Freyr - 01.02.1953, Side 30

62
FREYR
„allopolyploider") ákvarðar vissulega kynið hjá ban-
anaflugum og túnsúrum, en 1940—1943 var greinilega
sannað, fyrst á dagstjörnum og hundasúrum, að Y-
litjrráðurinn einn getur ráðið öllu um kynið, svo að
einstaklingurinn verði karlkyns, cf cinn Y-litþráður cr
viðstaddur, hvort sem X-in eru eitt eða sjö eða jafnvel
fleiri. Ég hafði ánægjuna af að finna þetta hjá hunda-
súrunum, sem hafa frá 14 upp til (55 litþræði, cn eru
samt ætíð hreinkynja karl- eða kvenjurtir, og í sam-
bandi við þetta gat ég þess til 1943, að sama regla
rnyndi gilda um flest bin æðri dýr og manninn sjálf-
an. Nviustu rannsóknir á spendýrum virðast benda lil
þess, að þessi getgáta sé rétt, svo að ef aðeins önnnr
reglan er nefnd í kennslubók í erfðafræði fyrir bænda-
efni, mvndi síðari reglan eiga betur við en sú fyrri, sem
er aðeins þekkt frá flugum og túnsúrum.
Þá er sagt, að sameggja tvíburar séu einu dæmin um
kvnhreina stofna („hreinar línur") meðal æðri dýra
Auðvitað er þetta alrangt, enda segir á öðrum stað
um kynhreina stofna: Hrein lína er flokkur einstakl-
inga, sem er með sjálffrjóvgun kominn út af eintim
sjálffrióvga einstaklingi", og er þetta undirstrikað sem
mikilvægt, eins og það líka er. Sameggja tvíburar eru
ekki orðnir til við sjálffrióvgun: slíkt á sér ekki stað
meðal æðri dýra svo vitað sé. En höfundurinn á við,
að sameggia tvíburar séu erfðalega eins og einu dæm-
in um erfðalega eins einstaklinga utan binna kyn-
hreinu stofna. enda eru þeir beinlínis klofningar (klonl
og orðnir til ttr einni og sömu okfrumu eða frjóvgaðri
eggfrumu. En að sjálfsögðu eru sameggja tvíburar engu
meir kvnhreinir en séreggja tvíburar.
Ég tel mig ekki vera færan um að gera athugasemd-
ir við kaflann um dýrakynbætur, en ég held hann megi
tcljast betur saminn en kaflinn um erfðirnar sjálfar,
og mörg nývrði eru þar með ágætum. Kaflinn um
jurtakvnbætur er mun stvttri, en i honum fann ég eng-
ar skekkiur, aðeins er vafa'amt, hvort ekki er betra að
segja sannleikann en að afsaka sig með fátækt lands-
ins. þegar í blut á jafn ófvrirgefanleg vanræksla og
það, þegar árum saman er svikizt um að byggia upp
forsvaranlega starfsemi á sviði jurtakvnbóta með kannski
milljón króna í stofnkostnað. þegar vitað er af revnslu
allra annara bióða, að ágóðinn myndi verða ómetan-
lemtr eftir einn eða tvo áratugi. Og ekki er bað vegna
fátæktar, sem vissulega nauðsvnleg ríkisstofnun er á
sama tíma látin bvggia upp mikil hús til bananarækt-
ar, en láta ttndir höfuð leggiast að vinna að verkefn-
ttm, sem bændastétt landsins myndi njóta góðs af lengi.
Hvað svo sem segia má um íslenzkan landbúnað og ís-
lenzka garðvrkiu eða iafnvel andlega fátækt á Tslandi.
hlvtur bananaræktun þar alla tíð að vera einber og
fvllilcga meiningarlaus vitlcvsa, sem hvorki ríki né ein-
staklingar ættu að stvðia á neinn hátt.
Hér að fratnan hefir meira vcrið gert af því að gcta
þess, sem betur mætti fara, en hins. sem vel er gert f
hefti Gunnars Bjarnasonar um erfðafræði og kvnbóta-
fræði. Vafalaust mætti bæði draga fram meira jákvætt
sem og leita uppi margt, sem ég myndi sagt hafa á
annan, og auðvitað mun betri veg! Og margir treysta
sér eflaust til að tala illa iint ritið fyrir fjölmargt, sem
Itér er að engti getið. Eæt ég þcim gjarnan eftir þá ís-
lenzktt ánægju. Aðalatriðið má þó ekki gleymast, ert
það er, að Gunnar samdi þessa bók ekki til að gcta
sér frama á sviði erfðafræðinnar, enn síður til að láta
fóik halda hann meiri sérfræðing en hann raunveru-
lega er, heldur til þess fyrst og fremst að bæta úr brýnni
þörf og af áhuga fyrir að miðla þekkingu um þessa
mikilvægu fræðigrein, sem íslenzkir bændur þekkja öll-
ttm bændutn minna til.
Frásaj*arvert kynbótastarf
Maður heitir Jón Þorsteinsson. Hann er Svarfdæling-
ur en búsettur á Fjóni í Danmörku og er þar íþrótta-
kennari og yfirmaður íþróttafélaganna á Fjóni. En
hann fæst við fleira en mannrækt. Hann ræktar líka
mink í félagi við tvo aðra.
I nóvember síðastliðnum var haldin landshlutasýning
fyrir loðdýr. Fóru þeir félagar þangað með 38 minka
til sýningar. Furðaði forstöðumenn sýningarinnar á að
menn þessir skyldu koma með svo stóran hóp og offra
svo miklum fiármunum til þess að sýna minka frá búi
sínu. En þeir félagar vissu hvað þeir höfðu að sýna.
Og forstöðumenn sýningarinnar áttu eftir að undrast
enn meir, svo og sýningargestir, því af þessttm 38 dýrum
fengtt 34 verðlaun. Fimm hæst verðlaunuðu dýrin vortt
eign þeirra og samtals hhitu 10 fyrstu verðlaun, 11
fengu önnur og 13 fengu þriðju verðlattn. En ekki nóg
nteð þetta.
Næsta dag var svo landssýning á Jótlandi. Þangað
komu fyrstu verðlauna dýr frá öllu landinu og auðvitað
þeirra einnig.
Þar hlutu 3 dýr þeirra félaga gullskildi, 2 fengu silfur-
skildi og S fengu eirskildi. Tvö beztu dýrin í landintt
voru þeirra.
Fyrir allt þetta fengu þeir svo sérstök heiðursverð-
laun í ofanálag ásamt farandbikar og viðurkenningu sem
eigendur að fremsta minkabúi landsins. Þetta eru bláir
minkar, til orðnir við kynblöndun, sem þeir hafa verið
rnjög heppnir með. Eiga þeir nú vfsa mikla eftirspurn
cftir kynbótadýrum, en gangverð þeirra er talið 700—
1200 krónur. Hins vcgar er Jrað ætlan félaganna, að ráði
landsráðunautar, að kaupa úrvalsdýr frá Ameríku og
er gert ráð fyrir að hvert dýr, þar fengið, kosti allt að
2000 krónur.
Minkarækt er með allmiklum blóma í Danmörku nú
og hefir verið það á undanförnum árum.