Freyr - 15.04.1999, Blaðsíða 13

Afurðahæstu kýr 1998
og nautsmæðraskrá 1999
Iskrifum um niðurstöður úr
skýrslum nautgriparæktar hér í
þessu blaði má fá greinargott og
samfellt yfirlit um afurðahæstu kýr
í landinu á hverjum tíma. Hér á eftir
verður á hliðstæðan hátt og áður
gerð grein fyrir þessum kúm og í
síðari hluta greinarinnar Qallað ör-
stutt um hæstu kýr í kynbótamati.
Augljóst er að þegar afurðaaukn-
ing er jafn mikil og raun bar vitni á
árinu 1998 þá fara allar eldri við-
miðanir í sambandi við afurðamörk
að verða að hluta úreltar. Þeim er
samt haldið að þessu sinni þó að
ljóst megi vera að eðlilegt verði að
þeim sé brátt breytt, verði lik þróun
afurða áfram á næstu árum.
Árið 1998 voru 4694 kýr á land-
inu sem mjólkuðu 5000 kg af mjólk
eða meira og þegar mörkin eru sett
við 200 kg af mjólkurfitu þá eru
kýmar 4957 sem ná þeim mörkum
og mörkunum, sem sett em við 200
kg mjólkurprótein, ná samtals 1252
kýr. Það er nánast óþarfi að taka
það ffam að nú em fleiri kýr sem ná
öllum þessum mörkum en nokkm
sinni hefur verið áður.
Tafla 1 gefur yfirlit um þá dætra-
hópa sem telja flestar kýr á meðal
þessara hámjólka kúa. Til þess að
vera getið í þessari töflu þarf nautið
að eiga hið fæsta 20 dætur sem náð
hafa 5000 kg mörkunum. Vegna
mikillar afurðaaukningar hjá kún-
um er þama nú að finna miklu fleiri
dætrahópa en nokkm sinni áður og
athygli vekur að þarna er að finna
fjölmörg naut sem enn eiga aðeins
mjög ungar dætur i framleiðslu.
Stærstu dætrahóparnir em eins og
undangengin tvö ár undan þeim
Þistli 84013 og Suðra 84023.
Suðradætumar em nú ívíð fleiri í
fýrsta sinn en þær em að meðaltali
öllu yngri en Þistilsdætumar og á
Suðri því enn í framleiðslu talsvert
eftir
Jón Viðar
Jónmundsson
Bænda-
samtökum
íslands
fleiri dætur en Þistill en fjöldi
kúnna sem ná 5000 kg mörkunum
með mjólkurmagn svarar til þess að
nánast önnur hver dóttir þeirra, sem
lifandi var i árslok, hafi náð þessum
mörkum. Andvari 87014 kemur
þama með þriðja stærsta dætrahóp-
inn, þó að Bassi 86021 og Þráður
86013 fylgi þar fast á eftir. Þessi
seta dætrahópanna undan Þistli og
Suðra á toppi þessa lista í fleiri ár er
aðeins enn ein staðfesting á þeim
miklu yfirburðum sem þessi naut
frá 1984 höfðu á sínum tima, þó að
síðar hafi komið ffam gripir sem
taka þeim talsvert fram í þessum
efnum. Það gerist þó ekki fyrr en
með Andvara 87014 þremur ámm
síðar.
Afurðamestu kýr 1998
I töflu 2 er gefið yfirlit um þær
kýr sem mjólkuðu 8000 kg af mjólk
eða meira á árinu 1998 en þær em
samtals 40, eða fleiri en nokkm
sinni áður. í þessuni hópi á Belgur
84036 fimm dætur, Andvari 87014
fjórar og þeir Þistill 84013 og Skór
90025 eiga báðir þrjár dætur hvor.
Afurðahæsta kýrin árið 1998 er
Lína 149 í Leimlækjarseli í Borgar-
byggð en hún mjólkaði á árinu
11.171 kg af mjólk með 3,72% fitu
sem gefur 416 kg af mjólkurfitu og
próteinhlutfall er 3,36% sem gefur
375 kg af mjólkurpróteini. Það sem
er merkilegast við afurðir hjá þess-
ari metkú er að þetta eru afurðir á
fýrsta mjólkurskeiði því að Nína
bar fyrsta kálfi sínum í október
1997, en færði burð vemlega og ber
ekki á árinu 1998 en er stóran hluta
ársins í 30 kg dagsnyt. Þessi mikli
gripur er dóttir Andvara 87014, en
móðir hennar var Volga 102, sem
var landsþekkt afrekskýr á sínum
tíma, stóð í fjölda ára á skrá um af-
urðahæstu kýr landsins og var
dæmd besta kýr á Vesturlandi á sín-
um tima. Hér er því ekki um neinn
tilviljunargrip að ræða. Nína er sjálf
óvanalega glæsileg og þroskamikil
kýr.
Ljóma 64 í Akbraut í Holtum
mjólkaði 10.633 kg af mjólk sem
hafði 3,57% fitu sem gefur 380 kg
af mjólkurfitu og mældist með
3,11% prótein í mjólk sem gerir
331 kg af mjólkurpróteini. Ljóma
bar í febrúar og fór hæst í 41 kg í
dagsnyt. Þetta er ung kýr undan
Skó 90025, en athygli vekur að
hann á þrjár kýr meðal þeirra allra
afurðahæstu, þrátt fyrir að um sé að
ræða naut sem ekki á enn stóran
hóp dætra í framleiðslu, en móðir
hennar var Skessa 52 sem var
Tvistsdóttir sem náði ekki háum
aldri.
Þriðja kýrin, sem mjólkaði yfir
10 tonn af mjólk á árinu 1998, var
Skrauta 300 i Sigtúnum í Eyjafjarð-
arsveit. Þessi kýr mjólkaði samtals
10.182 kg af mjólk með 4,03% fitu
eða 410 kg af mjólkurfitu og pró-
teinhlutfall mælist 2,94% sem gefur
299 kg af mjólkurpróteini. Skrauta
bar í septemberlok og hafði þá flutt
burð fram um nær heilan mánuð frá
fyrra ári, sem er ekki almennt að sjá
hjá hámjólka kúnum, en hún fór
hæst í 40 kg dagsnyt. Þessi mikla
kýr er dóttir Belgs 84036 en móðir
hennar var Ása 186 sem var feiki-
lega sterkbyggð, öflug og afurða-
mikil kýr sem skilaði gríðarmiklum
afurðum.
FREYR 4/99 - 13