Freyr - 15.04.1999, Blaðsíða 11

Burður kúnna 1998
Mynd 3. Dreifmg á burði kúnna eftir mánuðum árið 1998.
og nóvember bera yfir 36% kúnna
sem bera á árinu, en innan við
12% kúnna bera í apríl, en í þeim
mánuði báru fyrir rúmum áratug í
mörgum héruðum yfír fjórðungur
allra kúnna. Verulegur munur er
hins vegar eftir héruðum á dreif-
ingi á burði kúnna. Á Snæfellsnesi
er yfír helmingur af burði kúnna á
áðumefndum þrem haustmánuð-
um. Þá er einnig fróðlegt að sjá að
í Vestur-Húnavatnssýslu er hlut-
fall kúnna sem bera á þessum tíma
47% og Austur-Húnavatnssýsla
fellur að landmeðaltalinu, en í
þessum héruðum var burður á
vormánuðum ráðandi fyrir rúmum
áratug. Burðartímadreifíng kúnna
er hins vegar einna jöfnust á
Norðurlandi eystra, í Eyjafírði og
Suður-Þingeyjarsýslu, þar sem um
30% kúnna bera á áðurtöldum
þrem haustmánuðum.
Mynd 4 sýnir meðalafurðir hjá
heilsárs kúm eftir burðartíma
þeirra. Rétt er að undirstrika eins og
áður að þessar niðurstöður má alls
ekki lesa sem mat á áhrifum mis-
munandi burðartíma á afurðir
kúnna. Þama kemur frarn lík mynd
og áður, meðalafurðir em eins og
vænta má verulega hærri en áður
hefur getið að lita. Þannig mjólka
þær fúllorðnar kýr sem bera í janúar
og febrúar orðið að meðaltali um
5000 kg af mjólk yfir árið.
Á síðustu ámm hafa mjólkur-
ffamleiðendur háð mikla baráttu til
að lækka frumutölu mjólkur og náð
umtalsverðum árangri. Þegar tekið
er beint meðaltal allra einstaklings-
mælinga sem gerðar em hjá kúm í
nautgriparæktarfélögunum þá var
það árið 1998 351 og reiknað með-
altal af margfeldismeðaltölum fyrir
einstakar kýr er 281. Þegar þessar
tölur em bomar saman við hlið-
stæðar tölur á árinu 1997 sést að um
lækkun er að ræða milli ára sem
nemur rúmum 11% og það verður
að teljast mjög umtalsverður árang-
ur. Á mynd 5 er sýnt meðaltal þess-
ara mælinga fyrir kýr í einstökum
hémðum. Þar kemur í meginatrið-
um fram lík mynd og árið áður, j
munur hefur samt minnkað þannig
að árangur er meiri þar sem ástand-
ið var áður lakast. Best er staðan í
þessum efnum eins og áður á Snæ-
fellsnesi og í Suður-Þingeyjarsýslu.
Full ástæða er til að vekja athygli
allra skýrsluhaldara á því að nýta ]
sér þá þjónustu sem mælingar á
sýnum fýrir einstakar kýr á vegum
RM fyrir nautgriparæktina er. í
þeim efhum hefur góðu heilli orðið
ákveðinn árangur á árinu, en betur
má gera. Augljóst er að þetta em
fyrir hvem og einn mjólkurfram-
leiðenda mikilsverðar niðurstöður,
auk þess sem aukin þátttaka í þess-
um mælingum treystir gmnn rækt-
unarstarfsins, bæði gagnvart efna-
hlutfollum mjólkur og fmmutöl-
unni, en flestir virðast sammála um
að þetta séu þættir sem leggja beri
áherslu á og til að gera slíkt mögu-
legt era traustar og góðar mælingar
undirstaðan.
Endurnýjun kúnna hefur á síð-
ustu árum orðið mun örari en áður
var, ekki hvað síst sem afleiðing
framutölubaráttunnar. Af kúnum
er rúmlega sjö þúsundum fargað á
árinu eða tæpum 24% kúnna. Júg-
urbólga er langsamlega algengasta
ástæða förgunar og eru 41,9%
forgunar skráðar af þeirri ástæðu
og því til viðbótar kemur að
12,6% af skráðri fórgun er til-
greind vegna spenastigs, eða
spena- og júgurgalla. Förgun
vegna ófrjósemi er hins vegar ekki
skráð nema í rúmlega 11% tilfella.
Þá eru lélegar afurðir nefndar sem
ástæða í tæpum 8% tilvika. Þá em
ástæður forgunar í tæpum 5% til-
fella samt enn tilgreind sem elli
kúnna. Verslun með fullorðnar
kýr hefur ætíð verið lítil hér á
landi þó að eitthvað hafí hún auk-
ist á síðustu árum, en samt eru
innan við 2% tilfella þess að kýr
Afurðir eftir burðarmánuðum 1998
5500
5000
4500
4000
3500
Mynd 4. Meðalafurðir hjá fullmjólka kúm flokkað eftir burðarmánuðum árið
1998.
FREYR 4/99 - 11