Freyr - 01.02.1976, Blaðsíða 26

með reglum um hámarks- og lágmarks-
fyrningu.
Þegar ákveðin hefur verið árleg fyrninga-
prósenta, má ekki breyta henni.
í því dæmi, sem hér er sýnt, eru bygg-
ingar fyrntar um 4% (í 25 ár) nema stál-
grindahlaða um 5% (í 20 ár), en vélar eru
allar fyrntar um 10%.
Þar sem rörmjaltakerfið og mjólkurtank-
urinn eru ekki tekin í notkun fyrr en í júlí,
er aðeins hálf fyrning notuð þetta árið. Ein
vélin er iögð niður og því fyrnt að fullu.
Óbein fyrning.
Margir bændur hafa ekki notað þessa heim-
ild, en skattstjórar hafa í sumum tilfellum
reiknað hana út fyrir bændur til þessa. í
dæmi því, sem hér fylgir, er óbein fyrning
alls 158.375 kr., þar af vegna bygginga og
ræktunar 101.765 kr. og vegna véla 56.610
kr.
Reglan er þessi. Fyrningu útihúsa og
ræktunar má hækka um 36% þetta árið og
fyrningu véla má hækka um 45%. Óbeina
fyrningu má ekki reikna af flýtifyrningu og
endurmati.
Flýtifyrning.
Til viðbótar þeirri föstu fyrningu, er rætt
hefur verið um hér að framan, er hægt að
flýta fyrningu. Bændur ráða því sjálfir, hvort
eða hvenær þeir nota sér þessa heimild.
Þessi fyrning má hæst vera 30% af kostn-
aðarverði og dreifast á minnst 5 ár.
Dæmi:Ef bygging kostar 2 milljónir, má
flýtifyrna 30%, þ.e.a.s. 600 þúsund
kr., en ekki má fyrna meira en 120
þúsund á einu ári (þ.e.a.s. 1/5).
Á fyrningaskýrslunni, sem hér er sýnd,
eru tvær gamlar byggingar flýtifyrntar, þar
sem fyrirsjáanlegt er, að þær verða ekki
notaðar í 20 ár til viðbótar.
Ég vil leggja áherslu á það, að bændur
geri sér grein fyrir því, hvort það borgar
sig að flýtifyrna, því ekki má hækka flýti-
fyrningu með verðhækkunarstuðli.
Ekki skal flýtifyrna nema tekjuskattur
verði verulega hár. Sjá grein um álagningu
tekjuskatts.
Fyrning nýrra eigna.
í sumum tilfellum er vafamál, hvort tæki
skal fyrnt eða kaupverð fært sem kostnað-
ur á því ári, sem tækið er keypt. Hafa skal
í huga, að vinna við gerð fyrningaskýrslu
er töluverð, og tæki, sem ekki eru mjög
dýr, er varla ástæða til að færa í fyrninga-
skýrslu.
a) Ræktun.
Fyrna má ræktun eftir fasteignamati eða
ræktunarkostnaði. Þar sem millimat er mið-
að við ræktunarkostnað, þegar síðasta fast-
eignamat var framkvæmt, er augljóst, að
ræktunarkostnaður er nú margfalt hærri.
Ræktunarkostnaður á hektara er áætlaður
fyrir árið 1975, að frádregnum ríkisframlög-
um, 90 þúsund kr./ha í mýrlendi en 80
þúsund kr./ha í mólendi og 50 þúsund kr./
ha á sandi. (Sjá Handbók bænda). Ræktun-
arkostnaður er að sjálfsögðu breytilegur
hjá einstökum bændum. Innifalið í ræktun-
arkostnaði er kostnaður við girðingar og
skurðgröft, að frádregnum ríkisframlögum.
Ríkisframlag til bænda fyrir árið 1975 er á
ha í mýrlendi 44.983 kr., en í þurrlendi
32.131 kr. og 32 kr. á lengdarmeter í girð-
ingu.
b) Útihús.
Velja má um það, hvort útihús eru fyrnt af
kostnaðarverði eða fasteignamati. Á því
leikur lítill vafi, að hærri fyrning næst með
því að nota kostnaðarverð. Eigin vinna við
byggingu útihúsa er skattskyld á því ári,
sem hún er unnin. Að sjálfsögðu verður að
hafa fylgiskjöl fyrir kostnaði, um leið og
húsbyggingaskýrsla er gerð. Framlög skal
draga frá byggingarkostnaði, áður en bygg-
ingin er færð á fyrningaskýrslu. Eins og að
framan greinir má fyrna steinsteypt útihús
á 25—50 árum. Útihús úr timbri eða stál-
grindahús má fyrna á skemmri tíma eða
12,5—25 árum (8—4%). Gróðurhús má
fyrna á 10—12 árum.
54
F R E Y R