Freyr - 01.06.1981, Blaðsíða 26

Gæsabúskapur
Viðtal við Karl Sveinsson,
Hvannstóði, Borgarfirði eystra.
Fyrir nokkru bárust Frey tilmæli um að blaðið segði frá
gæsabúskap sem stundaður er á Borgarfirði eystra. Frétta-
maður blaðsins fór fram á það við annan þeirra sem stunda
þennan búskap þar í sveit, Karl Sveinsson, að korría á skrif-
stofu Freys, þegar hann væri staddur í Reykjavík og segja
frá reynslu sinni og varð hann fúslega við því.
Karl Sveinsson að segja frá gœsabúskap sínum.
Hvernig fékksi þú hugmynd að
gcesaeldi?
Ég sá þetta fyrst hjá Andrési
Filippussyni á Dvergasteini í
Seyðisfirði, en hann hefurstundaö
þessa búgrein í ein 6 til 8 ár. Ég
fékk 10 unga frá honum vorið
1977. Þessar gæsir eru af sérstök-
um aligæsastofni. Færeru stærri en
grágæsir og hvítar eða gráflekkótt-
ar á lit. Ég veit ekki, hvernig þær
eru upphaflega kornnar til
landsins.
Parf að vœngstýfa þœr?
Já, en ég gerði það ekki fyrst og
þá flugu þær út um allt og ég rnissti
þrjár. Nóg er að klippa af öðrum
vængnum seinni hluta sumars. Það
er ekki hægt að gera þetta á ung-
unum fyrr en þeir eru 10 vikna.
Hvað gefur þú þeim?
Ég gef þeim holdakjúklingafóð-
ur fyrst á vorin og þaö fara ca. 5. kg
á unga til að koma honum á beit.
Síðan eru gæsirnar á beit, fyrst á
túni, síðan á úthaga mest af sunir-
inu en á haustin aftur á há. Ég
reyndi líka að beita þeim á fóður-
kál s. 1. haust. Þær höfðu góða lyst
á því, en það komu frost og snjóar
svo snemma að kálið nýttist þeint
illa.
Áður en þeint er lógað, er þeint
svo gefið blandað hænsnakorn til
að fita þær. Þá þarf u. þ. b. 12 kg á
fugl til að gera hann feitan og auka
þroska hans til að fiðrið jafni sig.
Sláturfuglinum er lógað í októ-
ber—nóvember, 5—6 mánaða
gömlum, en ásetningsfuglar eru
teknir á hús í október og gefið
blandað hænsnakorn og gras-
kögglar. Ég ætla að prófa að gefa
þeim vothey í vetur.
Hvert þarf að vera hlutfall karl-
fugls og kvenfugls í lijörðinni?
Það er ágætt að hafa einn stegg
með fjórum til fimm kollum og
sennilega er best að hafa hvern
hóp út af fyrir sig.
Gæsirnar byrja að verpa um
miðjan niars og nokkru áður eða í
marsbyrjun þarf að bæta við þær
fóðri. Þá gef ég þeim útungunar-
fóður eins og þær vilja og þær éta
þá ca 480 g á dag hver fugl. Hver
kolla verpir ca 25—35 eggjum og
eggjunum er ungað út í vélum. Við
tínum eggin undan fuglunum dag-
lega og söfnum þeim saman og
setjum í útungunarvélarnaráca 10
daga fresti. Með því að geyma þau
í ca 6—8 C° hita, þágerirþað þeini
ekkert til að bíða í nokkra daga, ef
þau eru ekki farin að kvikna áður.
Hvað eru eggin lengi að ungast
út?
Unt það bil 28 daga. Ég skyggni
eggin eftir ca 5 daga. Þá sé ég hver
eru frjó og það hafa verið um 60%
eggjanna. Síðan gefa 60—70% af
frjóum eggjum unga. Þannig þvkir
manni gott að fá unga úr þriðja
hverju eggi.
Þeir ungar, sem koma úr eggi,
þurfa að komast út undir bert loft
áður en þeir eru orðnir hálfs nián-
aðar gantlir. Annars fara að konta
fram í þeim skortseinkenni og þeir
drepast. Vorið 1979 kom afar
426 — FREYR