Dagblaðið Vísir - DV - 08.10.2005, Blaðsíða 55

r
Menning DV
LAUGARDAGUR 8. OKTÓBER 2005 55
Konungsheimsóknin 1907 hefur allar götur síðan verið um-
vafin ljóma. Lýðhylli dönsku konungsættarinnar og virðing
hér á landi stemmir þaðan ekki siður en sá góði hugur sem
kóngafólk Danaveldis hefur löngum sýnt okkur.
m, m

j
r
Konungskoma 1907 markaði að
mörgu leyti skil í sjálfsvitund ís-
lendinga og setti mark sitt á fas
þjóðarinnar rétt eins og konungs-
koman og þjóðhátíðin 1874 gerðu.
íslendingar voru við dögun nýrrar
aldar í tvöföldum skilningi árið
1907. Ný öld var gengin í garð, rétt
eins og nú einkenndust tímamir af
bjartsýni, framfarahug og óbilandi
trú á landi og þjóð.
Bárum okkur vel
Vélvæöing sjávarútvegs var
hafin, ný fyrirtæki sóttu fram á fjöl-
mörgum sviðum, þéttbýlismyndun
fór vaxandi og íslendingar höfðu
fengið eigin ráðherra og sóttust
eftir frekara sjálfræði í eigin málum.
fslendingar lögðu því metnað og
stolt í að taka sem best á móti Frið-
riki VIII, konungi Danmerkur og ís-
lands og föruneyti hans. Með hon-
um voru ýmsir framámenn, Harald
prins, J. C. Christensen forsætisráð-
herra, Ole Hansen landbúnaðar-
ráðherra og fjörutíu rikisþingmenn
auk danskra blaðamanna.
f ferðum innanlands bættist í
hópinn íslenskt fylgdarlið þing-
manna og embættismanna með
Hannes Hafstein ráðherra í broddi
fylkingar. Fylgdarliðið var því fjöl-
mennt.
Nýir vegirog brýr
Slík heimsókn var ekki einföld
árið 1907. Til að hún yrði möguleg
varð að reisa ný hús og lagfæra
önnur, leggja vegi og laga aðra sem
fyrir voru, brúa ár, útvega vagna,
reiðhesta og eyki og ótal margt
fleira. Langflestir fóru ríðandi í sjö
daga ferð konungs um Suðurland.
Til þess þurfti 400-500 hesta og leita
þurfti að lánshestum meðal bænda
í átta sýslum til að ná saman þeim
mikla fjölda.
Mikill memaður var lagður í
allan undirbúningheimsóknarinnar
eins og myndir frá henni bera með
sér. Verður í raun fáu saman jafnað í
umbúnaði nema ef vera skyldi leið-
togafundinum í Höfða. Umstangið
var ekki aðeins verkfræðilegt við-
fangsefiii, það var hugarástand sem
flæddi með styrk í þjóðarlíkamann.
Fimmtíu Ijósmyndarar
Á sýningu sem opnuð verður í
Þjóðmmjasaihi í dag er brugðið
upp myndum af Reykjavfkurdvöl
konungsms og frá ferðinni um
Suðurland. Við komuna til Reykja-
víkur voru um fimmtíu ljósmynd-
arar sem tóku myndir af því þegar
danskur konungur steig öðru smni
fæti á íslenska jörð.
Á sýningunni eru tæplega 60
ljósmyndir úr Reykjavík og af
Suðurlandi teknar af Halldóri E.
Arnórssyni, Hallgrími Emarssyni,
Magnúsi Ólafssyni, Pétri Brynjólfs-
syni, Vigfúsi Sigurðssyni og
óþekkmm ljósmyndara. Eru þær í
eigu Þjóðminjasafns íslands og
K0NSERT KARÓLÍNU
Tónleikar með verkum eftir Karólínu Eiríksdóttur verða í Lista-
safni íslands laugardaginn 8. október kl. 17.30. Flutt verða ein-
leiks- og kammerverk frá tímabilinu 1992 - 2002, en þar af verð-
ur eitt verkanna frumflutt; Strenglag fyrir víólu og píanó.
