Freyr - 01.02.1953, Blaðsíða 8

40
FREYR
teljast í þeim hópi manna, sem Guðmund-
ur Friðjónsson minnist á í stórsnjöllu
kvæði:
„að kunni fátt til lífsins laga
liggi af sér færið
í hvert sinn þegar hlaupið gæti á snærið.“
Það er skemmtilegur vandi að vera
bóndi, rétt hugsandi og rétt starfandi
bóndi. Sigur bóndans er gjarnan fyrir það
beztur, að hann kostar mikla baráttu,
mikla fórn og ófrávíkjanlega skyldurækni.
Hvernig menn bregðazt við lífsskyldunum
— hlutverkunum — alveg sama hver þau
eru, sýnir betur flestu öðru hversu nýtir
þeir eru og virðingarverðir í lífsstarfi.
k
Ég vildi nú gjarnan að þið leidduð hug-
ann að þessu, sem ég hefi verið að minn-
ast á — athuguðuð hvort eitthvað mætti
til sanns vegar færa af því.
Þá mættuð þið þess minnast, að hér tal-
ar við ykkur gamall bóndi með all mikla
reynslu að baki, maður, sem ann ykkur og
íslenzkum landbúnaði alls hins bezta í
komandi tíð.
Veit ég að vandi er það all mikill að tala
um alvörumál við fólk, og þá ekki síður við
ungt fólk, þannig, að það fáizt til að festa
hugann við ábendingarnar.
Þetta, sem ég skrafa við ykkur, eru að
vísu sundurlausir þankar, en ég vildi þó
láta þá stefna í þá áttina, er benti ykkur
til skilnings á ýmsum viðfangsefnum.
Áður en ég skýt tönn fyrir tungu og lýk
þessu tali vil ég benda ykkur á eftirfarandi
lífsvenjur, vegna þess, að í mínu búmanns-
starfi -— og yfirleitt í mínu lífi — hafa mér
gefizt þær vel.
Rísið snemma úr rekkju morgunn hvern!
Því fylgir hagsæld og andleg vellíðan að
vera snemma á ferli. Það er býsna margt
gott, sem benda mætti á, er það hefir í för
með sér fyrir bóndann að rísa árla til starfs
og eftirlits. Skal aðeins benda ykkur á hin
gömlu spakmæli í því sambandi:
„Margs verður sá vís, er árla rís“ — og i
„Morgunnstund gefur gull í mund“.
Ég hefi ekki trú á farsælli afkomu þeirra
búhjóna, er temja sér þann háttinn að
bæla rekkju til dagmála.
Verið sem sjaldnast að heiman! Þeir
bændur, sem temja sér tíðar heimangöng-
ur og langar, tapa sjálfum sér, tapa af
hálfri búmanns sál sinni, eða meir, út í
buskann.
„Það venur ekki viljann heim að vera
hjá sjálfum sér gestur“, segir skáldið.
★
Það kann sumum að virðast eitthvað at-
hugavert við það að minnast á Guðstrú í
erindi, sem aðallega fjallar um búskapar-
leg viðhorf, en ég bendi ykkur til þess, sem
meistarinn mikli sagði: }
„Skoðið akursins liljugrös".
Hann sagði einnig: „Þar sem þið, einn
eða fleiri, kljúfið viðinn eða glímið við
steininn, þar er ég mitt á meðal ykkar“.
Þannig er það með mig, að ég get ekki
hugsað mér að húsmóðir og móðir sé rétt-
leiðarkona, skorti hana guðstraustið. Eins
er mér líka erfitt að hugsa mér bóndann
farsælan í starfi án guðstrúar.
Ég vil benda ykkur á að það, hvað ís-
lenzkt bændafólk komst furðulega vel gegn
um þrengingar liðinna alda, var því að
þakka, hve öruggt það treysti Guðs-hand-
leiðslunni. Það er einmitt sú guðstrú, sá
kristindómur, er höndlazt í starfinu gegn
um erfiða lífsbaráttu, sem haldbezt mun
reynast.
Það hafa oft gægst fram í hug mér, á
liðnum lífsárum, nokkrar setningar, sem
hinn mæti maður, Sigurður búnaðarmála-
stjóri, sagði eitt sinn við okkur, nemend-
ur sína, þar sem við vorum 50 saman komn-
ir í einn kennslusal Hólaskóla. Honum