Freyr - 15.04.1999, Blaðsíða 4

Grænfóður
handa mjólkurkúm
Afkoma í mjólkurfram-
leiðslunni byggir á gróf-
fóðuröflun búanna, gæð-
um þess og gerðum. Grænfóður-
ræktun eykur fjölbreytni fóður-
skammtsins, getur brúað bilið
miðsumars og lengir beitartímann
að hausti. Tilraunir hafa sýnt að
grænfóður eykur átgetu gripa og
afurðir. Hin síðari ár hefur græn-
fóðurræktun aukist hjá bændum.
Kemur það til af auknum áhuga á
kornrækt og sáðskiptum auk
styttri endingar vallarfoxgrass í
sverði í samanburði við margar
aðrar grastegundir.
Til eru ýmsar gerðir grænfóð-
urs; grasa- eða krossblómaættar
og snemm- eða seinþroska teg-
undir. Sitt sýnist hverjum um hin-
ar ýmsu tegundir og valið ræðst
gjarnan af væntanlegri notkun og
þekkingu á ræktun viðkomandi
tegundar. Hafí vel tekist til eitt ár-
ið með viðkomandi tegund vilja
menn gjarnan festast í þeirri rækt-
un og telja hana „hina einu
sönnu.“
Haustið 1998 var í gangi tilraun
á Stóra Ármóti á mjólkurkúm sent
voru fóðraðar á þremur mismun-
andi gerðum grænfóðurs. Um var
að ræða seinþroska tegundirnar
vetrarrýgresi, vetrarrepju og fóð-
urmergkál. Heppilegur vaxtartími
viðkomandi tegunda er 80 - 120
dagar hjá rýgresinu og repjunni en
120-150 dagar hjá fóðurmergkál-
eftir
Sigríði
Bjarnadóttur
tilrauna-
stjóra
Stóra-
Ármóti
Tilraunir sýna að:
• grænfóður eykur
fjölbreytni í fóðrun
mjólkurkúa
• grænfóður eykur átgetu
gripa og afurðir
• grænfóðurátið er í
hámarki hjá gripunum að
u.þ.b. 100-125 vaxtar-
dögum liðnum (fyrri talan
á við vetrarrýgresi og
vetrarrepju, seinni talan
á við fóðurmergkál)
• miðað við frjálst át þurfa
30 kýr í 30 daga 1,3 - 1,8 ha
grænfóðurs, háð uppskeru
• uppskeran hefur meiri
áhrif á afkomuna en
tegundavalið
• aðföng við ræktun þarf
í mismiklu magni og
eru á mismunandi verði
inu. Fóðurmergkálinu var sáð á
undan hinum tegundunum til þess
að allar gerðirnar yrðu sem best
„tilbúnar“ þegar að notkun kæmi.
Tafla 1 hefur að geyma upplýsing-
ar um sáningu, áburð og efnainni-
hald viðkomandi tegunda.
Um er að ræða svipað fóður
m.t.t. orku- og AAT-innihalds.
Próteinið er lægst í fóðurmergkál-
inu og hæst í rýgresinu enda PBV-
innihaldið í samræmi við það.
Gripirnir voru bundnir inni í
septemberbyrjun. Þeir fengu
rúlluverkað vallarfoxgras að
morgni (63% þe., 6 kg/dag) en
grænfóðrið var tekið ferskt af velli
og gefið frá hádegi. Grænfóður-
skammturinn lá fyrir þeim þar til
morguninn eftir og gjöf næsta
dags tók mið af leifum morguns-
ins. Með því móti var hægt að fá
yfirlit yfir át hvers grips. Um var
að ræða 18 kýr, dreift jafnt á 1.
kálfs, 2. kálfs og eldri kýr. Þær
voru mislangt komnar frá burði,
frá 6 upp í 30 vikur við upphaf til-
raunar. Þær fengu kjamfóður í
samræmi við nyt, frá 0 og upp í 6
kg á dag. Kýrnar hreinsuðu upp
vallarfoxgrasskammtinn sinn að
morgni en tóku misvel í grænfóðr-
ið. I töflu 2 má sjá hinar ýmsu
upplýsingar er varða át, afurðir og
holdafar kúnna á tilraunatímabil-
inu.
I magni átu kýrnar minnst af rý-
gresinu og mest af repjunni. Rý-
Tafla 1. Upplýsingar um vetrarrýgresi, vetrarrepju og fóðurmergkál notað í
fóöurtilraun á Stóra Ármóti 1998.
Tegund qrænf. Sáð- tími Fræ kg/ha Áb.* kg/ha Vaxtar- daqar Þe. % Efnainnihald í kg þe. ** Melt.% FEm Prót% AAT PBV
Vetrarrýgresi 14.06. 40 730 Gr5 98 14,8 81 0,97 18,09 81 41
Vetrarrepja 14.06. 10 830 Gr5 98 11,4 83 0,99 16,96 83 27
Fóðurmergkál 17.05. 7 830 Gr5 116 14,0 81 0,98 14,03 81 2
* Auk þess var Magni 1 borinn á allt grænfóðrið miðsumars, 193 kg/ha.
** Meðaltal 14 sýna tekin á tímabilinu 02.09.-09.10.1998.
4- FREYR 4/99