Freyr - 15.05.1977, Blaðsíða 28

ERLENDURJÓHANNSSON:
Nokkur atriði sem vert er að
gefa gaum pegar kýrnar eru
látnar út
Nú fer 1 hönd einn af viðkvæmustu tímum
ársins fyrir kýrnar, en það er þegar inni-
stöðu líkur og beitin hefst. Bráðnauðsyn-
legt er að kýrnar fái hæfilegan aðlögunar-
tíma, áður en beitin verður aðaluppistaðan
í fóðrinu. Á vorin eru grösin kraftmikil, en
trénissnauð og ef heygjöf er hætt skyndi-
lega, getur það haft alvarlegar afleiðingar
á vambagróðurinn og þar með á nýtingu
fæðunnar. Því þarf að halda heygjöf áfram
í að minnsta kosti tvær vikur með beit-
inni. Ef heyin eru af skornum skammti
eða um að ræða hámjólka kýr, er gott að
gefa grasköggla, en þeir eru ágætt aðlög-
unarfóður á þessum tíma. Fyrstu dagana
á beit eru kýrnar á fullri gjöf, en síðan fá
þær eingöngu morgungjöfina þar til kýrn-
ar hafa vanist beitinni.
Þá er rétt að benda á það, að langt
gras í mikilli sprettu inniheldur mjög lítið
af magnesíum, sem er nauðsynlegt stein-
efni fyrir kýrnar. Því er gott að gefa magni-
síumríka steinefnablöndu í 2—3 vikur fyrir
beit og 2—3 vikurnar á beit.
Kýrnar þurfa ekki einungis að aðlagast
breyttu fóðri, heldur verða þær að venjast
útiverunni. Farsælast er að þær venjist
henni smám saman. Byrjað er á því að
hafa fjósið vel opið nokkurn tíma dags-
ins, og þegar þær eru látnar út, eru þær
hafðar úti í 2—3 tíma fyrstu dagana, en
síðan er útiveran lengd.
Þá er nauðsynlegt að klaufhirðu sé lokið,
áður en kýrnar eru látnar út. Kýr með
langar klaufir eiga erfitt með gang, og ef
þær eru síðjúgra er mikil hætta á spena-
stigi.
Um það leyti sem kúnum er sleppt á
vorin eru margar kýr nýlega bornar og
eru á viðkvæmu skeiði. Allt of oft verða
þessar kýr fyrir áfalli vegna þess að þær
fá ekki nægilegan aðlögunartíma. Til að
koma í veg fyrir afurðatjón og láta kýrnar
ná eðlilegum afköstum á vorbeitinni, ætti
að varast allar snöggar breytingar hvað
varðar fóðrun og umhverfi.
sólbreyskingu. Ef ekki eru tök á að þurrka
dúninn úti, má ná viðunandi árangri í upp-
hituðu herbergi.
Dúnhreinsunarstöð S.Í.S. tekur hreinsun-
argjald af hverju óhreinsuðu kg af dún,
sem sent er stöðinni til meðferðar. Því er
það hagur dúnbænda, að dúnninn sé vel
þurr og hristur, þegar hann kemur til stöðv-
arinnar. Þurr dúnn, sem er laus við öll
gróf óhreinindi, kemur líka miklu betur
út við hreinsunina. Vélarnar slíta honum
minna, hann rífst minna niður og verður í
alla staði miklu betri vara. Algjört lágmark
er, að dúnn, sem sendur er til hreinsunar,
sé þurr, laus við eggjaskurn, tuskur, spotta
og langar tágar, sem og harðar flögur úr
hreiðurbotnum, er benda til, að dúnninn
hafi ekki verið greiddur sundur við þurrk-
unina. Eggjaskurn án himnu er út af fyrir
sig ekki það skaðlegasta, en sé hún til
staðar, ber það vitni um litla hirðu.
Sjálfsagt er að grófflokka dúninn heima
fyrir, og senda hann með þeim flokkaauð-
kennum til hreinsunarstöðvar. Halda þá sér
hreiðrarjóma og öðrum dún, sem tekinn er,
áður en skríður út, í öðru lagi dún, sem
tekinn er, eftir að skriðið er út, og í þriðja
lagi þeim dún, sem hefur orðið fyrir mikl-
um hrakningi, hefur gegnblotnað eða er
klesstur.
Að lokum má minna á óskir Æðarrækt-
arfélags íslands að viðhafa ekki eggjatöku
úr æðarhreiðrum, enda ættu varpbændur
síst af öllum að éta undan í kapp við varg-
inn. Og áreiðanlega skríður ungi aldrei úr
eggi, sem matreitt er að vori.
348
F R E Y R