Freyr - 15.05.1977, Blaðsíða 27

um, að ærnar eru misfrjósamar og ekki
allar jafn farsælar mæður. Sama lögmál
hlýtur að gilda um kollurnar, að sumar
verpa mörgum eggjum og aðrar fáum;
greinilega eru sumar afburða dúnkollur en
aðrar lélegar, þó er óvissa um þetta hvort
tveggja, þar sem kollan hefur getað verið
búin að verpa fyrr um vorið en misst egg og
hreiður af einhverjum orsökum. Eftir að
ungar skríða úr eggjum, höfum við litla
möguleika á að dæma um, hversu farsæl
móðir kollan er.
Þótt æðarvörp hafi verið nytjuð hér á
landi frá upphafi byggðar, höfum við mjög
fátæklegar athuganir undir höndum um
þá búgrein, eldri varpbændur hafa tekið
dýrmæta reynslu með sér yfir landamærin,
og á síðari áratugum hefur æðarrækt yfir-
leitt ekki verið sómi sýndur sem skyldi,
svo minni þekking hefur flust á því sviði
milli ættliða en áður var. Ég man sem
ungur drengur, að afa mínum var illa við
Jónsmessuvarp, á þeim tíma var eggjataka
í æðarvarpi heima. Afi hlúði að dúnkollum
og tók fá egg úr góðum hreiðrum en gekk
nærri eggjum í Jónsmessuvarpi, taldi þær
kollur vanhaldapening og ekki rétt að ala
upp undan þeim. Ég spurði aldrei út í, á
hvaða forsendum hann gerði svo. Einhver
sagði mér, að það væri vegna þess, að þeir
ungar mundu misfarast í haustbrimum. En
eflaust hafa getað legið til þess fleiri or-
sakir, t. d. að trú manna er, að Jónsmessu-
varpið verði fyrst og fremst hjá kollum,
sem hafi misst unga sína tilorðna á venju-
legum varptíma um vorið, og afa hafi fund-
ist það lélegar mæður og ástæðulaust að
setja á unga undan kollum, sem drápu
undan sér.
Þegar kollan hefur fulldúnað, er rétt að
taka fyrsta tekjudúninn, hreiðrarjómann.
Það fer þó mjög eftir gerð hreiðurs og
eggjafjölda, hversu mikinn dún má taka, og
aldrei skyldi ganga nær en svo, að 2/3 hlut-
ar dúnsins séu skildir eftir hjá eggjunum,
nema annað skjólefni sé látið í staðinn.
Ég hefi sjálfur orðið fyrir því óhappi að
taka of mikinn dún í köldu og úrfellasömu
F R E Y R
HríshræSur í varpi.
vori, og leiddi það af sér, að ekki ungaðist
út í mörgum hreiðrum, en vegna fjarveru
hafði ég ekki tök á að stunda siðaða varp-
menningu.
Sumir hafa þann hátt á að taka engan
verulegan dún, fyrr en ungar eru skriðnir
úr hreiðrum, taka áður aðeins þann dún,
sem liggur við foki. Eflaust er það best fyrir
kolluna og eggin, en að jafnaði er sá dúnn,
er bíður þess, að kollan leiði út, ekki eins
góð vara. Varast ber að ganga varp í rign-
ingu, eða þegar blautt er á, en nota hverja
færa stund, eftir að ungar fara að skríða úr
hreiðrum, til þess að safna dún úr varpi.
Hirðing dúns.
Strax og heim er komið, verður að breiða
dúninn til þerris og hrista úr honum mestu
óhreinindin. Dúnn má aldrei bíða blautur
eða rakur í pokum, þá fúnar hann og
skemmist fljótt og tapar besta eðli sínu.
Breiddur dúnn þornar ótrúlega fljótt, jafn-
vel í röku veðri, inni í húsum. En best er að
þurrka hann úti og að hann fái einhverja
347