist ekki finna fyrir
miklum fordómum í garð þung-
lyndra, þó að fólk nenni kannski
ekki að ræða við hana um sjúkdóm-
inn. Veikindi hennar hafa að litlu
„Mér fannst ég Ijót og
ógeðsleg og þegar
maður hugsar þannig
um sjálfan sig þá er
ekki nema von að
maður verði dapur."
leyti komið niður á vinnu hennar
enda hefur hún mest starfað hjá
móður sinni. „Fjölskyldan hefur
staðið með mér í gegnum þetta. Þau
skilja mig kannski ekki enda þekkja
þau ekki sjúkdóminn af eigin raun
en þau styðja við það sem ég er að
gera.“ Dagný hvetur alla sem beijast
við þunglyndi að kíkja á fundina.
Hópurinn er að koma saman aftur
eftir sumarið og allir eru velkomnir.
„Eins haliærislegt og það hljómar þá
fór hópurinn í sumarfrí þó sjúk-
dómurinn fari náttúrulega ekki í
eitthvert frí. Það stóð bara svona á
og við urðum að taka hlé en nú byrj-
um við aftur af fullum krafti," segir
hún og bætir aðspurð við að hún fái
ekki neitt fyrir að stjóma og halda
utan um fimdina. „Þetta starf er
rosalega gefandi og hjálpar mér í
leiðinni þó að það geti einnig haft
öfug áhrif því það getur verið erfitt
að hlusta á vandamál annarra og
gleyma sjálfum sér i kjölfarið."
Get þetta víst!
Dagný lærði huglæga atferlismeð-
ferð sem hefur hjálpað henni mjög
mikið. Sjálfstraustið hefur aukist tii
muna og hún er farin að nota aðferð-
ina ómeðvitað. „Um leið og ég er far-
in að hugsa eitthvað ljótt um sjálfa
mig er ég ósjálfrátt farin að segja eitt-
hvað á móti. Ef ég er búin að telja mér
trú um að ég geti ekki eitthvað þá segi
ég við sjálfa mig að ég geti þetta vfst,
það muni aðeins taka tíma," segir
hún og bætir við að henni líði best
þegar hún lifir eftir fastri rútínu. „Ef
Q
ég hef ekkert fyrir stafni á ég á
hættu að detta niður. Ég er samt far-
in að læra inn á einkennin og kem
mér upp aftur ef ég finn að ég er á
leiðinni niður eða svo lengi sem ég er
ekki dottin það langt niður að ég hafi
engan áhuga á að láta hjálpa mér. Við
þær aðstæður er engin möguleiki að
ég biðji um hjálp enda finnst mér
skömmin svo mikil."
Rífur big ekki upp úr
þunglyndi
Dagný segir að það versta sem
aðstandendur geti sagt við þung-
lyndissjúkling sé „rífðu þig upp .úr
þessu". „Þú rífur þig ekkert upp úr
krabbameini og þunglyndi er líka
sjúkdómur þótt fólk sjái hann ekki,"
segir hún og bætir við að það sé erfitt
að segja til um hvað sé best að segja,
það sé afar persónubundið. „Þegar
ég fer niður vil ég helst láta taka utan
um mig og finna að einhver skilji
mig, allt annað en að heyra að ég sé
aumingi."
Þunglyndi fer ekki í
manngreinarálit
Þrátt fyrir veikindin horfir Dagný
björtum augum á framtíðina. Hún
stefnir á nám í sálfræði enda er henn-
ar reynsla að þeir sálfræðingar sem
þekkja þunglyndi af eigin raun veiti
betri hjálp en þeir sem aðeins lesi um
sjúkdóminn úr bókum. „Ég hef mín
markmið og stefnu í lífinu og er
ánægð í dag. Sjálfshjálparhópurinn
skiptir mig miklu máli og ég ætla að
halda áfram að vinna í honum. Þung-
lyndi fer ekki í manngreinarálit. Það
skiptir ekki máh þó þú eigir stórt ein-
býiishús, æðislega fjölskyldu, jeppa,
sumarbústað og labrador. Aliir geta
orðið þunglyndir."
indiana@dv.is
Framhaldá
næstuopnu
Hvort sem það var með
röddinni, andliti, orðum
eða gerðum, þá setti
allt þetta fólk sitt mark
á heiminn. Það var
allt þunglynt.
Frægir
þunglyndis-
sjúklingar
Stephen Fry
Leikarinn hefur þjáöst afþungfyndi og
hafði oft hugsað um að stytta lifsitt.
Það eina sem stoppaði hann var til-
hugsunin um að særa þá sem næst
honum stóðu. Hann hefur náð að
jafna sig á veikindunum.
Winona Ryder
Leikkonan vildi ólm taka að sér hlut-
verkiö i myndinni Girl, Interupted þar
sem hún hafði sjálfátt við þungfyndi
að strlða sem unglingur.
Lorraine Bracco
Hún leikur sálfræöinginn Jennifer
Melfi ÍThe Sopranos og hefur sjálf
barist við þungfyndi. „Það er kaldhæö-
iö að á meöan ég lék sálfræðinginn
hans Tonys var ég sjálfhaldin þung-
fyndi/hefur Bracco sagt i viötali.
Aðrir þekktin
John Lennon,
Audrey Hepburn,
Ernest Hemingway,
Winston Churchill,
Tyrus Cobb,
Norman Rockwell,
Tennessee Williams,
ColePorter,
Kurt Cobain,
EmileZola,
Charles Dickens,
Vincent van Gogh,
Michelangelo.