Karólína er eitt afkastamesta tónskáld okkar og hefur samið
flölda verka fyrir listamenn í ýmsum löndum kringlunnar.
Viðamesta verkið á tónleikunum er Að iðka gott til æru sem '
byggir á lögum úr íslenskum handritum. Það var samið fyrir {
mezzósópran, kammerkór Suðurlands og fjóra hljóðfæraleik-
ara og hefur ekki heyrst í Reykjavík áður.
Na Carenza byggir á textum frá miðöldum í suðurhluta (
Frans. Sönglög þeirra glötuðust en ljóðin ekki og leggur
Karólína nú lög við ljóðin, en textar þeirra hafa varð-
veist þótt tónlistin hafi glatast.
Renku á rætur að rekja til japansks ljóð-
forms sem svipar til listarinnar að kveðast á.
önnur verk sem munu heyrast eru Hugleið-
ing fyrir einleiksfiðlu, Capriccio fyrir klar-
inett og píanó og kammerverkið Miniat-
ures.
Ungt tónlistarfólk er í miðpunkti á tón-1
leikunum: Kammerkór Suðurlands og |
Hilmar Örn Agnarsson kórstjóri; Ásgerður ;
Júníusdóttir mezzó, Matthías Birgir Nar- |
deau óbó, Ingólfur Vilhjálmsson klar-
inett, Una Sveinbjarnardóttir fiðla, Guð-
rún Hrund Harðardóttir víóla, Hrafnkell
Orri Egilsson selló, Tinna Þorsteins-
dóttir píanó og Guðrún Óskarsdóttir,
semball.
J
\
\V
Minjasafnsins á Akureyri.
Myndimar bregða upp fjöl-
þættri svipmynd af konungskom-
unni og sýna hve mikill viðburður
heimsókn Friðriks VIII var fyrir
þjóðina. Þær sýna líka hversu kon-
ungur lagði sig fram um að vera
alþýðlegur í ffamgöngu. Myndim-
ar sýna auk þess margt, margt
fleira; skipan samgangna, húsa-
kost og klæðnað svo fátt eitt sé
nefnt.
Mannlíf á Eskifirði 1941-1961
Þá verður við sama tilefni opnuð
sýning á ljósmyndum Halldóru
Guðmundsdóttur.
í fórum Þjóðminjasafns em
mörg filmusöfn frá áhugaljós-
myndurum sem starfað hafa víða
um land. Eitt þeirra er safn Hall-
dóm Guðmundsdóttur (1909-1997)
sem geymir yfir 10.000 myndir, fjöl-
breytt myndefni frá ýmsum stöð-
um á landinu.
Halldóra var Reykjavfkurmær og
starfaði við verslunarstörf. Dóra
giftist Sigurði Magnússyni útgerð-
armanni fr á Eskifirði 1941 ogfluttist
þangað. Þar átti hún heimili sitt á
Víðivöllum í 20 ár. Sýningin sem nú
er uppi byggir á úrvali mynda frá
Eskifjarðarámm Dóm og endur-
speglar áhugamál hennar; bömin í
bænum, félagsstarf bæjarbúa og
viðburði í bæjarlífinu. Þær em því
ekki endilega dæmigerðar fýrir
myndasafii Dóm.
HH
GOÐSAGNAKENND
DÁSEMD
Háskólabíó var troðfullt á
þessum tónleikum. Reyndar
lentu sumir í nokkmm hremm-
ingum af því að miðar þeirra
höfðu misfarist og urðu þeir að
sitja í lausum stólum og væsti
svo sem ekki um þá. Söngskráin
gekk líka til þurrðar en í hléi var
úr því bætt með ljósrituðum
snepli á ensku sem dreift var á
borð í anddyrinu.
