Ægir - 01.02.2002, Blaðsíða 34

34
K Ú F S K E L S V E I Ð A R
framt að menn þekkja ekki
hversu mikið veiðiþolið er. Í við-
tali sem Ægir átti við Guðrúnu
G. Þórarinsdóttur á Hafró fyrir
ári kom fram að miðað við fyrir-
liggjandi gögn væri auðugustu
veiðisvæðin við norðausturhorn
landsins, á því svæði sem Fossáin
hefur sótt á undanförnum mánuð-
um. Jafnframt sé vitað af veiði-
svæðum í t.d. Dýrafirði, Arnar-
firði og Önundarfirði. Hins vegar
sé fátt vitað um kúfskeljamið við
suðurströndina. Vísindamenn
virðast sammála um þörfina á
frekari kortlagningu kúfskelja-
miða við Ísland, annars vegar til
þess að stækka veiðisvæðin og
hins vegar til þess að geta dreift
veiðinni þannig að ekki verði of
nálægt núverandi veiðisvæðum
gengið.
Merkilegt fyrirbæri
Kúfskel er merkilegt fyrirbæri.
Hún lifir frá fjöruborði niður á
100 m dýpi eða jafnvel dýpra í
fínsendnum eða leirkenndum
botni. Kúfskelin grefur sig niður
í botninn, gjarnan liggur hún rétt
undir yfirborði þannig að aðeins
sjást inn- og útstreymisop henn-
ar. Eftir að lirfustiginu sleppir er
hún staðbundin en hefur gildan
fót sem hún notar til að færa sig
upp og niður í botnlaginu. Tálkn
kúfskeljarinnar sía fæðu úr um-
hverfinu, s.s. bakteríur, lífrænar
leifar plantna og dýra og plöntu-
og dýrasvif. Úr vexti kúfskeljar-
innar dregur eftir því sem hún
verður eldri, en ræðst að öðru
leyti af fæðu, hitastigi og seltu.
Kúfskelin virðist geta orðið um
eða yfir 200 ára gömul. Elsta
skelin sem hér hefur verið aldurs-
greind var 201 árs, en í Banda-
ríkjunum var elsta skelin 221 árs.
Það er ljóst að vöxtur kúfskeljar
er mjög hægur og að sama skapi
nýliðun hennar.
Spurning um nýliðun
Í grein í Náttúrufræðingnum fyr-
ir fimm árum, eftir Guðrúnu G.
Þórarinsdóttur og Sólmund T.
Einarsson kemur fram að nýliðun
kúfskeljar við Ísland sé ekki
þekkt en rannsóknir bendi til að
hún sé lítil. Tekið er fram í grein-
inni að niðurstöður hérlendra
rannsókna bendi til þess að sam-
setning kúfskeljastofnsins við Ís-
land sé svipuð og við strendur
Bandaríkjanna, þ.e. stórar og
gamlar skeljar. Þetta veki grun
um að nýliðun sé hugsanlega lítil
í kúfskeljastofninum við Ísland.
Því sé nauðsynlegt að nýliðun
verði rannsökuð á komandi árum
og fylgst verði náið með áhrifum
veiða á stofninum. Og þetta und-
irstrikar Guðrún G. Þórarinsdótt-
ir á Hafró í Ægi í fyrra þegar hún
segir það sitt mat að nýta beri
kúfskeljastofninn af skynsemi,
varhugavert sé að fara út miklar
og óheftar veiðar. „Þær þurfa að
vera sjálfbærar,“ sagði Guðrún
„og því tel ég rétt að miða árlegar
veiðar við 2-3% af áætlaðri stofn-
stærð.
Hvaða áhrif hefur trollið
á skelina?
Þorsteinn Óli Þorbergsson segir
að í sínum huga sé mikilvægast
að fá þeirri spurningu svarað hver
útbreiðsla kúfskeljarinnar á land-
grunninu við Ísland er. „Ég tel að
menn verði að gefa sér góðan
tíma í að rannsaka þetta og mæla.
Bæði þarf að mæla á nýjum stöð-
um og einnig þar sem gerðar voru
mælingar fyrir mörgum árum
síðan. Fyrir liggja upplýsingar úr
þeim mælingum, m.a. útbreiðsla
og magn og það væri mjög
áhugavert að fá samanburðarmæl-
ingu. Mér þætti líka mjög áhuga-
vert að fá upplýsingar um hvaða
áhrif trollið hefur á skelina. Í því
sambandi horfi ég m.a. til þess
hvort og þá hvaða áhrif rækju-
trollið hefur á skelina,“ segir Þor-
steinn.
Hann vill ekki svara því af-
dráttarlaust játandi að þetta séu
skemmtilegar veiðar en tekur
þess í stað þannig til orða að
gaman sé að vera einn af frum-
herjum á þessu sviði hér á landi.
„Ég er svo forvitinn að ég vil
helst vera þátttakandi í rann-
sóknaleiðöngrum,“ segir Þor-
steinn og hlær.
Mikilvæg vinnsla á Þórshöfn
Þorsteinn segir að túrar Fossár séu
misjafnlega langir, það fari alfarið
eftir því hversu langt er á miðin.
Algeng lengd túra sé um eða yfir
30 tímar, þar af sé skipið að veið-
um í 15- 20 tíma. „Ef vel gengur
erum við á milli 15 og 20 tíma að
Svo virðist sem nægur markaður sé fyrir kúfiskinn og markaðurinn þoli töluverða við-
bót.
Úr kúfiskvinnslunni á
Þórshöfn.