Freyr - 15.04.1999, Blaðsíða 34

Mynd 5. Lárus og Arnar fylgjast spenntir með ásetningu. Ljósmynd: ÞS.
en heldur hefur dregist að ljúka
verkinu. Það er þó ljóst að þeir
byggja á svipuðum grunnhugmynd-
um og Lely, og það er einn armur
fyrir hvem mjaltaklefa. Þeir verða
þó að notast við eigin lausnir þar
sem Lely er með um 280 einkaleyfí
á einstökum hlutum á sínu tæki.
Það þýðir þó auðvitað ekki að
lausnir Alfa Laval séu sjálfkrafa
verri, og nýjustu fréttir af þeim em
að tæki þeirra komi á markað á
seinni hluta þessa árs og er spenn-
andi að sjá hvemig til tekst en mikl-
ar væntingar era til þessarar tækni
og verður að teljast ólíklegt að Alfa
Laval Agri, sem er stærsti mjalta-
vélaframleiðandi í heimi, myndi sjá
sér hag í því að setja á markað tæki
sem stæði tæki samkeppnisaðila
langt að baki. Það er því óskandi
fyrir væntanlega kaupendur slíkra
tækja að raunveruleg samkeppni
myndist en það flýtir fyrir og eykur
metnað í þróun á búnaðinum og
eykur möguleika á að verðið lækki
eitthvað líka.
Kostnaöur?
Lely Astronaut kostar um kr. 12
milljónir í þessum löndum og verð-
ur væntanlega svipað hér á landi.
Auk þess er gerður sérstakur þjón-
ustusamningur sem tryggir bóndan-
um aðgang að allri þeirri þjónustu
sem hann getur þurft á að halda, en
| eins og gefur að skilja þá má slíkt
| tæki ekki stöðvast nema í örfáar
klukkustundir í einu ef eitthvað
kemur upp á. Fyrir þjónustusamn-
ing greiða menn ákveðna upphæð á
ári (ca. kr. 250 þús. i nágrannalönd-
unum) og er öll þjónusta þar inni-
falin en bóndinn þarf þó að greiða
! sjálfur hluti sem flokkast undir
eðlilega endumýjun, þ.e.a.s. spena-
gúmmí, slöngur, þvottaklúta á rúll-
umar o.s.frv.
Að lokum
Það er samdóma álit okkar að sú
| reynsla að upplifa það að koma í
| hvert fjósið á fætur öðra þar sem
þessi búnaður virkar óaðfmnanlega
hafi verið svolítið sjokk. Töldum
I við þó að við væram þokkalega vel
undirbúnir enda búnir að fylgjast
með þessari tækni af hliðarlínunni í
| nokkur ár af miklum áhuga. Við
J höfðum þó ekki áttað okkur á því
hversu auðvelt kýmar eiga með að
aðlagast þessu, enda stundum heyrt
tölur um að menn hafi þurft að losa
sig við 20-30% af kúnum vegna
þess að þær næðu ekki að aðlagast,
en það virtist ekki vera reynsla
manna þama, og sumir höfðu ekki
þurft að losa sig við neina kú þegar
þeir tóku tæknina í notkun.
Eina spumingin, sem er ósvarað í
okkar huga, er hvort íslensku kým-
ar séu á einhvem hátt ffábragðnar
öðram kúm sem gæti gert það að
verkurn að tæknin gengi ekki eins
vel hér og annars staðar. Meðal
þess sem þar þarf að athuga er hæð
frá gólfi og upp i lægsta spena, en
það má ekki vera minna en 33 cm
til þess að armurinn nái að athafna
sig. Lauslegar athuganir í nokkr-
um fjósum benda til þess að það sé
ekki alvarlegt vandamál hér, en þó
er einhver hluti kúnna klárlega
undir þeim mörkum, hugsanlega
misjafnt eftir búum. Mismjaltir
skipta nánast engu máli og júgur-
og spenagerð era líklega ekki stórt
vandamál heldur, enda era hylkin
frjálsari undir kúnni svona aðskilin
eins og þau era heldur en þegar
krossinn heldur aftur af þeim.
Skapgerðin er óljós og mönnum
ber ekki saman um hvort hún er
góð eða slæm hér, enda era þar t.d.
uppeldis- og umgengnisáhrif sem
geta skapað mikinn mun á milli
búa. Það verður alla vega að telja
að kýr sem ákveður sjálf að fara í
mjaltaklefann til mjalta þegar
henni þóknast sé líklegri til að
standa kyrr, róleg og afslöppuð,
heldur en sú sem er rekin með
harðri hendi til mjalta, rígbundin í
bak og fyrir og ausið yfir hana
skömmum og svívirðingum á með-
an á mjöltum stendur.
Það er ljóst að þessi tækni er
komin á það stig að hún er orðin
raunveralegur valkostur fyrir þá
sem þurfa að byggja upp nýja að-
stöðu hjá sér, endurbyggja gamla
aðstöðu eða vilja kaupa sér raun-
veralega vinnuhagræðingu. Það
stefnir í að fýrstu tækin berist hing-
að til lands ekki síðar en á næsta ári
og þá kemur fljótlega í ljós hvort
eitthvað í aðstæðum hjá okkur
stendur í vegi fyrir þessari tækni,
og ef svo er ekki er ástæða til að
hvetja alla þá sem ætla sér að hafa
atvinnu af mjólkurframleiðslu í
framtíðinni til að kynna sér þessa
tækni fordómalaust áður en rokið er
til og byggt fjós að hætti forfeðr-
anna.
34- FREYR 4/99