Handel-aríur
Sönggyðjan fræga fór fyrst
með aríur eftir Handel úr óper-
unum Júlíusi Sesari, Atalanta
og Agrippinu. Þessi músík hæf-
ir rödd Tiri Te Kanawa sérstak-
lega vel því þetta er flosmjúk og
flott tónlist. En söngkonan virt-
ist ekki sérlega vel upplögð og
náði varla neinum umtalsverðri
barokkgleði. Það var ekki nema
von því salurinn lék á reiði-
skjálfi af ónæði af völdu farsíma
og píptækjum áheyrenda. Loks
brast stjörnunni þolinmæðin
og messaði yfir tónleikagestum
og talaði sannarlega enga tæpi-
tungu. Þetta var smánarleg
stund en áheyrendur klöppuðu
fyrir ræðunni eins og hún væri
skemmtiatriði!
Sótt í veðrið
Nú sótti söngkonan reyndar
í sig veðrið og söng afar fallega
þrjú lög eftir Liszt. Þau voru frá-
bærlega mótuð með hinum fín-
ustu blæbrigðum og meðleik-
urinn var einstaklega góður.
Sömu sögu er að segja af þrem-
ur sönglögum eftir Hahn,
Debussy og Fauré. Þessi fín-
gerðu og draumkenndu lög
voru gædd miklum töfrum, ekki
síst hið snilldarlega lag Apres
un Réve eftir Fauré.
Tveir íslenskir söngnemar
komu fram við þetta tækifæri.
Egill Árni Pálsson fór með Dies
Bildnis úr Töffaflautu Mozarts
og Jón Leifsson tók aríu úr
Brúðkaupi Fígarós.
Hvílík sönglög
Henri Duparc lét einungis
eftir sig nokkur sönglög en hví-
lík lög! Þau voru ágætlega sung-
in en samt var eins og skorti
herslumuninn á því að þau
nytu sín til hlítar. Þessi lög
krefjast innhverfrar og lágværr-
Söngtónleikar Tire te Kanawa. Með-
leikari: Julian Reynolds. Sérstakir
gestir: EgillÁrni Pálsson og Jón
Leifsson. Efnisskrá: Ariur úr óperum
eftir Handel, sönglög eftir Liszt,
Hahn, Debussy, Fauré, Duparc og
Guastavino, ariur eftir Korngold og
Puccini. Háskólabió 5. október.
Tónlist
ar einbeitni, fágunar sálarlífsins
í æðsta veldi. En í salnum ríkti
ruddalegt og listfjandsamlegt
andrúmsloft, undarlega gróf
blanda af stjórnleysi og léttúð,
sem hlýtur að hafa truflað þá
næmu listrænu innlifun sem
verður að vera til staðar. Hana
skorti til dæmis hvað varðar
suðrænan þokka í lögunum
Flores Argentinas eftir Guast-
vino við ljóð eftir argentínska
skáldið León Banarós. Og
síðrómantíska ofurmunúðin
sem markar óperuna Die Tote
Stadt eftir Korngold skilaði sér
aðeins til hálfs en söngkonan
söng aríu úr þeirri óperu.
Skammarleg framkoma
Tvær aríur eftir Puccini voru
fluttar af hógværum sjarma. Sá
silfurskæri einfaldleiki sem
gerir Signore ascolta úr
Turandot kannski að fegurstu
kvenaríu Puccinis var þó eigin-
lega ekki til staðar. Aría úr La
Boheme var aftur á móti sungin
af mikilli nærfærni og tiplandi
fínleika. Hlutur meðleikarans
var afbragðsgóður í allri efnis-
skránni; skýr, næmur ög blæ-
brigðaríkur.
Kunnátta söngkonunnar og
raddfegurð, sem þó er aðeins
tekin að dökkna og dvína, inni-
leg og nærfærin túlkun og frá-
bær músikalitet, fór ekki fram-
hjá neinum, en það var samt
eins og vantaði þá goðsagna-
kenndu dásemd sem oftast
fylgir söngkonunni. Skýring-
anna er líklega að leita í fram-
komu áheyrenda sem var
hreinlega okkur öllum til
skammar. Jafnvel hinar skær-
ustu stjömur hljóta að blikna
frammi fyrir öðmm eins þurs-
um og tmntum og þarna virtust
vera samankomin. Hvaða lið
var þetta?
Sigurðui Þór Guðjónsson
mm

■■■■■■■■■■
I