Freyr - 01.07.1985, Qupperneq 27

ingar eru þegar búnir að koma
upp sér upp allmiklum fjölda
ullargeita, og Skotar tóku upp
framleiðslu á geitarþeli í tilrauna-
skyni fyrir fáeinum árum. Uppi-
staðan í ullargeitfjárstofninum í
Ástralíu, Nýja-Sjálandi og Skot-
landi eru villtar geitur, sem hafa
sloppið úr haldi og verið villtar
lengi, en hafa verið fangaðar og
tamdar að nýju.
Þelmagn af einstökum ullar-
geitastofnum er mjög misjafnt.
Þannig gefa Skotar upp, að þeir
hafi fengið frá 31 g upp í 209 g eftir
geit og að meðaltali tæp 100 g af
hverri geit (1). Samkvæmt
gömlum heimildum frá Kína var
meðalframleiðsla þels talin vera
um 220 g af geit á ári (2), en mesta
þekkta framleiðsla á geit er hjá
rússneska Don-kyninu, um 500 g
af geit (4).
I Nýja Sjálandi eru geitur not-
aðar tii að eyða illgresi í beiti-
löndum sauðfjár. í Skotlandi hafa
verið gerðar tilraunir með að beita
geitum á land, þar sem ræktaðir
hafa verið upp ákveðnir blettir
með áburðargjöf og smárasán-
ingu. Sauðféð leggst í ræktuðu
blettina, en geiturnar bíta órækt-
argróðurinn fyrst og fara síðast í
ræktuðu blettina, sem gefa bestu
fjárbeitina. Geiturnar eyða smám
saman þeim plöntum úr landinu,
sem spilla því til fjárbeitar og bæta
það þannig. Skotar telja hæfilegt
að vera með um 150 geitur á móti
1000 kindum á beitilandi (3). Þeir
telja vandalaust að halda geitum
inni í tilteknum hólfum á beiti-
landi með venjulegum fjárgirð-
ingum.
Þelinu er náð þannig af geitun-
um, að það er kembt upp úr
strýinu með sérstökum kambi,
þegar geitin gengur úr hárum. Þá
losna þelhárin á undan strýhárun-
um. Hægt er að nota venjulegan
hrossakamb til að kemba þelið af
geitinni. í Kína er notaður kamb-
ur af sérstakri gerð til að kemba
þelið af geitunum. Ólafur Þ. Jóns-
son, rannsóknamaður á Rala,
smíðaði slíkan þelkamb. Á 2.
Hér sýnir Ólafur Þ. Jónsson, hvernig þelkambi er béilt. (Ljósm. Jón Steingrímsson).
Hér sést, hvernig þelið situr í kambinum. (Ljósm. Stefán Aðalsteinsson).
mynd sést, hvernig kambinum er
beitt. Fyrst þarf að greiða vel úr
flókum í strýinu, en síðan er
kambinum beitt nærri skinni, og
þá nær hann þelinu upp, eins og
sést á 3. mynd.
Nú í vetur voru tekin hársýni af
10 fersentimetra fleti af miðri síðu
á 9 geitum í Þormóðsdal í Mos-
fellssveit. Geitur þessar eru í eigu
Karls Friðriks Kristjánssonar, for-
stjóra Últímu í Reykjavík, en hafa
Tafla 1. Fínleiki (meðalþvermál), my Litur þels Hvítt Grátt Brúnt
Minna en 16 my 100 82 60
16—16,9my 85 60 45
17—17,9 my 50 30 25
18—18,9 my 35 25 15
Freyr 515